Ontwikkelingen en voorstellen

Recente besluitvorming
In het budgettair perspectief is de recente besluitvorming (onder andere de monitor 2023-II en de jaarrekening 2023) verwerkt. Grootste mutaties betreffen de hogere rente-inkomsten en de bestemming van het jaarrekeningresultaat.

Toevoegen jaarschijf 2028
Bij de Perspectiefnota start een nieuwe cyclus waarbij we 4 jaar vooruitkijken. Daarmee wordt het jaar 2028 toegevoegd aan het budgettair perspectief. Doordat een aantal begrotingsposten eindigen na 2027, is er sprake van een hogere, met name incidentele, vrije ruimte vanaf 2028.

Accres provinciefonds
De ontvangsten uit het provinciefonds stijgen als gevolg van structurele loon-en prijscompensatie (€ 8,1 miljoen). In de ramingen hebben we reeds rekening gehouden met de terugval van de uitkering vanaf 2026. In de voorjaarsnota van het Rijk is een aantal voorstellen opgenomen die betrekking hebben op het provinciefonds. Het afschaffen van de opschalingskorting levert naar verwachting vanaf 2026 een structureel voordeel op van € 3,1 miljoen per jaar. De verwachte incidentele korting in 2025 zal in ons perspectief per saldo leiden tot een lager nog te ramen voordeel. Deze effecten verwerken we in de Begroting 2025, afhankelijk van de definitieve besluitvorming in de Tweede Kamer.

Indexeringen
We indexeren alle reguliere budgetten, inclusief personeelsbudgetten, vanaf 2025 met 2,7% (op basis van de HICP-index zoals geprognotiseerd door het CPB). Daarnaast indexeren we de OV-budgetten met 5,6% conform de geactualiseerde 5-jarige OV-index. Het effect is -/- € 11 miljoen. Doordat wordt gewerkt met een 5-jarig gemiddelde OV-index werken de hoge inflatiecijfers in 2022 en 2023 nog lang door en is er sprake van een mismatch tussen budget en kosten. We onderzoeken in aanloop naar de Begroting 2025 de mogelijkheden om af te stappen van een 5-jaarsgemiddelde.

Verhoging IPO en BIJ12 bijdrage Stikstof en Natura2000 - € 200.000 per jaar
BIJ12 ondersteunt de provincies en de Interprovinciale Programmaorganisatie Stikstof en Natuur (IPSN) bij de uitvoering van het stikstofbeleid. De financiële bijdragen die wij jaarlijks betalen aan BIJ12 en IPO voor het PAS-bureau (o.a. programma Aerius) en de IPSN zijn de afgelopen jaren fors gestegen als gevolg van de stikstofproblematiek. Bij de Perspectiefnota 2023 is hiervoor extra aanvullend budget beschikbaar gesteld voor extra capaciteit. Wij stellen voor om € 200.000 per jaar additioneel beschikbaar te stellen. Belangrijkste reden voor de verdere kostenstijging zijn de inrichting van een informatiepunt Stikstof vanaf 2023, hogere indexering en cao-effecten.

Soortenbescherming VTH - € 261.000 per jaar
De Wet Natuurbescherming kent een verbodsbepaling om soorten en nesten te verstoren en/of te doden. De provincie verleent hiervoor ontheffingen (wettelijke taak) en handhaaft deze. Met de komst van de Omgevingswet is dit onderdeel integraal opgenomen in de beslisbomen voor het aanvragen van vergunningen. De toename van de flora- en fauna activiteit wordt daarmee onvermijdelijk en zal leiden tot een verdere toename van het aantal aanvragen en handhavingsverzoeken.

Afgelopen jaar zijn 176 ontheffingen aangevraagd, waarbij op voorhand slechts rekening werd gehouden met 100 stuks. Ook is er een toename van gemelde illegaliteiten. Ook jurisprudentie rondom vleermuizen en spouwisolatie zorgt voor een hogere werkvoorraad. Wij stellen voor om 3 fte extra structurele capaciteit beschikbaar te stellen (2 fte vergunningverlening en 1 fte handhaving) wat overeenkomt met € 261.000 per jaar. 

