Portefeuillehouder
Eddy van Hijum

Acties 2022

  1. Wij voeren het programmamanagement voor het Overijsselse deel van de Europese Programma’s EFRO, Interreg en ELFPO. Wij zien toe op tijdige realisatie van projecten en zorgen dat wij binnen de door EU gestelde kaders blijven.
  2. Wij lobbyen gezamenlijk met Gelderland voor de onder 1. genoemde programma’s voor de periode 2021-2027, zodat deze optimaal bijdragen aan onze provinciale opgaven.
  3. Wij starten, na goedkeuring van de programma’s door de Europese Commissie, het programmamanagement van de onder 1. genoemde Europese programma’s voor de periode 2021-2027. We zetten het Europese geld slim in om, binnen de door de EU gestelde kaders, via projecten een bijdrage te leveren aan maatschappelijke opgaven.
  4. Wij bevorderen dat Overijssel, en in het bijzonder het MKB, de Europese (Thematische) fondsen benut. Daartoe voeren wij onder meer het Actieplan Innovatieprofiel Oost-Nederland (Think East Netherlands) uit.

Inhoudelijke kleurscore

G

Inhoudelijke toelichting

Europese programma’s en fondsen 
In de jaarlijkse monitor “Europese euro’s in Overijssel” blijkt dat vanaf het begin van de huidige programmaperiode 2014-2020 tot de peildatum 1 juli 2021 in totaal ruim € 458 miljoen Europese subsidie is toegekend aan organisaties (overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven) in Overijssel binnen 2.897 projecten. Ook overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven dragen bij aan projecten, de totale investeringsimpuls voor projecten in Overijssel die hiermee in deze periode gemoeid is, is daarom hoger, ruim € 760 miljoen. Dit bedrag is exclusief de inkomenssteun aan landbouwers, dit betreft een bedrag van ruim € 536 miljoen. Dit rapport heeft u november ’21 ontvangen (2021/1104507). In maart ‘21 (2021/1101554) heeft u de Europa agenda ’21-’27 ontvangen. In mei ’21 heeft u ingestemd met de Provinciale cofinanciering Europese programma's 2021-2027 (2021/1103304).

Actie 1: Programmamanagement Europese Programma’s
Onderdeel Interreg 
De laatst beschikbare middelen van het Interreg A programma 2014-2020 zijn beschikt (€ 222 miljoen EU-middelen). In totaal zijn tot nu toe 182 projecten gerealiseerd cq. in uitvoering die zich met name richten op innovatie, duurzaamheid, vervoer en sociale samenhang. 
De transnationale Interreg VI-B programma’s NSR, NWE en Interreg Europe staan in de startblokken om met interne en externe partners nieuwe projecten te ontwikkelen o.a. met OostNL. Binnen het Interreg Europe programma is verdere uitvoering gegeven aan de projecten Aerial Uptake en Inside Out. 
 
Onderdeel EFRO en REACT-EU programma OP Oost 
Het Operationeel Programma Oost Nederland 2014-2020 (EFRO) ondersteunt projecten op het gebied van innovatie, productontwikkeling en netwerken in de sectoren High Tech Systems and Materials, Agrofood en Health en in de Energie en Milieutechnologie, inclusief Biobased Economy. Dit programma ligt goed op koers en nadert haar einde. Begin 2021 is het laatste budget toegekend. 
In totaal is er subsidie verleend aan 479 projecten in Oost-Nederland (provincies Overijssel en Gelderland). Het EFRO programma heeft tot nu toe € 167 miljoen aan subsidie verleend. Van de projecten zijn er inmiddels 368 afgerond. Uiterste termijn voor afronding van de resterende projecten is 30 juni 2023.

REACT-EU 
REACT-EU is een Europees COVID-herstelfonds gericht op een groen, digitaal en veerkrachtig herstel van de regionale economie. Voor REACT-EU wordt geen provinciale cofinanciering gevraagd. In april 2021 is de eerste tranche REACT-EU van € 47,7 miljoen opengesteld.
Twintig projecten in Oost-Nederland hebben een beschikking ontvangen. Voor de tweede tranche van REACT-EU was met de openstelling op 15 december 2021 voor projecten een budget beschikbaar van € 52 miljoen. 27 projecten zijn positief beoordeeld en er wordt op dit moment gewerkt aan de laatste beschikkingen. Het budget vanuit Overijssel inclusief overcommittering, is volledig benut.
De meeste projecten zijn inmiddels gestart, uiterste termijn voor afronding van deze projecten is 31 december 2023. 

Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 3/NSP/LEADER) 
Het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 3/LEADER) richt zich op een concurrerende, innovatieve en duurzame agrarische sector en een leefbaar platteland. POP3 is verlengd tot eind 2022. In 2023 start het nieuwe Europese Programma. De POP3-middelen dragen onder meer bij aan verduurzaming van de landbouw (voorbeeldproject Hooi 2.0) en de leefbaarheid op het platteland (voorbeeldprojecten LEADER). Daarnaast wordt geïnvesteerd in versterking van de natuur en waterhuishouding in Overijssel. 
In 2021 en 2022 is vooral ingezet op borgen van de besteding van de Europese middelen en de mogelijkheid om extra Europese middelen naar Overijssel te halen middels overcommittering.

