Portefeuillehouder
Erwin Hoogland

Acties 2024

Wij voeren het programmamanagement voor het Overijsselse deel van de Europese Programma’s EFRO, Interreg en ELFPO 2014-2020 (afronding) en 2021-2027. Wij zien toe op tijdige realisatie van projecten en tijdige besteding van de via onze provincie in te zetten Europese middelen om, via projecten, een bijdrage te leveren aan de ambities voor Overijssel. We zorgen dat wij binnen de door EU gestelde kaders blijven. 

Wij bevorderen dat Overijssel, en in het bijzonder het MKB, de Europese (Thematische) fondsen benut. Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we onder meer via samenwerkingsverband Think East Netherlands, hét innovatieprofiel van Oost-Nederland, het participeren in Europese netwerken als Vanguard en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s, medeoverheden en kennisinstellingen. 

We informeren, enthousiasmeren en faciliteren de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen. Dit doen we onder meer via EU-trajecten op het gebied van lobby, fondsen en netwerken (het instrumentarium uit de Europa agenda) voor beleidsprogramma’s en het organiseren van de leergangen Europa. 

Inhoudelijke kleurscore

G

Inhoudelijke toelichting

Europese programma’s en fondsen  
In de jaarlijkse monitor “Europese euro’s in Overijssel” blijkt dat vanaf het begin van de Europese programmaperiode 2014-2020 tot de peildatum 1 juli 2022 in totaal bijna € 517 miljoen Europese subsidie is toegekend aan organisaties (overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven) in Overijssel binnen 3.060 projecten. Ook overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven dragen bij aan deze projecten. De totale investeringsimpuls voor deze projecten in Overijssel in deze periode  is daarom hoger, ruim € 902 miljoen. Dit bedrag is exclusief de Europese inkomenssteun aan landbouwers, dit betreft een bedrag van ruim € 658 miljoen. 
In Europese programmaperiode 2021-2027 is tot 1 juli 2023 ruim € 92 miljoen een Europese subsidie toegekend aan organisaties in Overijssel. In de afgelopen periode hebben we u geïnformeerd over de Europese programma’s 2014-2020 en de opstart van de Europese programma’s 2021-2027 (meest recent PS23-001401)  en via de reguliere P&C cyclus. In mei 2021 heeft u ingestemd met de Provinciale cofinanciering voor de Europese programma's 2021-2027 (2021/1103304).  

Actie 1: Programmamanagement Europese Programma’s 2014-2020 en 2021-2027 
 
Onderdeel Interreg  
Periode 2014-2020 
In Overijssel kunnen projecten subsidie ontvangen binnen vier Interreg-programma’s. Onder Interreg A Nederland-Duitsland zijn 182 projecten gerealiseerd en is er € 222 miljoen EU-middelen beschikt. Onder Interreg NWE zijn 102 projecten uitgevoerd, waarvoor in totaal € 370 miljoen EU-middelen beschikbaar was gesteld. Onder Interreg NSR zijn 73 projecten gerealiseerd, waarvoor in totaal € 177 miljoen EU-middelen beschikbaar was gesteld. Binnen het Interreg Europe programma is verdere uitvoering gegeven aan de projecten Aerial Uptake en Inside Out.  
 
Periode 2021-2027 
Het Interreg VI-A Nederland Duitsland programma richt zich op innovatie, duurzaamheid en sociale samenhang. Waar mogelijk zijn verdere vereenvoudigingen doorgevoerd voor projectuitvoerders en Interreg partners. Het programma ontvangt € 240 miljoen van de Europese Commissie. Door cofinanciering van de Interreg partners en de eigen bijdrage van projectuitvoerders wordt een programma voorzien van € 600 à € 700 miljoen. Er zijn al meerdere projecten goedgekeurd en lopend. 
Overijssel valt ook in de programmagebieden van Interreg B North West Europe (NWE) en North Sea Region (NSR). Er zijn al meerdere projecten goedgekeurd en gestart. NWE is een transnationaal programma met deelname van partijen uit 6 landen. Het doel is het bevorderen van een groene, slimme en rechtvaardige transitie voor alle NWE-gebieden. Daarnaast wil de EU met NWE een evenwichtige ontwikkeling ondersteunen en alle regio's veerkrachtiger maken. Het programma ontvangt € 310 miljoen van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op € 517 miljoen. De helft van het programmabudget is op dit moment nog beschikbaar voor het uitvoeren van nieuwe projecten. 
NSR is ook een transnationaal programma en richt zich op de samenwerking van partijen uit 7 verschillende landen rondom de Noordzee. De algemene doelstelling is het stimuleren van innovatie en duurzame economische groei in de Noordzeeregio. Het programma ontvangt € 171 miljoen van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op € 285 miljoen. Het programmabudget is grotendeels al toegezegd aan projecten. In zomer 2024 zal hoogstwaarschijnlijk de laatste call voor dit programma open gaan. 