Beveiliging gebouwen - € 150.000 per jaar
De afgelopen jaren zijn de medewerkers van de beveiliging weer onderdeel geworden van de provincie Overijssel en is het budget voor uitbesteed werk drastisch naar beneden bijgesteld. Helaas zien we dat we structureel extra inzet van externe beveiligers nodig hebben, mede gezien de rol die de provincie vervult bij een aantal politiek en maatschappelijk gevoelige onderwerpen. Wij stellen voor om het budget hiervoor te verhogen met € 150.000 per jaar. 

Naleving archiefwet - € 225.000 per jaar
GS hebben vanuit de Archiefwet een wettelijke zorgplicht voor het (eeuwig) beheren en bewaren van de eigen overheidsinformatie. Om te kunnen voldoen aan overige wetgeving zoals bijvoorbeeld de Wet open overheid en de Wet beveiliging netwerk en informatiesystemen moet de informatiehuishouding op orde zijn en voldoen aan de eisen die de Archiefwet hieraan stelt. Bij de Perspectiefnota 2023 zijn hiervoor incidentele middelen beschikbaar gesteld. We stellen voor om € 225.000 per jaar beschikbaar te stellen voor de fase van het op orde houden van informatie, nadat het door de organisatie op orde is gebracht. Dit geldt zowel voor papieren als digitale informatie:

• Digitaal: in 2026 moet de provincie Overijssel beschikken over een werkend e-depot om digitale informatie overeenkomstig de eisen van de wet in een gecontroleerde omgeving te kunnen bewaren. Hiervoor is gespecialiseerde beheercapaciteit en expertise nodig en aanschaf voor licenties van leveranciers. Er zal een systeem moeten zijn waarbinnen gewerkt kan worden en daarvoor is nodig dat alle bestaande digitale informatie gescreend, geschoond en waar noodzakelijk vernietigd is voordat het in het e-depot mag landen.  
• Papier: Voorbereidingen worden getroffen om per 2026 de laatste papieren archieven over te brengen naar Collectie Overijssel. Omdat de omvang van het archief toeneemt, neemt ook de beheerlast toe. Daarnaast is beperkt structureel budget nodig om bij uitzondering belangrijke particuliere archieven van provinciaal belang te kunnen behouden voor de samenleving op het moment dat deze zich aandienen.

Bedrijfsvoering - € 200.000 per jaar
In de Perspectiefnota worden verschillende voorstellen gedaan voor uitbreiding van personele inzet. Bij de afzonderlijke posten worden de geraamde personeelslasten opgenomen. De vaste overheadkosten voor onder andere huisvesting, IT en opleidingskosten ramen wij separaat. Op basis van de voorstellen komen de extra overheadkosten uit op € 200.000 per jaar. 

Stelpost structurele begroting - € 3 miljoen per jaar
Wij stellen voor om een stelpost op te nemen ter hoogte van € 3,0 miljoen per jaar. Deze stelpost geeft invulling aan de besparingsmogelijkheden die in de Jaarrekening  2023 zijn geïdentificeerd op een aantal budgetten met meerjarige onderuitputting. Deze stelpost wordt in de aanloop naar de Begroting 2025 concreet ingevuld.

Compensatieafspraak Zeeland provinciefonds - € 912.000 incidenteel
Provincies ontvangen een belangrijk deel van hun inkomsten uit het provinciefonds. De middelen in dit fonds worden over de provincies verdeeld aan de hand van een verdeelmodel. In 2017 is dit model voor het laatst herijkt. In de verdeling wordt onder andere rekening gehouden met de eigen inkomsten van provincies. Bij de totstandkoming van het model in 2017 was voor de provincie Zeeland hierbij de verevening gebaseerd op een eenmalig hoge dividenduitkering in 2008. Hierdoor ontving Zeeland structureel minder, terwijl deze eigen inkomsten er niet (meer) waren. In 2018 is in IPO verband besloten deze 'weeffout' in het verdeelmodel te repareren door Zeeland vanuit de andere provincies te compenseren. Deze afspraak is in 2021 verlengd tot het moment dat er een nieuw verdeelmodel is. Omdat er nog geen nieuw verdeelmodel is, verlenen wij ook in 2024 een bijdrage van € 912.000. Wij stellen u voor om daarmee in te stemmen.

