Herijking Ontwikkelopgave Natura2000

Op 3 juli 2013 heeft u het statenvoorstel PS/2013/412 “Samen verder aan de slag met de EHS" vastgesteld, de Uitvoeringsreserve NNN (Natuurnetwerk Nederland, voorheen EHS) ingesteld en deze met provinciale middelen gevuld en een aantal uitvoeringskaders vastgesteld. U heeft vervolgens op 13 november 2013 kennisgenomen van de beschikbare rijksmiddelen. In dat perspectief heeft u besloten om de Ontwikkelopgave Natura 2000 uit te voeren binnen de landelijke en interprovinciale kaders (commissie-Jansen). In het statenvoorstel PS/2014/62 “Uitvoeringsreserve EHS” zijn de spelregels voor de sturing, beheersing en verantwoording van de uitvoeringsreserve NNN aan u voorgelegd. Daarnaast is in dat voorstel de dekking voor de prognose van de Ontwikkelopgave Natura 2000 opgenomen.

Vanaf 2018 hebben wij conform toezeggingen een jaarlijkse actualisatie van de Uitvoeringsreserve NNN uitgevoerd. Wij hebben u daar op verschillende momenten via de P&C cyclus over geïnformeerd, het laatst via de Perspectiefnota 2025. Verder is toegezegd om vierjaarlijks een herijking aan u voor te leggen.  Dit gebeurt nu via de perspectiefnota van 2026.

Resultaat Herijking 2025 
De herijking 2025 is afgerond. In onderstaande tabel is de raming voor de Uitvoeringsreserve NNN als geheel opgenomen . Hierin staan de belangrijkste verschillen ten opzichte van vorig jaar;

De Herijking 2025 sluit op een geraamd tekort van € 30 miljoen. Dat is 3% van de totale kostenraming. Van de totale kosten is momenteel 62% uitgegeven. Hiernaast zijn er bestuurlijke verplichtingen aangegaan als gevolg van Provinciale Inpassingsplannen (PIP’s) en realisatieplannen grond. 

We zien voldoende sturingsmogelijkheden om het geprognosticeerde tekort in te lopen. De actualisatie geeft een verwachting weer voor een lange periode (t/m 2032), zodat er ook tijd is om bij te sturen. We blijven inzetten op het realiseren van efficiency en kostenbesparingen. Diverse gebieden bevinden zich nog in de planuitwerkingsfase en zijn geraamd op normkosten. Hoewel we mogelijkheden zien om bepaalde maatregelen goedkoper uit te voeren, kan dit pas concreet gemaakt worden bij de uitwerking/afweging van de exacte invulling van de maatregelen. Verder blijven we zoeken naar extra subsidiemogelijkheden, zoals LIFE, Nationaal Strategisch Plan (NSP) en Zoetwater Oost-Nederland (ZON). Er is ervaring opgedaan en voortgang geboekt met het verkrijgen van EU-subsidies (POP en LIFE). De haalbaarheid van bovengenoemde maatregelen om het tekort terug te brengen, wordt als voldoende ingeschat.

Er zijn middelen opgenomen voor inflatie (€ 49 mln.) en het opvangen van mogelijke risico’s bij de uitvoering van het programma (€ 21 mln.).

Dekking Rijksmiddelen vanuit Programma Natuur voor natuurherstel 
Via het Programma Natuur zijn middelen verkregen voor natuurherstel. Deze middelen worden via de Ontwikkelopgave N2000 ingezet. De middelen voor fase I en 80% van fase II zijn inmiddels beschikt door het Rijk. De laatste 20% van fase II kan in 2028 aangevraagd worden. In de actualisatie 2024 is gerekend met een hogere bijdrage van het Programma Natuur. Omdat het Rijk minder middelen beschikbaar heeft gesteld, ontvangen wij € 38 mln. minder dan verwacht. Dit is verwerkt in de voorliggende herijking en is de reden dat er een tekort wordt gepresenteerd.

Algemene Risicoreserve
In de begroting 2020 is tijdelijk een bedrag van € 36 mln. gereserveerd binnen de Algemene Risicoreserve (ARR), bedoeld om een mogelijk tekort voortvloeiend uit de uitvoering van de Ontwikkelopgave N2000 op te vangen. Bij de besluitvorming in PS over de aanvullende uitbreidingsgebieden Engbertsdijksvenen en Wierdense Veld is deze reservering omgezet naar een risicodekking om verplichtingen in deze gebieden aan te kunnen gaan, totdat zekerheid is verkregen over de tweede fase van het Programma Natuur (voorstel PS/2021/1103534 en geamendeerd PS-besluit PS/2021/1103960). Deze zekerheid is nog niet verkregen. Zodra deze zekerheid er is, naar verwachting in 2028, zullen we met een voorstel komen om de Algemene Risicoreservering te herzien. Dit in lijn met de besluitvorming in 2021. 

Conclusie 
Met de realisatie van de maatregelen wordt voldaan aan de doelstellingen van de Ontwikkelopgave N2000. De uitvoering blijft mogelijk binnen de financiële kaders Uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland (U-NNN).

Hoewel de Herijking een tekort laat zien, zien we geen noodzaak voor een beroep op aanvullende middelen.