Onderdeel EFRO en REACT-EU programma OP Oost  
Periode 2014-2020 
Het Operationeel Programma Oost-Nederland 2014-2020 en REACT-EU naderen het einde, de afronding is gestart vanaf 31 december 2023. In totaal is er € 167 miljoen subsidie verleend aan 479 projecten in Oost-Nederland (dit zijn Overijssel en Gelderland) via het programma 2014-2020. Via REACT-EU is voor bijna € 100 miljoen aan Europese subsidie toegezegd aan 47 projecten in Oost-Nederland. 

Periode 2021-2027 
Het EFRO programma 2021-2027 voor Oost Nederland heeft als doel de regionale economie te versterken door het aanjagen van innovatie in het mkb. Daarnaast levert EFRO een innovatieve bijdrage aan de energietransitie in Oost-Nederland. Projecten worden uitgevoerd door samenwerkingsverbanden van mkb’ers, met grote bedrijven en met kennisinstellingen.  
Het programma 2021-2027 krijgt € 82 miljoen van de Europese Commissie. Naast deze Europese bijdrage is er een Rijksbijdrage van € 23 miljoen en de twee provincies dragen samen € 21 miljoen bij, 30% van het budget is gereserveerd voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiesystemen. Er zijn op dit moment twee openstellingen, de eerste projecten zijn inmiddels beschikt en gestart.  

Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3/NSP/LEADER)  
Het Plattelandsontwikkelingsprogramma draagt bij aan realisatie van de doelen van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Momenteel wordt gewerkt aan de afronding van POP3 (2014-2022), waarin middels veel verschillende projecten is bijgedragen aan onder meer verduurzaming van de landbouw en de leefbaarheid op het platteland (Voorbeeldprojecten LEADER). Daarnaast is geïnvesteerd in versterking van de natuur en waterhuishouding in Overijssel. De komende periode worden deze projecten nog afgerond en voorbereid voor declaratie bij de Europese Commissie. Begin 2023 is het Nationaal Strategisch Plan (GLB-NSP 2023-2027) gestart. In dit programma ligt de nadruk op verdere verduurzaming van de agrarische sector, biodiversiteit, klimaat en milieu. De LEADER-subsidie die een leefbaar platteland bevordert is voor de vier Overijsselse LEADER-gebieden in april 2024 opengesteld.   Daarnaast staan in 2024 openstellingen gepland voor Samenwerking voor Innovatie, Kennisoverdracht, Landschapselementen, Natuur, Investeringen Groen-, Blauwe diensten en Dierenwelzijn en Investeringen Bedrijfsmodernisering.

 

Actie 2: Wij bevorderen benutten Europese (Thematische) fondsen  
Wij zien kansen om de mogelijkheden die de (thematische) fondsen bieden, voor de periode 2021-2027 nog beter te gaan benutten. De benchmark laat zien dat we het goed doen maar dat er voor Overijssel ruimte voor groei is. Hiervoor zijn goede projecten, die bijdragen aan de Europese thema’s én passen in provinciaal beleid, nodig. Wij zetten onder meer in op projectontwikkeling binnen Th!nk East Netherlands, hét innovatieprofiel van Oost-Nederland. Daarbij werken we samen met onze partners in de provincie (overheden, kennisinstellingen, bedrijven). De provincie wil hierbij een verbindende, informerende en initiërende rol spelen.  
Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we, naast projectontwikkeling binnen Think East Netherlands, door het participeren in netwerken als het Vanguard Initiative en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s en medeoverheden en kennisinstellingen.  