Schadedossier Kanaal Almelo de Haandrik - € 8,2 miljoen incidenteel
In december 2023 hebben Provinciale Staten gesproken over de aanbevelingen uit het rapport 'Schaderegeling Almelo-De Haandrik moet menselijker, makkelijker en milder'. Zij hebben besloten om dit rapport over te nemen, in te stemmen met het aanpassen van de schaderegeling en de financiële consequenties nader uit te werken en te betrekken bij jaarrekening 2023 en Perspectiefnota 2025. Hierbij is indicatief een bandbreedte van € 13.5 tot € 16.4 miljoen aangegeven.

De financiële consequenties zijn inzichtelijk gemaakt. Uitkomst hiervan is dat € 13,6 miljoen extra benodigd is om de schaderegeling op de vastgestelde wijze te kunnen uitvoeren. Bij de jaarrekening 2023 wordt een verhoging van de voorziening opgenomen ter hoogte van € 5,4 miljoen. Wij stellen voor om het resterende bedrag van € 8,2 miljoen in 2024 te storten in de Reserve Waterwegen.

Rentebaten - € 20 miljoen + € 2,7 miljoen incidenteel
Wij stellen voor om de rente-inkomsten vanuit ons saldo op de schatkistrekening in 2025 te ramen op € 20 miljoen. Dit is gebaseerd op het verwachte saldo op de schatkist en de huidige te verwachten rente in 2025. De schatting is voorzichtigheidshalve naar beneden afgerond. Daarnaast is er naar verwachting sprake van rente-inkomsten op de tijdelijke financiering die wordt verstrekt vanuit het Energiefonds Overijssel. Wij stellen voor om deze te ramen op een totaal van € 2,7 miljoen verdeeld over de periode 2024-2028. 

MER onderzoeken natuurbeheerplannen - € 320.000 incidenteel
Bij het opstellen van het plan van aanpak voor de herziening van de Natura 2000-beheerplannen is in beeld gebracht dat er onder de nieuwe Omgevingswet een m.e.r.-plicht kan ontstaan voor de beheerplannen. Op dat moment was de verwachting dat het niet nodig zou zijn om een MER op te stellen indien het beheerplan zich zou beperken tot een globale beschrijving van activiteiten in en rond het Natura 2000-gebied. Dit is niet houdbaar gebleken, na nadere juridische beoordeling. Dit leidt niet alleen tot aanvullende kosten voor deze MER onderzoeken, maar ook tot 6-12 maanden extra doorlooptijd voor de totstandkoming van het een beheerplan. De kosten van een MER onderzoek worden op basis van de eerste verstrekte opdracht ingeschat op 80.000 euro per gebied. Wij stellen voor om twee maal 160.000 euro beschikbaar te stellen ter dekking van 4 MER onderzoeken voor de jaren 2025-2026, waarbij we verder ervaring op zullen doen met de meerwaarde van de MER voor deze beheerplannen. Mocht daaruit blijken dat het aantal benodigde MER onderzoeken hoger ligt dan zal op een later moment een verdere budgetbijstelling nodig zijn.

Capaciteit, stikstof, landbouw, beheerplannen - € 1,62 miljoen incidenteel
In 2022 hebben Provinciale Staten bij de Perspectiefnota 2023 middelen beschikbaar gesteld voor extra capaciteit bij de inhoudelijke, juridische en beleidswerkzaamheden rond stikstof en landbouwbeleid en voor het opstellen van beheerplannen en natuurdoelanalyses Natura2000. De middelen zijn beschikbaar gesteld voor de jaren 2023 en 2024. Gelet op de onzekerheid over financiering door het Rijk van de gevraagde capaciteit in het zogenoemde artikel 2 onderzoek PPLG, het PPLG zelf en de uitkomst van de kabinetsformatie, moeten we ervanuit gaan dat er onvoldoende salarisbudget en onderzoeksbudgetten zijn voor verplichtingen die we zijn aangegaan voor de komende jaren. Dit terwijl de werkzaamheden niet zijn afgenomen. En, mede gelet op het coalitieakkoord waar meer aandacht wordt gevraagd voor onderbouwing en landbouwbeleid, naar verwachting voorlopig niet zullen afnemen. We stellen voor om voor 2025 en 2026 deze middelen te dekken met incidenteel budget ter hoogte van € 810.000 per jaar in afwachting van de uitkomsten van het artikel 2 onderzoek en de kabinetsonderhandelingen over te ontvangen rijksmiddelen.

