Portefeuillehouder
Erwin Hoogland

Acties 2024

Wij voeren het programmamanagement voor het Overijsselse deel van de Europese Programma’s EFRO, Interreg en ELFPO 2014-2020 (afronding) en 2021-2027. Wij zien toe op tijdige realisatie van projecten en tijdige besteding van de via onze provincie in te zetten Europese middelen om, via projecten, een bijdrage te leveren aan de ambities voor Overijssel. We zorgen dat wij binnen de door EU gestelde kaders blijven. 

Wij bevorderen dat Overijssel, en in het bijzonder het MKB, de Europese (Thematische) fondsen benut. Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we onder meer via samenwerkingsverband Think East Netherlands, hét innovatieprofiel van Oost-Nederland, het participeren in Europese netwerken als Vanguard en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s, medeoverheden en kennisinstellingen. 

We informeren, enthousiasmeren en faciliteren de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen. Dit doen we onder meer via EU-trajecten op het gebied van lobby, fondsen en netwerken (het instrumentarium uit de Europa agenda) voor beleidsprogramma’s en het organiseren van de leergangen Europa. 

Inhoudelijke kleurscore

G

Inhoudelijke toelichting

Europese programma’s en fondsen 
In de jaarlijkse monitor “Europese euro’s in Overijssel” blijkt dat vanaf het begin van de Europese programmaperiode 2021-2027 tot de peildatum 1 juli 2024 € 215 miljoen Europese subsidie is toegekend aan organisaties (overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven) in Overijssel binnen 465 projecten. De totale investeringsimpuls voor deze projecten bedraagt € 302 miljoen. Ook overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven dragen bij aan deze projecten. Dit bedrag is exclusief de Europese inkomenssteun aan landbouwers, dit betreft naast de subsidies een bedrag van ruim € 261 miljoen.  

In de afgelopen periode hebben we u geïnformeerd over de Europese programma’s 2014-2020 en 2021-2027 (meest recent PS23-001401)  en via de reguliere P&C cyclus. In mei 2021 heeft u ingestemd met de Provinciale cofinanciering voor de Europese programma's 2021-2027 (2021/1103304).

Actie 1: Programmamanagement Europese Programma’s 2014-2020 en 2021-2027
Onderdeel Interreg

Periode 2014-2020 
Overijssel valt binnen vier Interreg-programma’s. Onder Interreg A Nederland-Duitsland zijn 182 projecten gerealiseerd en is er € 222 miljoen EU-middelen beschikt. Onder Interreg NWE zijn 102 projecten uitgevoerd, waarvoor projecten in totaal € 370 miljoen EU-middelen beschikbaar was. Onder Interreg NSR zijn 73 projecten gerealiseerd, waarvoor in totaal € 177 miljoen EU-middelen beschikbaar was. Binnen het Interreg Europe programma is uitvoering gegeven aan de projecten Aerial Uptake en Inside Out. 
Alle Interreg programma’s zitten in de laatste fase van afsluiting. 

Periode 2021-2027

Het Interreg VI-A Nederland Duitsland programma richt zich op innovatie, duurzaamheid en sociale samenhang. Waar mogelijk zijn verdere vereenvoudigingen doorgevoerd voor projectuitvoerders en Interreg partners. Het programma ontvangt € 240 miljoen van de Europese Commissie. Door cofinanciering van de Interreg partners en de eigen bijdrage van projectuitvoerders wordt een programma voorzien van € 600 à € 700 miljoen. Op dit moment zijn er reeds 75 projecten goedgekeurd met een totale financiële omvang van € 213 miljoen waarvan € 92 miljoen  EU bijdrage. 

Overijssel valt ook in de programmagebieden van Interreg B North West Europe (NWE) en North Sea Region (NSR). Er zijn al meerdere projecten goedgekeurd en gestart. NWE is een transnationaal programma met deelname van partijen uit 6 landen. Het doel is het bevorderen van een groene, slimme en rechtvaardige transitie voor alle NWE-gebieden. Daarnaast wil de EU met NWE een evenwichtige ontwikkeling ondersteunen en alle regio's veerkrachtiger maken. Het programma ontvangt € 310 miljoen van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op € 517 miljoen. In zomer 2025 zal hoogstwaarschijnlijk de laatste call voor alle prioriteiten open gaan.  

NSR is ook een transnationaal programma en richt zich op de samenwerking van partijen uit 7 verschillende landen rondom de Noordzee. De algemene doelstelling is het stimuleren van innovatie en duurzame economische groei in de Noordzeeregio. Het programma ontvangt €171 miljoen van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op € 285 miljoen. Het programmabudget is voor het overgrote merendeel al toegezegd aan projecten. In beide Interreg B programma’s zijn er verscheidende projecten in uitvoering.  

Onderdeel EFRO en REACT-EU programma OP Oost

Periode 2014-2020

Het Operationeel Programma Oost-Nederland 2014-2020 en REACT-EU is afgerond. In totaal is er € 233 miljoen subsidie verleend aan 510 projecten in Oost-Nederland (dit zijn Overijssel en Gelderland) via het programma 2014-2020 en REACT-EU.  

Periode 2021-2027

Het EFRO programma 2021-2027 voor Oost Nederland heeft als doel de regionale economie te versterken door het aanjagen van innovatie in het mkb. Daarnaast levert EFRO een innovatieve bijdrage aan de energietransitie in Oost-Nederland. Projecten worden uitgevoerd door samenwerkingsverbanden van mkb’ers, met grote bedrijven en met kennisinstellingen.

