Inleidende samenvatting

Voor u ligt de eerste Monitor van 2024. In deze Monitor rapporteren wij over de afwijkingen en wijzigingen ten opzichte van de Begroting 2024.

Voor iedere prestatie uit de Begroting 2024 geven we een prognose of deze volledig (groen), deels (oranje) of niet (rood) gerealiseerd wordt in 2024. Via een financiële kleurscore geven we een duiding van de mate waarin het budget besteed wordt in 2024. De Monitor is daarmee een rapportage waarin wij de afwijkingen aan u melden. Een toelichting op de kleurensystematiek en score vindt u in bijlage IV bij het Statenvoorstel Monitor - I 2024. 

De begrote lasten in 2024 worden via deze monitor verhoogd met € 35,6 miljoen en de baten 2024 met € 38,7 miljoen. Per saldo dus een positief begrotingsresultaat 2024 van € 3,1 miljoen. Dit resultaat is voor € 5,7 miljoen veroorzaakt door hogere rentebaten. Daartegenover staan lagere dividendopbrengsten Enexis voor € 2,7 miljoen. In het Statenvoorstel bij de Monitor vindt u een financiële samenvatting.  

Hieronder beschrijven wij de aandachtspunten bij deze Monitor aan de hand van onze opgaven. Op 16 mei 2024 is het Hoofdlijnenakkoord van de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB beschikbaar gekomen. Dit zal worden uitgewerkt door het nog te formeren nieuwe kabinet.  

De onzekerheid over financiële dekking van het PPLG vanuit het transitiefonds Nationaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) en de beperkte voortgang in de realisatie van bosaanleg leggen behoorlijke druk op de haalbaarheid van de gestelde ambities in 2030. Hierover blijven we in gesprek met het Rijk. Dit onderwerp vraagt om een update aan de hand van het Hoofdlijnenakkoord.

Bij de uitvoering van de Ontwikkelopgave Natura 2000 ontstaat er vertraging in de vaststelling van de Provinciale Inpassingsplannen. In de gebieden lijkt als effect te hebben dat er bij sommige partijen de indruk ontstaat dat maatregelen niet, of in een afgezwakte vorm tot uitvoering worden gebracht. Het realiseren van grondtransacties en het vervolgens inrichten van de gebieden vertraagt daardoor. Het bereiken van de wettelijke doelen van de opgave binnen de gestelde tijd en de beschikbare financiële middelen komt daardoor onder druk te staan.

In de afgelopen maanden hebben we met Natuur voor elkaar samen met jongeren hun natuurbeleving onderzocht. Jongeren hebben hun ideeën hierover en de natuur-dichterbij-jongeren brengen uitgewerkt. Ook hebben we een aantal subsidies verleend voor groene schoolpleinen en initiatieven van inwoners.
U hebt in het kader van Leefbaar Platteland in 2024 en 2025 besloten middelen beschikbaar te stellen om een vervolg te geven aan het project Toekomstgerichte Erven. Er vinden gesprekken plaats om te verkennen of erfcoaching door middel van de regeling Sociaal Economische Begeleiding (SEB) van LNV langjarig kan worden geborgd.  

In ons Regionaal Water Programma (RWP) hebben we alle onderdelen waartoe wij als provincie wettelijk verplicht zijn ondergebracht. Dit geldt dus ook voor de onderdelen klimaatadaptatie, ondergrond en bodem en de onderdelen van de kaderrichtlijn water die niet vertegenwoordigd zijn in het PPLG. We stellen het RWP op in gezamenlijkheid met gemeenten, waterschappen en andere partners. De herziening van ons RWP verloopt samen met de herziening van onze Omgevingsvisie. Zo zijn beide producten te allen tijde up to date.
 
Ter uitvoering van ons coalitieakkoord ''Schouder aan schouder'' hebben wij samen met gemeenten, netbeheerders en maatschappelijke partners de startprincipes voor de Energievisie opgesteld. Ook hebben wij het windbeleid gepubliceerd en samen met gemeenten programmeringsafspraken gemaakt om vergunningverlening te reguleren. Voor het project Duurzaamheidsroute A35 hebben wij een intentieovereenkomst afgesloten met de betrokken partijen. Daarnaast stelt het Rijk mede dankzij onze lobby een exploitatiesubsidie voor kleinschalige mono-mestvergisters open. 