Bijdrage BIJ12 HBO applicatielandschap - € 120.000 incidenteel 
BIJ12 beheert informatiesystemen voor provincies die voortkomen uit bestuurlijke en interbestuurlijke afspraken. In 2024 werkt BIJ12 door aan de basisinfrastructuur voor de ontwikkeling van informatieproducten en de herbouw en nieuwbouw van bestaande verouderde applicaties / informatievoorzieningen. Hiervoor is in de Begroting 2024 van BIJ12 een (landelijk) bedrag van € 1,2 miljoen opgenomen. Wij stellen voor om hiervoor ons aandeel ter hoogte van € 120.000 beschikbaar te stellen. 

Samenwerking landbouw onderwijsinstellingen - € 600.000 incidenteel
In relatie tot kennisontwikkeling liggen er kansen voor een actievere verbinding met het onderwijs. Er liggen concrete vragen van Saxion (in samenwerking met Aeres hogeschool), Windesheim en Zone College voor de ontwikkeling van een leergang. De kosten die hiermee gemoeid zijn, zijn langjarig (6 jaar) en bedragen circa € 100.000 per jaar. Wij stellen voor om hiervoor € 600.000 beschikbaar te stellen. 

Uitbreiding anticiperend grondfonds - € 3 miljoen incidenteel
Het voorstel is om het anticiperend grondfonds (AGF) in omvang te verdubbelen van € 100 miljoen naar € 200 miljoen. Dat vraagt ook om een verdubbeling van de risicoreservering. Bij het instellen van het AGF is op basis van een risico-inschatting de reservering bepaald op € 3 miljoen. Bij een verdubbeling verdubbelt dit risico ook. Daarom stellen we voor € 3 miljoen te reserveren. Voor de verdubbeling van het AGF volgt een separaat Statenvoorstel, in aanloop daarnaartoe vindt een evaluatie plaats en zal het risicoprofiel tegen het licht worden gehouden.

Drinkwatervergunningen - € 750.000 incidenteel
Bestaande drinkwatervergunningen liggen in toenemende mate onder een vergrootglas van externe partijen (MOB, Natuurmonumenten) vanwege de effecten op de omgeving. Dit heeft zich vertaald in enkele juridische procedures gericht op het reduceren of sluiten van de drinkwaterwinning dan wel van het wegnemen van effecten van de drinkwaterwinning. Ook vertaalt zich dit in Woo-verzoeken rond bestaande winningen en drinkwaterreserveringen en verzoeken om zettingsschades door de provincie vergoed te krijgen. Wij stellen voor om € 750.000 beschikbaar te stellen voor extra inzet om procedures gericht op de huidige drinkwatervergunningen zorgvuldig af te wikkelen. 

Ondermijning - € 2 miljoen incidenteel
De aanpak van ondermijning vergt provinciale ondersteuning met inzet van menskracht, kennis, faciliteiten en in de aanloop ook (financiële) middelen van in totaal ongeveer € 4,0 miljoen. De helft daarvan (€2,0 miljoen) kan worden gedekt vanuit de investeringsimpuls voor Kwaliteit Openbaar Bestuur. Wij stellen voor om € 2,0 miljoen beschikbaar te stellen voor het resterende deel.

Economische koppelkansen nationale veiligheid - € 1.2 miljoen incidenteel
De samenwerking met Defensie, gemeenten en de overige (publieke) partners in de provincie willen we vormgeven door middel van specifiek accountmanagement. Daarnaast voorzien wij extra benodigde capaciteit in verband met onderzoeken en het benutten van economische koppelkansen op basis van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie, bijvoorbeeld bij Tech Base. Wij stellen voor hiervoor incidenteel € 300.000 per jaar beschikbaar te stellen gedurende deze coalitieperiode (2024 – 2027). 

Verstedelijkingsstrategieën - € 1.7 miljoen incidenteel
Wij stellen voor om € 900.000 te reserveren voor het Overijsselse aandeel van de kosten van de verstedelijkingsstrategieën Twente en Stedendriehoek. De totale kosten zijn naar verwachting circa € 1,5 miljoen per regio waarbij ons aandeel 40% is in Twente en 20% in Stedendriehoek. Hierbij gaan we uit van cofinanciering van het Rijk en gemeenten vergelijkbaar met de eerder gemaakte afspraken voor de regio Zwolle.

