Inleidende samenvatting

Voor u ligt de Monitor II van 2023. In deze Monitor rapporteren wij over de afwijkingen en wijzigingen ten opzichte van de Begroting 2023.

Voor iedere prestatie uit de Begroting 2023 geven we een prognose of deze volledig (groen), deels (oranje) of niet (rood) gerealiseerd wordt. Via een financiële kleurscore geven we een duiding van de mate waarin het budget besteed wordt in 2023. De Monitor is daarmee een rapportage waarin wij de uitzonderingen dan wel afwijkingen aan u melden. Een toelichting op de kleurensystematiek en -score vindt u in bijlage IV bij het Statenvoorstel Monitor-II 2023 (via de knop “Bijlagen” rechtsboven in het hoofdscherm). Ook via de knop “prestaties” rechtsboven in het hoofdscherm kunt u filteren op de kleurscores.

Deze Monitor II - 2023-II geeft voor 2023 een positief begrotingsresultaat van € 23,0 miljoen. De begrote lasten in 2023 worden via deze monitor verhoogd met € 15,4 miljoen. De begrote baten in 2023 worden verhoogd met € 38,4 miljoen. Per saldo dus € 23,0 miljoen positief. Dit positieve resultaat is voor € 15,0 miljoen veroorzaakt door een bijraming van de rentebaten en voor € 8,0 miljoen door extra bijdragen uit het provinciefonds (verwerking mei- en septembercirculaire). In het Statenvoorstel bij de Monitor vindt u een financiële samenvatting op hoofdlijnen en in bijlage V bij het Statenvoorstel is een gedetailleerde analyse opgenomen.

Hieronder beschrijven wij de aandachtspunten bij deze Monitor aan de hand van onze opgaven.

In het nieuwe coalitieakkoord hebben we onze visie op hoe wij willen besturen weergegeven. Dat doen we in de uitvoering van onze provinciale taken. Luisteren en verbinden, eerlijk en betrouwbaar, open en uitlegbaar, en betrokken vormen de kern in onze aanpak. Aangezien het akkoord medio 2023 is gepresenteerd zijn hierover nog geen acties opgenomen in de Begroting 2023. We zijn voornemens om voor participatie eind dit jaar een Statenvoorstel te doen om – voor dat thema – tot een nadere uitwerking en inzet te komen voor 2024.

We hebben een nieuwe manier uitgewerkt om de kwaliteit van natuur buiten natuurgebieden in beeld te brengen en te versterken. De naam van deze methode: Basiskwaliteit Natuur Overijssel. Ons doel is om de natuur in steden, dorpen en het platteland te verbeteren, zodat soorten die nu algemeen zijn dat ook blijven. Met de methode kunnen grondeigenaren en beleidsmakers gerichter bezig met het verbeteren van de biodiversiteit. Meerdere gemeenten, provincies en het Rijk zien de Overijsselse methodiek inmiddels als inspirerend voorbeeld om te werken aan de basiskwaliteit natuur. De methodiek gaat bijdragen aan de doelen die zijn opgesteld in het coalitieakkoord van 2023-2027. Hier zijn we trots op. 

We lopen ook tegen knelpunten aan. Door juridische uitspraken en het niet komen tot een gedragen actualisatie van het faunabeleid is het beheer van ganzen momenteel vrijwel onmogelijk. Hierdoor groeit de populatie en zal de schade de komende jaren toenemen. Samen met de Faunabeheer eenheid zoeken we naar een balans tussen beschermen en beheren. In 2024 stelt de Faunabeheer eenheid hiervoor een Faunabeheerplan op.

Vergunningverlening Toezicht en Handhaving
Inmiddels zijn we gestart met het opstellen van het beleidsplan vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) en het bijbehorende uitvoeringsprogramma. In deze documenten verwerken we ook de nieuwe taken (en financiële gevolgen) vanwege de invoering van de omgevingswet per 1 januari 2024 en de resultaten van het Interbestuurlijk Programma VTH dat ziet op het robuuster maken van onze omgevingsdiensten.

In het water en energiesysteem werken we zowel aan onze nieuwe Omgevingsvisie Overijssel als aan de herijking van onze bestaande programma's. We werken aan een herziening van het Regionaal Water Programma (RWP) en aan een aanvulling van het Provinciaal Programma Energie (PPE). Met het Actieplan water werken we aan inzicht in het watergebruik en voldoende beschikbaarheid van water en een vermindering van vraag naar water. Ook gaan we in gesprek met onze partners en inwoners over de effecten van klimaatverandering en de maatregelen die we samen moeten nemen on deze effecten te verminderen. Tegelijkertijd blijven we inzetten op lopende uitdagingen zoals onze adaptieve strategie drinkwater en de integratie van ruimtelijke adaptatie in ons water en bodem systeem. In de nieuwe coalitieperiode krijgen deze thema's meer vorm en inhoud en zorgt het actieplan water voor prioritering en actie op deze opgaven.