In onze Milieunota 2024 beschrijven wij hoe wij in deze coalitieperiode gaan werken aan een gezondere en veiligere leefomgeving in Overijssel en aan welke onderwerpen wij hierbij prioriteit geven. Deze onderwerpen vragen om een herziening van de Omgevingsvisie waarover Provinciale Staten (nog gaan) besluiten.

Samen met onze partners bij markt, corporaties, gemeenten en rijk werken wij hard aan de grote uitdagingen op de woningmarkt. Dit doen wij op basis van de Woondeals. Conform de woondealafspraken hebben we samen met onze partners regionale woonzorgvisies opgesteld. Op 20 maart was de regio West Overijssel de eerste regio in Nederland die de regionale woonzorgvisie ondertekende en op 18 april is ook de regionale woonzorgvisie Twente ondertekend. 
Gelijktijdig zijn met alle Overijsselse gemeenten, woningbouwcorporaties, zorgpartijen en zorgkantoren afspraken gemaakt over het realiseren van voldoende aantallen passende woningen voor ouderen voor 2030. 
 
In lijn met het coalitieakkoord hebben wij u in januari de discussienota Wonen toegestuurd en na een gesprek hierover met uw commissie in april het investeringsvoorstel Wonen. Wij zullen na besluitvorming in uw Staten voortvarend de uitvoering hiervan oppakken. 

De Vloedbeltverbinding is een nieuwe vlotte, veilige en robuuste verbinding op de corridor Almelo-Hengelo/Enschede. Voor de aanleg hiervan hebben uw Staten in maart het Provinciaal Inpassingsplan (PIP) vastgesteld en de benodigde middelen beschikbaar gesteld.

In de afgelopen maanden hebben wij naast afronding van lopende programma's gewerkt aan drie investeringsvoorstellen die u hebt ontvangen of binnenkort gaat ontvangen over Economie (2024-2027), Recreatie en Vrije Tijd (2024-2027) en Evenementenbeleid (2025-2027). 
De Europese Programma's 2021-2027 zijn in uitvoering. De eerste werkzaamheden voor de programmaperiode vanaf 2028 zijn inmiddels gestart.
In de 5e tranche Regiodeals zijn de voorstellen van de regio's Zwolle en Stedendriehoek gehonoreerd. De regiodeals worden op dit moment uitgewerkt in convenanten met Rijk, provincie en regio. 
De opening van de vierde ronde Nationaal Groeifonds is tot nader order uitgesteld. Ook dit onderwerp zal een update krijgen aan de hand van het Hoofdlijnenakkoord.

Met de regio’s Stedendriehoek en Zwolle zijn we er in geslaagd succesvolle Regiodeals in te dienen. Daarnaast zijn we in de regio’s Twente en Stedendriehoek gestart met het opstellen van Verstedelijking strategieën. 
U hebt de opbrengsten van de eerste fase (analyse) van het statenvoorstel ‘Procesaanpak uitwerking participatieambities coalitieakkoord’ (PS23-001385) ontvangen. Wij benutten deze voor het opstellen van de visie en de werkwijze die wij u in juli zullen aanbieden. Op die manier is er in deze coalitieperiode voldoende tijd en ruimte om te borgen, te leren, te evalueren en bij te stellen.

2024 is het laatste uitvoeringsjaar van het cultuur- en erfgoedbeleid 2021-2024. Op dit moment wordt er volop gewerkt aan de ontwikkeling van het beleid voor 2025-2028. Een voorstel hierover leggen wij medio dit jaar aan u voor. 
Vanuit Cultuur en Sociale Kwaliteit zoeken we nadrukkelijk de verbinding met de vier regiodeals.

Het Statenvoorstel is het besluitvormend stuk bij deze Monitor. Daarin staan de (financiële) voorstellen beschreven. Het Statenvoorstel vindt u onder de knop 'Bijlagen' rechtsboven in het scherm.