Daarnaast stellen wij voor om voor de uitvoering van de verstedelijkingsstrategie Zwolle € 200.000 per jaar in deze coalitieperiode (2024 – 2027) beschikbaar te stellen. Voor het NOVEX gebied regio Zwolle is de bijdrage vanuit gemeenten inmiddels geregeld via de meerjarenagenda van de regio Zwolle. Van provincies wordt ook een bijdrage gevraagd.

Regie op de volkshuisvesting - € 400.000 incidenteel
Gezien de urgentie van het wetsvoorstel 'Regie op de volkshuisvesting' en aankomende inwerkingtreding moeten er op basis van de woondeals en regionale woonzorgvisies nu al goede afspraken gemaakt worden met gemeenten om met de juiste aandachtgroepen goed te huisvesten. Wij stellen voor om vooruitlopend op de nieuwe wet al actief met deze taken aan de slag te gaan en voor 2024 en 2025 € 200.000 per jaar beschikbaar te stellen voor extra inzet hierop. 

Versnelling woningbouw - € 5 miljoen incidenteel
Aan het begin van een gebiedsontwikkeling zijn de uitdagingen soms zo groot dat gewenste ontwikkelingen stagneren. Tot nu toe zien we Rijkssubsidiegelden vooral naar grote initiatieven en grote gemeenten gaan, daar waar we ook in kleine gemeenten kansen zien voor inbreiding voor woningbouwprojecten en verbetering van de leefbaarheid. Wij zien dat er projecten niet in ontwikkeling worden genomen door forse uitdagingen in de gebiedsontwikkeling (transformatie, herstructurering, infrastructuur, parkeren, bodemsanering, vergroening, openbare ruimte of energievoorzieningen). Deze (inbreidings-)plannen dragen bij aan het behoud van de landschappelijke waarden van ons landelijk gebied (zoals landbouw en natuur) en geven een impuls aan de leefbaarheid. 

Wij stellen voor om € 5 miljoen te reserveren om dergelijke (minimaal 3) gebiedsontwikkelingen te ondersteunen en zodoende woningbouw te versnellen. Het zou moeten gaan om ontwikkelingen die binnen 2 jaar leiden tot een plan of realisatie, waarbij financiering aanwezig is vanuit minimaal 2 andere partijen. Het financieren is bedoeld om projecten haalbaar en betaalbaar te houden en daarmee de prijzen voor de consument op een aanvaardbaar niveau te houden. Daarom zullen alleen projecten in aanmerking komen met substantiële percentages goedkope en betaalbare woningbouw. Ook zal cofinanciering worden gevraagd van marktpartijen, gemeenten en corporaties. 

Zorggeschikte woningen - € 10 miljoen incidenteel
Door een toenemende vraag naar woningen voor ouderen en andere kwetsbaren is er behoefte aan meer betaalbare woningen en woningen voor ouderen. Met het Rijk is afgesproken dat er meer geclusterde en zorggeschikte woningen gerealiseerd moeten worden, waarvan de helft in de sociale huur. Alle partijen zijn bereid om inzet te plegen, maar de financiële middelen zijn een uitdaging, omdat de kosten hoger zijn dan bij reguliere woningen (aangepaste woningen, ontmoetingsruimten etc.). De totale opgave betreft ongeveer 2.800 zorggeschikte woningen en 3.900 geclusterde woningen en 8.000 nul-trede woningen tot en met 2030. Extra kosten voor zorggeschikt (35% van de bouwsom) zitten in het aanpasbaar bouwen van de woningen, zodat er langdurige zorg geleverd kan worden. Extra kosten voor geclusterde woningen zitten in ontmoetingsvoorzieningen. 

Wij stellen voor om € 10 miljoen te reserven om (waar mogelijk als aanvulling op de rijksregeling) corporaties in staat stellen zorggeschikte, geclusterde en nul-trede woningen te bouwen tot 2027. Het beschikbaar stellen van de middelen volgt via een separaat PS besluit.

