Inhoud
Europese programma’s en fondsen
In de jaarlijkse monitor “Europese euro’s in Overijssel” blijkt dat vanaf het begin van de huidige programmaperiode 2014-2020 tot de peildatum 1 juli 2021 in totaal ruim € 458 miljoen Europese subsidie is toegekend aan organisaties (overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven) in Overijssel binnen 2.897 projecten. Ook overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven dragen bij aan projecten, de totale investeringsimpuls voor projecten in Overijssel die hiermee in deze periode gemoeid is, is daarom hoger, ruim € 760 miljoen. Dit bedrag is exclusief de inkomenssteun aan landbouwers, dit betreft een bedrag van ruim € 536 miljoen. Dit rapport ontvangt u bij een informerende brief in november. In maart (2021/1101554) heeft u de Europa agenda ’21-’27 ontvangen. In mei heeft u ingestemd met de Provinciale cofinanciering Europese programma's 2021-2027 (2021/1103304).
De prestatie kent drie acties, samengevat:
1. Het programmamanagement voor het Overijssels deel van de Europese Structuurfondsen.
2. Wij lobbyen gezamenlijk met Gelderland voor een indeling en werkwijze van de nieuwe Structuurfondsen na 2020
3. Wij bevorderen dat het Overijsselse MKB de Europese Thematische fondsen benut.
Actie 1: Programmamanagement Europese Programma’s
Onderdeel Interreg
De laatst beschikbare middelen van het Interreg A programma 2014-2020 zijn beschikt (€ 222 miljoen EU-middelen). In totaal zijn tot nu toe 182 projecten gerealiseerd cq. in uitvoering die zich met name richten op innovatie, duurzaamheid, vervoer en sociale samenhang. Het Interreg VI-A ’21-’27 programma en bijbehorende subsidievoorwaarden zijn samen met de Interreg partners ontwikkeld. Deze stukken liggen nu voor bij Europese Commissies en Interreg partners voor formele beoordeling. Het in uitvoering nemen van het programma wordt voorzien in het eerste kwartaal 2022. Het nieuwe programma richt zich, conform de verplichtingen in de EU verordeningen wederom op innovatie, duurzaamheid en sociale samenhang. Waar mogelijk worden verdere vereenvoudigingen doorgevoerd voor projectuitvoerders en Interreg partners.
De transnationale Interreg V-B programma’s NSR en NWE staan voornamelijk in het teken van de uitvoering van twee projecten, BITS en INDU-ZERO, waarbij de provincie Overijssel Lead partner is. Daarnaast wordt met de inzet van Oost NL o.a. het project STEPS uitgevoerd dat zich richt op energieopslagtechnologie. Binnen het Interreg Europe programma is verdere uitvoering gegeven aan de projecten Aerial Uptake en Inside Out. De nieuwe programma’s voor de periode 2021-2027 starten eind dit jaar of begin 2022.
Onderdeel EFRO programma OP Oost
Het Operationeel Programma Oost Nederland 2014-2020 (EFRO) ondersteunt projecten op het gebied van innovatie, productontwikkeling en netwerken in de sectoren High Tech Systems and Materials, Agrofood en Health en in de Energie en Milieutechnologie, inclusief Biobased Economy. Dit programma ligt goed op koers en nadert haar einde. In 2020 is er aan 37 nieuwe projecten subsidie verleend voor € 39,1 miljoen euro gezamenlijk (Gelderland en Overijssel). Tot nu toe is er in Oost-Nederland met 461 projecten aan 870 bedrijven subsidie verleend. Van deze 461 projecten zijn er inmiddels 331 afgerond. Hiermee is er in totaal € 372,2 miljoen aan toegezegde investeringen in Oost-Nederland.
Het nieuwe programma EFRO 2021-2027
Samen met provincie Gelderland en de andere landsdelen is het programma 2021-2027 ontwikkeld. Het in uitvoering nemen van het programma wordt voorzien in het tweede kwartaal 2022. Het programma bouwt met een budget van € 80 miljoen voort op de periode 2014-2020, 70% van het budget is gericht op innovatie met een brede invulling op valorisatie en 30% op hernieuwbare energiebronnen en energiesystemen.