Actie 2: Gezamenlijke Lobby 2021-2027 
In de afgelopen periode zijn grote stappen gemaakt in de ontwikkeling van de regionale programma’s (zie voor toelichting per programma actie 3). De gezamenlijke lobby is voortgezet. T.a.v. het resultaat van de stevige inzet t.a.v. de budgetverdeling EFRO/REACT-EU hebben wij u december ’20 geïnformeerd 2020/1105528. Door de Europese Commissie is het Meerjarig Financieel Kader (MFK) vastgesteld en door ons geanalyseerd op kansen. Besluitvorming over inhoudelijke verordeningen is nog niet afgerond. Een nieuwe Europa agenda 2021-2027, dat onder meer de inzet op de fondsen omvat, heeft u in maart ter informatie ontvangen (2021/1101554). Deze is op dit moment in uitvoering.

Actie 3: starten uitvoering Europese programma’s ’21-‘27
Onderdeel EFRO Oost Nederland  
Samen met provincie Gelderland is het programma 2021-2027 ontwikkeld. Het in uitvoering nemen van het programma wordt voorzien in het derde kwartaal 2022. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan goedkeuring van het EFRO Programma Oost-Nederland door de Europese Commissie. Daarmee zullen in de komende jaren middelen vrijkomen voor de economische stimulering van de regio Oost-Nederland. 
Het programma ligt in het verlengde van de periode 2014-2020 en is gericht op 1) een slimmer Europa door de bevordering van een innovatieve en slimme industriële transformatie, en 2) een groener, koolstofarm Europa door de bevordering van een schone en eerlijke energietransitie. Het totale budget voor deze programmaperiode bedraagt € 125.688.291. Naar verwachting is de eerste openstelling medio September 2022. 

Onderdeel Interreg 
Het Interreg VI-A ’21-’27 programma en bijbehorende subsidievoorwaarden zijn samen met de Interreg partners ontwikkeld.  Medio april 2022 heeft de EC het programma goedgekeurd. Het programma wordt nu in uitvoering genomenHet nieuwe programma richt zich, conform de verplichtingen in de EU verordeningen wederom op innovatie, duurzaamheid en sociale samenhang. Waar mogelijk worden verdere vereenvoudigingen doorgevoerd voor projectuitvoerders en Interreg partners.
De nieuwe Interreg B en Europe programma’s voor de periode 2021-2027 starten begin 2022.

Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (NSP/LEADER) 
Het nieuwe Europese landbouwprogramma, Nationaal Strategisch Programma (NSP), dat loop van 2023-2027, is eind december 2021 bij de Europese Commissie ingediend. In dit NSP ligt de focus op doelen op het gebied van biodiversiteit, klimaat, verduurzaming van de sector en leefbaarheid op het platteland. Momenteel wordt gewerkt aan de beantwoording van vragen van de EC. Verwachting is dat het NSP eind 2022 wordt goedgekeurd en dat de eerste openstellingen in de loop van 2023 kunnen plaatsvinden. De globale budgetverdeling over de provincies en het rijk is inmiddels bekend. Op dit moment wordt een concept voor de inzet van de Overijsselse middelen over de verschillende interventies van het NSP opgesteld. Daarover volgt later dit jaar een overzicht. De voorbereiding voor onder meer de uitvoering van LEADER is al volop aan de gang. 

Actie 4: Think East Netherlands en thematische fondsen 
Sinds 2019 wordt er door de 24 Oost-Nederlandse partners van het Innovatieprofiel gewerkt met de slogan “Th!nk East Netherlands” om ons te profileren in Europa op onze twee vlaggenschepen met de thema’s Health en Smart Industries. Doelstelling is het MKB en kennisinstellingen nog meer te laten profiteren van Europese programma’s en fondsen waarbij de regie in Brussel ligt, zoals het programma HORIZON 2020. Er wordt vanuit de twee vlaggenschepen gewerkt aan de ontwikkeling van 4 iconen welke de focus voor de komende jaren aangeven: “Topfit & preventie”, “Smart Energy Hubs”, “Data-driven transition in food systems” en “Digital Industries: Articifical Intelligence”.  Deze iconen tonen hoe Oost-Nederland innovatief werkt aan de grote maatschappelijke opgaven vanuit een missiegedreven visie. Voor alle iconen wordt ingezet op Europese projectontwikkeling met een belangrijke rol voor het MKB. De profilering en het netwerken in Europa leidt tot concrete vragen van internationale regio’s en mogelijkheden voor het MKB van Overijssel om te participeren in projecten. 

Daarnaast wordt vanuit de provinciale opgaven de kansen voor Europese medefinanciering doorlopend gescand, met als prioritering de Europa agenda (2021/1101554).