Vergoeding faunaschade - € 500.000 per jaar
Faunabeheer gaat om de balans tussen ecologie (het beschermen van soorten) en economie (het voorkomen van schade door soorten). Door verschillende uitspraken van de rechtbank en de Raad van State en het (nog) niet vaststellen van een provinciaal faunabeleidskader zijn er momenteel weinig mogelijkheden voor eigenaren om preventieve maatregelen te nemen die schade door wilde dieren voorkomen. De kosten voor het vergoeden van faunaschade lopen om deze reden al een aantal jaren op. In de Begroting 2024 is reeds €0,5 miljoen extra structureel budget opgenomen. Wij stellen voor om additioneel nog eens € 0,5 miljoen structureel beschikbaar te stellen. Wij proberen de schade zoveel mogelijk te beperken.

Banenafspraak - € 81.000 per jaar
Onze provincie heeft in 2023 het Charter Diversiteit ondertekend. We hebben de ambitie hieraan een goede invulling te geven. We hebben als overheidsorganisatie een voorbeeldfunctie. Daarbij hoort ook dat wij zelf doen wat we van de samenleving verwachten als het gaat om diversiteit en inclusiviteit. Een effectieve uitvoering van het plan van aanpak vraagt aanvullende menskracht met een drive en specifieke deskundigheid op dit vlak.

In de afgelopen jaren is het aantal collega’s bij onze provincie met een arbeidsovereenkomst in het kader van de Banenafspraak gegroeid naar 30 fte. Dat is ook de bedoeling. Tegelijkertijd brengt dat ook een groei in begeleidingsvraag met zich mee, van de medewerkers zelf, maar ook van leidinggevenden, buddy’s en directe collega’s. Dit vraagt uitbreiding van menskracht met specifieke expertise met betrekking tot deze doelgroep. Wij stellen voor om voor beide voorstellen gezamenlijk een bedrag van € 81.000 euro per jaar beschikbaar te stellen.

Publieksagressie en geweld - € 87.000 per jaar
We zien een toename van polarisatie in de samenleving. Dat betekent helaas ook dat onze organisatie (en haar mensen) te maken heeft met een toename van cases rondom agressie en geweld. We zijn onvoldoende toegerust op het bieden van ondersteuning aan medewerkers en bestuurders terwijl het grote impact heeft op de hen. Er is extra menskracht nodig om de organisatie en onze medewerkers hierbij de noodzakelijke ondersteuning te bieden die nodig is. Dat betreft zowel structurele training voor medewerkers, als casemanagement en advies. Wij stellen voor om voor dit voorstel een bedrag van € 87.000 per jaar beschikbaar te stellen. 

Bevrijdingsfestival - € 65.000 per jaar
Momenteel ondersteunen wij het Bevrijdingsfestival Overijssel (BFO) vanuit twee subsidieregelingen. Vanuit het incidenteel gefinancierd evenementenbeleid (circa € 65.000 per jaar) en vanuit ‘UBS 8.1 Dodenherdenking en Bevrijdingsfestival’ (circa € 58.000 per jaar vanuit structureel budget). Op het bevrijdingsfestival vieren we jaarlijks dat we in Nederland in vrijheid leven, bezinnen we ons op het belang van vrijheid en realiseren we ons dat onze democratie en vrijheid kwetsbaar is. Het BFO heeft dus een bredere betekenis en maatschappelijk belang dan enkel als evenement. Met het oog op enerzijds het structurele karakter (jaarlijks evenement) en anderzijds deze bredere betekenis en maatschappelijk belang, is het voorstel om de huidige subsidie aan het BFO vanaf 2025 volledig en structureel via UBS 8.1 te laten verlopen. We stellen daarom voor UBS 8.1 vanaf 2025 met structureel € 65.000 te verhogen.

Vergoeding Aerius berekening evenementen - € 60.000 per jaar
Provinciale Staten hebben in vergadering van 8 november 2023 een motie aangenomen met als dictum ‘PS verzoeken GS om de kosten van de Aeriusberekeningen van de organisaties van de paasvuren te vergoeden en andere kleinschalige evenementen in beeld te brengen’.

Het voorstel voor uitvoering van deze motie is om de kleinschalige evenementen te beperken tot evenementen van non-profitorganisaties. Met een voortoets bepalen wij vooraf of een Aerius-berekening nodig is. De laatste jaren was dat gemiddeld 25 keer per jaar nodig voor evenementen en we verwachten dat dit aantal beperkt zal stijgen. De kosten van een Aerius-berekening schatten we in op gemiddeld € 2.000 per berekening en het aantal evenementen op 30. Wij stellen voor om een structureel budget beschikbaar te stellen van € 60.000 per jaar.