Het programma 2021-2027 krijgt € 82 miljoen van de Europese Commissie. Naast deze Europese bijdrage is er een Rijksbijdrage van € 23 miljoen en de twee provincies dragen samen € 21 miljoen bij, 30% van het budget is gereserveerd voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiesystemen. Er zijn op dit moment vier openstellingen. De openstelling voor innovatieprojecten verloopt beter dan verwacht. Daarentegen gaat het moeizamer met de projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiesystemen. Daarom wordt gewerkt aan een programmawijziging, zodat in de toekomst een gunstigere openstelling kan plaatsvinden voor hernieuwbare energie en energiesystemen, beter afgestemd op de marktvraag. Daarnaast is er een openstelling (VInnovate) voor projecten buiten de provinciale grenzen, in samenwerking met andere Europese regio’s, en een openstelling voor financieringsinstrumenten. 

Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3/NSP/LEADER)

Het Plattelandsontwikkelingsprogramma draagt bij aan realisatie van de doelen van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Momenteel wordt gewerkt aan de afronding van POP3 (2014-2022), waarin middels veel verschillende projecten is bijgedragen aan onder meer verduurzaming van de landbouw en de leefbaarheid op het platteland (Voorbeeldprojecten LEADER "dekrachtvansalland.nl/leadersalland" ). Daarnaast is geïnvesteerd in versterking van de natuur en waterhuishouding in Overijssel. De komende periode worden de laatste projecten nog afgerond en voorbereid voor declaratie bij de Europese Commissie. Begin 2023 is het Nationaal Strategisch Plan (GLB-NSP 2023-2027) gestart. In dit programma ligt de nadruk op verdere verduurzaming van de agrarische sector, kringlooplandbouw, biodiversiteit, klimaat en milieu. De LEADER-subsidie die een leefbaar platteland bevordert is voor de vier Overijsselse LEADER-gebieden in april 2024 opengesteld. Daarnaast  zijn in 2024 openstellingen geweest voor Kennisdeling en demonstratiebedrijven, Innovatie en landschapselementen. Ook staan voor  eind 2024 en begin 2025 openstellingen gepland voor Samenwerking integrale gebiedsontwikkeling, Landschapselementen, Natuur, Investeringen Groen-, Blauwe diensten en Dierenwelzijn en Investeringen Bedrijfsmodernisering. 

Actie 2: Wij bevorderen benutten Europese (Thematische) fondsen

Wij zien kansen om de mogelijkheden die de (thematische) fondsen bieden, voor de periode 2021-2027 nog beter te gaan benutten. De benchmark laat zien dat we het goed doen maar dat er voor Overijssel ruimte voor groei is. Hiervoor zijn goede projecten, die bijdragen aan de Europese thema’s én passen in provinciaal beleid, nodig. Wij zetten onder meer in op projectontwikkeling binnen Th!nk East Netherlands, hét innovatieprofiel van Oost-Nederland. Daarbij werken we samen met onze partners in de provincie (overheden, kennisinstellingen, bedrijven). De provincie wil hierbij een verbindende, informerende en initiërende rol spelen.

Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we, naast projectontwikkeling binnen Think East Netherlands, door het participeren in netwerken als het Vanguard Initiative en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s en medeoverheden en kennisinstellingen.

Actie 3: informeren, enthousiasmeren en faciliteren van de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen. 

Voor de interne organisatie is voor de prioriteiten uit de Europa-agenda door ons Expertisecentrum Europa een EU-scan traject gestart. Hierbij wordt de per EU-agenda thema een match van onze beleidsdoelen met de Europese prioriteiten en mogelijkheden gemaakt. Vervolgens wordt maatwerk begeleiding geboden om tot een concrete actie te komen en deze uit te voeren (bijvoorbeeld lobbyboodschap, EU-aanvraag of deelname EU-netwerk). Doel is om – nog meer dan nu al het geval is – onze beleidsopgaven te koppelen aan fondsen, relevante wet- en regelgeving en netwerken op Europees niveau (het instrumentarium uit de Europa agenda). Daarnaast bieden we de eerdergenoemde leergangen Europa aan.

Financiële kleurscore

G

Financiële toelichting

In prestatie 5.3.3 worden de Europese programma's voor de periodes 2014-2020 en 2021-2027 verantwoord. Het programma voor de periode 2014-2020 bevindt zich in de afrondende fase, terwijl het programma voor de periode 2021-2027 inmiddels van start is gegaan. Alle voor dit jaar geplande middelen zijn nodig voor de uitvoering en cofinanciering van beide programma’s. Echter, het moment waarop betalingen plaatsvinden, is afhankelijk van het tempo van de uitvoering en de bijbehorende kosten. Hierbij spelen verschillende factoren een rol, zoals het aantal openstellingen, de kwaliteit van de ingediende aanvragen, de benodigde cofinanciering, en het tijdstip waarop beschikkingen kunnen worden afgegeven en betalingen kunnen worden uitgevoerd.
Hoewel het ernaar uitziet dat alle voor dit jaar begrote middelen gebruikt zullen worden, bestaat de kans dat bepaalde besluiten ertoe leiden dat sommige middelen niet meer ingezet kunnen worden in 2024. Hierdoor kan het voorkomen dat er alsnog geld overblijft, dat pas komende jaren wordt betaald. Op basis van de huidige schattingen zou er ongeveer € 1 miljoen kunnen overblijven.

Statenvoorstellen en -besluiten

Verantwoordelijk portefeuillehouder

Erwin Hoogland

Begrotingswijziging

  • Geen

Baten begrotingswijziging

Lasten begrotingswijziging