REACT-EU
Naast de bestaande regelingen is in april 2021 de eerste tranche REACT-EU van €47,7 miljoen opengesteld, nagenoeg het volledige budget is besteed. De eerste projecten zijn inmiddels gestart. REACT-EU is een Europees COVID-herstelfonds gericht op een groen, digitaal en veerkrachtig herstel van de regionale economie. Met de tweede tranche REACT-EU staat een nieuwe openstelling gepland voor 15 november. Voor REACT-EU wordt geen provinciale cofinanciering gevraagd.
Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 3/NSP/LEADER)
Het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 3/LEADER) richt zich op een concurrerende, innovatieve en duurzame agrarische sector en een leefbaar platteland. POP3 is verlengd tot eind 2022. In 2023 start het nieuwe Europese Programma. De POP3-middelen dragen onder meer bij aan verduurzaming van de landbouw (voorbeeldproject Hooi 2.0) en de leefbaarheid op het platteland (voorbeeldprojecten LEADER). Daarnaast wordt geïnvesteerd in versterking van de natuur en waterhuishouding in Overijssel. Het nieuwe Europese landbouwprogramma, Nationaal Strategisch Programma (NSP), wordt naar verwachting eind 2021 bij de Europese Commissie ingediend en loopt van 2023 tot 2027. Ook in dit nieuwe NSP ligt de focus op doelen op het gebied van biodiversiteit, klimaat, verduurzaming van de sector en leefbaarheid op het platteland.
Actie 2: Gezamenlijke Lobby 2021-2027
In de afgelopen periode zijn grote stappen gemaakt in de ontwikkeling van de regionale programma’s (zie voor toelichting per programma actie 1). De gezamenlijke lobby is voortgezet. T.a.v. het resultaat van de stevige inzet t.a.v. de budgetverdeling EFRO/REACT-EU hebben wij u in december geïnformeerd 2020/1105528. Door de Europese Commissie is het Meerjarig Financieel Kader (MFK) vastgesteld en door ons geanalyseerd op kansen. Besluitvorming over inhoudelijke verordeningen is nog niet afgerond. Een nieuwe Europa agenda 2021-2027, dat onder meer de inzet op de fondsen omvat, heeft u in maart ter informatie ontvangen (2021/1101554). Deze is op dit moment in uitvoering.
Actie 3: Think East Netherlands en thematische fondsen
Sinds 2019 wordt er door de 24 Oost-Nederlandse partners van het Innovatieprofiel gewerkt met de slogan “Th!nk East Netherlands” om ons te profileren in Europa op onze twee vlaggenschepen met de thema’s Health en Smart Industries. Doelstelling is het MKB en kennisinstellingen nog meer te laten profiteren van Europese programma’s en fondsen waarbij de regie in Brussel ligt, zoals het programma HORIZON 2020. Er wordt vanuit de twee vlaggenschepen gewerkt aan de ontwikkeling van 4 iconen welke de focus voor de komende jaren aangeven: “Topfit & preventie”, “Smart Energy Hubs”, “Data-driven transition in food systems” en “Digital Industries: Articifical Intelligence”. Deze iconen tonen hoe Oost-Nederland innovatief werkt aan de grote maatschappelijke opgaven vanuit een missiegedreven visie. Voor alle iconen wordt ingezet op Europese projectontwikkeling met een belangrijke rol voor het MKB.
De profilering en het netwerken in Europa leidt tot concrete vragen van internationale regio’s en mogelijkheden voor het MKB van Overijssel om te participeren in projecten. Ook wordt intensief vanuit de provinciale opgaven gekeken naar de mogelijkheden voor Europese mede financiering.
We zijn samen met Gelderland board member van het netwerk “Vanguard Initiative”. In 2021 is Eddy van Hijum namens Oost Nederland (bestuurlijk) voorzitter van dit netwerk. In dit netwerk van 38 grote innovatieve regio’s in Europa zetten we in op deelname van het Overijssels MKB in internationale projecten.