Aanpassing cofinanciering ANLB - Neutrale mutatie
In 2022 is tussen provincies en het Rijk afgesproken om vanaf beheerjaar 2023 het provinciaal cofinancieringspercentage voor Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer (ANLb) te verhogen van 25% naar 35%. Deze verhoging leidt tot een vereenvoudiging en uniformering van verschillende cofinancieringspercentages in het Nationaal Strategisch Plan. Deze vereenvoudiging zorgt vervolgens voor een verlaging van de uitvoeringskosten gerelateerd aan ANLb en vermindert het aantal ongewenste en ingewikkelde verrekeningen achteraf. De uitvoeringskosten vallen € 0,8 miljoen per jaar lager uit ten opzichte van de jaren t/m 2022. 

Om het volume van het aantal beheercontracten op hetzelfde niveau te houden als in 2022 en eerder, stellen wij u voor om de besparing op de uitvoeringskosten van € 0,8 miljoen in te zetten voor het sluiten van beheercontracten. Dat betreft een budget neutrale wijziging binnen prestatie 3.1.5. Hiermee geven wij ook deels invulling aan de motie “Meer middelen voor Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer” die op 8 november 2023 is aangenomen.

Inzet omgevingsdiensten VTH - € 110.000 structureel + € 60.000 incidenteel
Met de Omgevingsdiensten IJsselland en Twente zijn afspraken gemaakt over de opvolging van adviezen van de commissie van Aartsen om de budget neutrale robuustheid van het stelsel voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) robuuster te maken. Daarnaast wordt het VTH-stelsel als middel gezien voor de realisatie van diverse opgaven in de fysieke leefomgeving (zoals klimaat en circulaire economie). Wij stellen voor om hiervoor € 25.000 structureel beschikbaar te stellen.  

In het verlengde hiervan is in IPO verband de bouwstenenvisie CE-VTH opgesteld. De visie is bedoeld om bouwstenen voor beleid te bieden die elke provincie kan opnemen in het eigen (VTH)beleid ter bevordering van de transitie naar een circulaire economie. Bij de vergunningverlening en het houden van toezicht nemen onze Omgevingsdiensten de circulaire economie mee als integraal onderdeel van het reguliere takenpakket. Hiervoor investeren we in de noodzakelijke kennis en processen om de ontwikkeling van circulaire economie zoveel mogelijk te ondersteunen. We ontwikkelen een helder toetsingskader waarin circulaire beleidsambities een rol krijgen. Wij stellen voor om in 2024 € 145.000 beschikbaar te stellen voor de implementatie van de bouwstenenvisie CE-VTH en vanaf 2025 € 85.000 structureel voor de uitvoering in de jaren erna.  

80 jaar vrijheid - € 300.000 incidenteel
De bevrijding van de provincie Overijssel vond plaats van 1 april tot en met 17 april 1945. In april 2025 is het dus 80 jaar geleden dat Overijssel is bevrijd. Afgelopen periode is weer energie te ontstaan om landelijk, regionaal en lokaal stil te staan bij 80 jaar vrijheid, zoals ook bij de viering van 75 jaar vrijheid.
Het idee is om een Overijssels lustrumprogramma in te richten dat de koppeling vormt tussen het lokale en nationale programma. De stichting Platform WO2 Overijssel is bereid gevonden om (net als bij 75 jaar vrijheid) als coördinerende partij op te treden. Wij stellen voor om hiervoor €300.000,- beschikbaar te stellen. Een gedeelte kan worden besteed aan het ondersteunen van lokale initiatieven. Het andere gedeelte kan voor meer (provinciale) overkoepelende initiatieven gebruikt worden. Ook kan vanuit deze middelen een projectleider worden betaald die ervoor zorgt dat de (lokale) initiatieven rondom 80 jaar vrijheid gezamenlijk een mooi provinciaal lustrumprogramma vormen.

Uitvoeringskosten MTR - € 150.000 incidenteel
In 2025 is een Midterm Review (MTR) voorzien. De exacte kosten van de MTR zijn afhankelijk van de keuzes die in overleg met uw Staten worden gemaakt. Wij stellen voor om hiervoor € 150.000 beschikbaar te stellen.

