Inhoud
Europese programma’s en fondsen
In de jaarlijkse monitor “Europese euro’s in Overijssel” blijkt dat vanaf het begin van de huidige programmaperiode 2014-2020 tot de peildatum 1 juli 2020 in totaal ruim € 411 miljoen. Europese subsidie is toegekend aan organisaties (overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven) in Overijssel binnen 2.680 projecten. Ook overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven dragen bij aan projecten, de totale investeringsimpuls voor projecten in Overijssel die hiermee in deze periode gemoeid is, is daarom hoger, ruim € 687 miljoen. Dit bedrag is exclusief de inkomenssteun aan landbouwers, dit betreft een bedrag van ruim € 471 miljoen. Wij informeerden u daarover in het najaar van 2020 met Statenbrief (2020/1102025). Tevens hebben wij u via PS brieven 2020/1101927 (juli) en 2020/1105528 (december) op de hoogte gebracht van voortgang in de voorbereiding voor de Europese periode 2021-2027.
De prestatie kent drie acties, samengevat:
1. het programmamanagement voor het Overijssels deel van de Europese Structuurfondsen.
2. Wij lobbyen gezamenlijk met Gelderland voor een indeling en werkwijze van de nieuwe Structuurfondsen na 2020
3. Wij bevorderen dat het Overijsselse MKB de Europese Thematische fondsen benut.
Actie 1: Programmamanagement Europese Programma’s
Onderdeel Interreg
De laatst beschikbare middelen van het Interreg A programma zijn beschikt (222 miljoen EU-middelen). In totaal zijn tot nu toe 182 projecten gerealiseerd cq. in uitvoering die zich met name richten op innovatie, duurzaamheid, vervoer en sociale samenhang. Samen met Interreg partners zijn inmiddels grote stappen gezet in de ontwikkeling van het Interreg VI-A programma (2021-2027). Het nieuwe programma richt zich, conform de verplichtingen in de EU verordeningen wederom op innovatie, duurzaamheid en sociale samenhang. Waar mogelijk worden verdere vereenvoudigingen doorgevoerd voor projectuitvoerders en Interreg partners.
Het transnationale Interreg V-B programma staat voornamelijk in het teken van de uitvoering van 2 projecten waarbij de provincie Overijssel Leadpartner is namelijk INDU-ZERO (verduurzaming woningen) en BITS (smart cycling). Daarnaast is met de inzet van Oost NL het project STEPS goedgekeurd dat is gericht op bedrijven in de energieopslagtechnologie. Binnen het Interreg Europe programma is verdere uitvoering gegeven aan de projecten Aerial Uptake en Inside Out.
Onderdeel EFRO programma OP Oost
Het Operationeel Programma Oost Nederland (EFRO) ondersteunt projecten op het gebied van innovatie, productontwikkeling en netwerken in de sectoren High Tech Systems and Materials, Agrofood en Health en in de Energie en Milieutechnologie, inclusief Biobased Economy. Dit programma ligt goed op koers en nadert haar einde. In 2020 is er € 17,5 miljoen euro gezamenlijk (voor Gelderland en Overijssel) beschikbaar gesteld en is er voor ruim € 31 miljoen aan aanvragen ingediend. Tot nu toe is er in Oost-Nederland aan 459 projecten subsidie verleend en zijn er 329 projecten vastgesteld. Hiermee is in totaal € 154,3 miljoen subsidie verleend, waarvan € 98,5 miljoen EFRO. Nagenoeg alle Overijsselse EFRO middelen zijn inmiddels aan projecten toegewezen.
Samen met provincie Gelderland en de andere landsdelen zijn in 2021 grote stappen gezet in de ontwikkeling van het nieuwe Programma EFRO 2021-2027 Oost-Nederland. Het nieuwe programma richt zich met name op de ontwikkeling van nieuwe producten en processen van technologieën die raken aan de samenwerking tussen de sectoren: prevention & medtech, sustainability & foodtech, manufacturing & materialtech.
REACT-EU
Naast de bestaande regelingen is in 2020 gestart met de voorbereidingen voor het REACT programma. REACT is een Europees Covid-herstelfonds waaruit projecten gefinancierd kunnen worden die bijdragen aan een groen, digitaal en veerkrachtig herstel van de economie. Het geld wordt toegevoegd aan het lopende EFRO programma (2014-2020De eerste call is op 1 april 2021 de eerste call opengesteld. Voor REACT wordt geen provinciale cofinanciering gevraagd.
Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 3/NSP/LEADER)
Het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 3/LEADER) richt zich op een concurrerende, innovatieve en duurzame agrarische sector en een leefbaar platteland. Voor POP3 zijn alle openstellingen afgerond en alle middelen in de verschillende maatregelen verplicht aan innovatieve en duurzame projecten. In 2021 is het transitieprogramma POP3+ gestart, als overgang tot de start van het nieuwe Europese landbouwbeleid in 2023. Provincies, rijk en waterschappen werken samen aan het opstellen van het Nederlandse Nationaal Strategisch Plan, dat eind 2021 bij de Europese Commissie zal worden ingediend. Ook in dit nieuwe NSP ligt de focus op doelen op het gebied van biodiversiteit, klimaat, verduurzaming van de sector en leefbaarheid op het platteland.
Actie 2: Gezamenlijke Lobby 2021-2027
In de afgelopen periode zijn grote stappen gemaakt in de ontwikkeling van de regionale programma’s (zie voor toelichting per programma actie 1). De gezamenlijke lobby is voortgezet. T.a.v. het resultaat van de stevige inzet t.a.v. de budgetverdeling EFRO/REACT-EU hebben wij u in december geïnformeerd 2020/1105528. Door de Europese Commissie is het Meerjarig Financieel Kader (MFK) vastgesteld en door ons geanalyseerd op kansen. Besluitvorming over inhoudelijke verordeningen is nog niet afgerond. Een nieuwe Europa agenda 2021-2027, dat onder meer de inzet op de fondsen omvat, heeft u in maart ter informatie ontvangen (2021/1101554).
Actie 3: Think East Netherlands en thematische fondsen
Sinds 2019 wordt er door de 24 Oost-Nederlandse partners van het Innovatieprofiel gewerkt met de slogan “Th!nk East Netherlands” om ons te profileren in Europa op onze twee vlaggenschepen met de thema’s Health en Smart Industries. Doelstelling is het MKB en kennisinstellingen nog meer te laten profiteren van Europese programma’s en fondsen waarbij de regie in Brussel ligt, zoals het programma HORIZON 2020. Er wordt vanuit de twee vlaggenschepen gewerkt aan de ontwikkeling van 4 iconen welke de focus voor de komende jaren aangeven: “Topfit & preventie”, “Smart Energy Hubs”, “Data-driven transition in food systems” en “Digital Industries: Articifical Intelligence”. Deze iconen tonen hoe Oost-Nederland innovatief werkt aan de grote maatschappelijke opgaven vanuit een missiegedreven visie. Voor alle iconen wordt ingezet op Europese projectontwikkeling met een belangrijke rol voor het MKB.
De profilering en het netwerken in Europa leidt tot concrete vragen van internationale regio’s en mogelijkheden voor het MKB van Overijssel om te participeren in projecten. Ook wordt intensief vanuit de provinciale opgaven gekeken naar de mogelijkheden voor Europese mede financiering.
We zijn samen met Gelderland board member van het netwerk “Vanguard Initiative”. In 2021 is Eddy van Hijum namens Oost Nederland (bestuurlijk) voorzitter van dit netwerk. In dit netwerk van 38 grote innovatieve regio’s in Europa zetten we in op deelname van het Overijssels MKB in internationale projecten.