 
Actie 3: informeren, enthousiasmeren en faciliteren van de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen  
Voor de interne organisatie is voor de prioriteiten uit de Europa-agenda door ons Expertisecentrum Europa een EU-scan traject gestart. Hierbij wordt per EU-agenda thema een match van onze beleidsdoelen met de Europese prioriteiten en mogelijkheden gemaakt. Vervolgens wordt maatwerk begeleiding geboden om tot een concrete actie te komen en deze uit te voeren (bijvoorbeeld lobbyboodschap, EU-aanvraag of deelname EU-netwerk).  Doel is om, nog meer dan nu al het geval is, onze beleidsopgaven te koppelen aan fondsen, relevante wet- en regelgeving en netwerken op Europees niveau (het instrumentarium uit de Europa agenda). Daarnaast bieden we de eerdergenoemde leergangen Europa aan. 

Geld (indicator)

O

Geld (toelichting)

Europese Programma’s 2014-2020
Wij hebben aan het begin van de periode 2014-2020 ca. € 50 miljoen (cofinanciering) gereserveerd, daarbij is ook een indicatieve verdeling gegeven over de verschillende onderdelen (EFRO, INTERREG, POP, Thematische fondsen) en de 7 jaren van het tijdvak. In het Statenvoorstel (PS 2016/7) waarmee de € 50 miljoen cofinanciering is vastgelegd, is ook aangegeven dat er jaarlijks ruimte is om de indicatieve toedeling (budgettair neutraal) over programma’s en jaarschijven te herverdelen, omdat op voorhand niet precies te voorzien is hoe e.e.a. zich gedurende de 7 jaren ontwikkelt. De afgelopen jaren is de eerste monitor als P&C instrument gekozen om het bestedingsritme aan te passen om zodoende het programma en de reserve met elkaar af te stemmen. Gezien de huidige inzichten is een wijziging van het bestedingsritme nu niet nodig. 

Europese programma 2021-2027
Voor de Europese Programma 2021-2027 is een bedrag van € 59 miljoen (cofinanciering) gereserveerd, daarbij is ook een indicatieve verdeling gegeven over de verschillende onderdelen (EFRO, INTERREG, POP/NSP, Thematische fondsen en Water) en de 7 jaren van het tijdvak. In het Statenvoorstel (PS/2021/11033) is de € 59 miljoen cofinanciering vastgelegd en is ook aangegeven dat er jaarlijks ruimte is om de indicatieve toedeling (budgettair neutraal) over programma’s en jaarschijven te herverdelen, omdat op voorhand niet precies te voorzien is hoe e.e.a. zich gedurende de 7 jaren ontwikkelt.
Om de € 59 miljoen cofinanciering maximaal in te zetten binnen de Europese programma’s stellen wij een begrotingswijziging van de begroting 2024 en de meerjarenraming voor. Er wordt geen geld gevraagd, per saldo is het voorstel budgettair neutraal. Deze wijziging is nodig om de hoogte van de besteding over de komende jaren te actualiseren. We passen hierbij het bestedingsritme aan op basis van de nu nog beschikbare middelen in de Reserve Europese programma's. Voor 2024 vragen wij een verlaging van de jaarschijf van € 6,9 miljoen. Reden hiervoor is dat de goedkeuring van de Europese programma’s ‘van Brussel’ later kwam dan vooraf verwacht, waardoor de uitvoering van de programma’s later is gestart dan waar ten tijde van de PS nota (PS/2021/11033)  vanuit werd gegaan.  De besteding van deze middelen verschuift dan ook naar de komende jaren. Een deel van de middelen blijft echter achter in de reserve omdat van sommige gemaakte afspraken nog niet duidelijk is wat de kosten zullen zijn. Het totaal beeld is dan als volgt:  

2024 € 6,9 miljoen verlaging 
2025 € 1,2 miljoen verhoging
2026 € 0,2 miljoen verlaging
2027 € 1,1 miljoen verlaging
2028 € 2,7 miljoen verhoging
2029 € 2,7 miljoen verhoging

Wij stellen u voor om het budget voor 2024 met € 6,9 miljoen te verlagen onder gelijktijdige verlaging van de onttrekking aan de  Reserve Europese programma's van prestatie 5.5.3. Voor 2024 t/m 2029 stellen wij u de  mutaties voor zoals benoemd in bovenstaande tekst. 

Statenvoorstellen en -besluiten

Verantwoordelijk portefeuillehouder

Erwin Hoogland

Begrotingswijziging

  • PS Begrotingswijziging

Baten begrotingswijziging

Lasten begrotingswijziging

-6942