Omgevingsvisie
We zijn onderweg naar een nieuwe Omgevingsvisie Overijssel en werken het Fundament voor de nieuwe Omgevingsvisie samen met onze partners gebiedsgericht uit. Tijdens gebiedsdagen zijn we de eerste helft van 2023 met onze partners in gesprek gegaan o.a. over knelpunten en kansen en hoe we tot een afweging komen. Op basis van het nieuwe coalitieakkoord, de moties van (voormalige) Provinciale Staten op het Fundament en de opbrengst van de gebiedsdagen, leggen we nieuwe accenten in het vervolgproces van de uitwerking naar een nieuwe Omgevingsvisie.

Wonen
Wat betreft de realisatie van de woondeals en woonagenda’s merken we dat in de loop van het jaar er een omslag heeft plaats gevonden. De voortgang in de realisatie van nieuwbouwwoningen staat flink onder druk. Onder andere door laag consumentenvertrouwen, hoge bouwkosten en hoge rente loopt de verkoop terug. De val van het kabinet en de onverminderde woningbehoefte maakt dat we inzetten op samenwerking met het rijk op weg naar een nieuw kabinet en het wegnemen van belemmeringen op de voortgang van de bouw.  

Herprioritering Mobiliteitsfonds
Het besluit van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat om financiële middelen binnen het Mobiliteitsfonds te schuiven van aanleg naar instandhouding en als gevolg daarvan om 17 projecten te pauzeren, heeft impact voor Overijssel: het gaat om de projecten N35 Wijthmen-Nijverdal (exclusief knooppunt Raalte) en A1/A35 Knooppunt Azelo-Buren. Hoewel dit besluit geen directe gevolgen heeft gehad voor de voortgang van de acties in 2023, zal de uitvoering van deze projecten hierdoor ernstig worden vertraagd. Wij zetten ons via een stevig lobbytraject in tot herziening van dit besluit. 

Stikstof
Als gevolg van veranderingen in de stikstof wet-/regelgeving en jurisprudentie moeten in de voorbereiding van alle investeringsprojecten (infrastructuur) aanvullende onderzoeken, berekeningen en reducerende maatregelen worden uitgevoerd. In veel gevallen leidt dit tot vertraging en meerkosten. De totale omvang is nog lastig te becijferen.

Kanaal Almelo – De Haandrik
Samen met de partijen in het gebied werken we aan een aanpassing van de werkwijze. Daarbij betrekken we de aanbevelingen uit het rapport van Mona Keijzer “Wat rechtmatig is, is niet altijd ook rechtvaardig”.

Digitalisering is belangrijk voor veel bedrijven die steeds meer gebruik maken van de European Digital Innovation Hub (EDIH). Wij zijn voortvarend met alle stakeholders aan de slag om te komen tot ruimtelijke economische visies in onze verschillende regio's. Verduurzaming speelt hierin een steeds belangrijkere rol. Binnen het programma hebben wij samen met vakmensen voor de energietransitie nadrukkelijk gekeken naar hoe wij talent behouden en aantrekken.

Europa
De uitvoering van de regionale Europese fondsen (POP3+, EFRO, Interreg) is in volle gang, meerdere projecten hebben subsidie voor hun projecten toegekend gekregen. We informeren onze kennisinstellingen, mede-overheden en de interne organisatie over de mogelijkheden van de Europese financiële fondsen, het inspelen op Europees beleid en het belang van een goed Europees netwerk. We weten de Europese thematische fondsen, die we voor onze opgaven kunnen inzetten, steeds beter te vinden.

Cultuur en sociale kwaliteit 
2023 is het derde uitvoeringsjaar van het Cultuurbeleid 2021-2024. Dit najaar starten we met de voorbereiding van het nieuwe beleid vanaf 2025. 
Wij ondersteunen inwoners van Overijssel met het verder brengen van hun plannen voor een mooier en beter Overijssel met de inzet van vijf initiatievencoaches en een passende financiering in de vorm van subsidies van overheden of fondsen en een provinciale crowdfundingssite. 
Wij geven uitvoering aan de motie ‘Vrijwilligers - cruciaal voor Overijssel’. Hierbij zoeken wij nadrukkelijk de samenwerking met Maatschappelijke Diensttijd Nederland (MDT). 
Ook gaan we bezig met het ontwikkelen van beleid leefbaar platteland, waarmee we samen met gemeenschappen aan de slag willen. Dit vanuit de gedachte dat een krachtige samenleving beter in staat de komende transities op het platteland te kunnen dragen. 

Via het Statenvoorstel besluiten Provinciale Staten over de voorgestelde wijzigingen op de begroting. Het Statenvoorstel vindt u onder de knop 'Bijlagen' rechtsboven in het hoofdscherm. In het Statenvoorstel vindt u ook een totaaloverzicht van de kleurscores en de financiën.

Via de knop "Prestaties" rechtsboven in het hoofdscherm kunt u rechtstreeks filteren op de kleurscores.