We zijn samen met Gelderland board member van het netwerk “Vanguard Initiative”. In 2021 en 2022 is Eddy van Hijum namens Oost Nederland (bestuurlijk) voorzitter van dit netwerk. In dit netwerk van 38 grote innovatieve regio’s in Europa zetten we in op deelname van het Overijssels MKB in internationale projecten.

Financiële kleurscore

G

Financiële toelichting

Europese Programma’s 2014-2020
Wij hebben aan het begin van de periode 2014-2020 ca. € 50 miljoen (cofinanciering) gereserveerd, daarbij is ook een indicatieve verdeling gegeven over de verschillende onderdelen (EFRO, INTERREG, POP, Thematische fondsen) en de 7 jaren van het tijdvak. In het Statenvoorstel (PS 2016/7) waarmee de € 50 miljoen cofinanciering is vastgelegd, is ook aangegeven dat er jaarlijks ruimte is om de indicatieve toedeling (budgettair neutraal) over programma’s en jaarschijven te herverdelen, omdat op voorhand niet precies te voorzien is hoe e.e.a. zich gedurende de 7 jaren ontwikkelt.
Om de € 50 miljoen cofinanciering maximaal in te zetten binnen de Europese programma’s stellen wij een begrotingswijziging van de begroting 2022 en de meerjarenraming voor. Er wordt geen geld gevraagd, per saldo is het voorstel budgettair neutraal. Deze wijziging is nodig om enerzijds een herverdeling van de cofinanciering tussen de programma's tot stand te brengen en anderzijds de hoogte van de besteding over de komende jaren te actualiseren. We passen hierbij het bestedingsritme aan op basis van de nu nog beschikbare middelen in de Reserve Europese programma's. Voor 2022 vragen wij een extra onttrekking van € 2,0 miljoen uit deze reserve. Voor de jaren 2023, 2024 en 2025 vragen wij respectievelijk € 0,3 miljoen, € 0,4 miljoen en € 0,2 miljoen extra te onttrekken uit deze reserve .
De reden voor de herverdeling is dat aan het begin van het tijdvak 2014-2020 nog niet precies te voorzien was hoeveel cofinanciering per programma per jaar nodig zou zijn.

Wij stellen u voor om een bedrag van € 2,0 miljoen te onttrekken aan Reserve Europese programma's en toe te voegen aan de jaarschijf 2022 van prestatie 5.5.3. Voor 2023 t/m 2025 stellen wij u respectievelijk de volgende mutaties voor. Een extra onttrekking uit de reserve van € 0,3 miljoen voor 2023, een bedrag van € 0,4 miljoen voor 2024 en een bedrag van € 0,2 miljoen voor 2025.

Europese programma 2021-2027
Voor de Europese Programma 2021-2027 is een bedrag van € 59 miljoen (cofinanciering) gereserveerd, daarbij is ook een indicatieve verdeling gegeven over de verschillende onderdelen (EFRO, INTERREG, POP/NSP, Thematische fondsen en Water) en de 7 jaren van het tijdvak. In het Statenvoorstel (PS/2021/11033) is de € 59 miljoen cofinanciering vastgelegd en is ook aangegeven dat er jaarlijks ruimte is om de indicatieve toedeling (budgettair neutraal) over programma’s en jaarschijven te herverdelen, omdat op voorhand niet precies te voorzien is hoe e.e.a. zich gedurende de 7 jaren ontwikkelt.
Om de € 59 miljoen cofinanciering maximaal in te zetten binnen de Europese programma’s stellen wij een begrotingswijziging van de begroting 2022 en de meerjarenraming voor. Er wordt geen geld gevraagd, per saldo is het voorstel budgettair neutraal. Deze wijziging is nodig de hoogte van de besteding over de komende jaren te actualiseren. We passen hierbij het bestedingsritme aan op basis van de nu nog beschikbare middelen in de Reserve Europese programma's. Voor 2022 vragen wij een verlaging van de jaarschijf van € 12,5 miljoen. Reden hiervoor is dat de goedkeuring van de Europese programma’s ‘van Brussel’ later komt dan vooraf verwacht, waardoor de uitvoering van de programma’s later start dan waar ten tijde van de PS nota (PS/2021/11033)  vanuit werd gegaan.  De besteding van deze middelen verschuift dan ook naar de komende jaren. Voor de volgende jaren vragen wij:  

2023 € 0,1 miljoen verlaging
2024 € 4,1 miljoen onttrekking 
2025 € 3,8 miljoen onttrekking
2026 € 2,7 miljoen onttrekking
2027 € 2,5 miljoen onttrekking
2028 € 1,7 miljoen onttrekking
2029 € 0,8 miljoen onttrekking

Wij stellen u voor om het budget voor 2022 met €12,5 miljoen te verlagen onder gelijk tijdige verlaging van de onttrekking reserve  Europese programma's van prestatie 5.5.3. Voor 2024 t/m 2029 stellen wij u respectievelijk de  mutaties voor zoals benoemd in bovenstaande tekst. 

Statenvoorstellen en -besluiten

Begrotingswijziging

  • PS Begrotingswijziging

Baten begrotingswijziging

Lasten begrotingswijziging

-10523