Museum de Fundatie - € 910.000 incidenteel
Museum De Fundatie is in financieel zwaar weer terecht gekomen. Er wordt in overleg met gemeente Zwolle en Museum De Fundatie gezocht naar een oplossing. Het museum is van groot belang voor de culturele infrastructuur in Overijssel. Wij stellen voor om hiervoor € 910.000 beschikbaar te stelen. De daadwerkelijke besteding hiervan is onder de voorwaarde dat de gemeente Zwolle ook bereid is om geld beschikbaar te stellen.

Maatregelen kruispunten provinciaal wegennet - € 2,05 miljoen incidenteel
Tijdens de coronapandemie nam het verkeersaanbod fors af, maar dit stijgt nu veel sneller dan voorzien. Ondanks ons beleid gericht op mobiliteitstransitie en benuttingsmaatregelen op ons wegennet, laat ons Regionaal Verkeersmodel Overijssel zien dat de knelpunten in de toekomst verder zullen toenemen. Hoofdzakelijk als gevolg van de verdere verstedelijking die zich voordoet. 

Voor enkele kruispunten op ons provinciaal wegennet stroopt het verkeer op in de spitsuren, en is de verwachting dat dit in de periode tot 2030 gaat toenemen. Voorgesteld wordt de volgende maatregelen mee te nemen bij het groot onderhoud dat reeds is gepland. Voor de N764 is dit in 2025 en voor de N377 in 2028:

• N764 – N331 Zwolseweg (Zwolle): extra linksaf vak
• N764 – Mr. Niersallee (Kampen): extra linksaf vak
• N377 – aansluiting A28 (De Lichtmis): bypass rechtsaf 

Daarnaast stellen we voor een studie te doen naar de rotonde N348-N332 naar de meest passende en efficiënte maatregelen. Voor de rotonde N342 – N343 wordt voorgesteld de situatie te monitoren op basis van Floating Car Data. Wij stellen voor om voor het uitvoeren van deze maatregelen en studies € 2,05 miljoen beschikbaar te stellen. 

Treindienst Hengelo Bielefeld
Binnen de concessie Teutoburger Wald-Netz (2017-2032) is provincie Overijssel mede opdrachtgever voor de grensoverschrijdende treindienst Bielefeld-Bad Bentheim-Hengelo (RB61). Als gevolg van hoge inflatie en substantieel lagere reizigersopbrengsten dan waarmee is gerekend bij de aanbesteding bedragen de exploitatiekosten van het Nederlandse deel inmiddels circa € 2,5 miljoen per jaar. Aanvankelijk is rekening gehouden met € 1,6 miljoen per jaar (prijspeil 2014). Op basis van de huidige inzichten wordt verwacht dat het restant van de nog beschikbare incidentele dekkingsmiddelen omstreeks 2029 uitgeput is. Voor de dekking van de resterende looptijd van de concessie wordt voorgesteld om binnen de bestemmingsreserve Mobiliteitsprogramma hiervoor ruimte te reserveren. Er is nog een bedrag van € 7,5 miljoen beschikbaar (eerder aangemerkt als beïnvloedbaar) dat hiervoor toereikend zou moeten zijn. Om vanaf medio 2032 de grensoverschrijdende treindienst RB61 te kunnen continueren moet er een structurele oplossing komen voor het dekkingsvraagstuk.

Bovenregionale stresstesten wateroverlast - € 500.000 incidenteel
Naar aanleiding van de extreme wateroverlast in Limburg heeft de interbestuurlijke Beleidstafel Hoogwater en Wateroverlast geadviseerd om een bovenregionale stresstest naar wateroverlast uit te voeren op het niveau van (grensoverschrijdende) stroomgebieden. Dit is een aanvulling/verdieping op de regionale stresstesten die in de DPRA-werkregio's 6-jaarlijks worden uitgevoerd. Afgesproken is dat provincies verantwoordelijk zijn voor de coördinatie van de uitvoering van deze additionele stresstesten. Het waterschap draagt ook inhoudelijk bij aan het vormen van het waterbeeld binnen dit proces, dat zich op een bovenregionaal niveau afspeelt. Wij stellen voor om  € 500.000 beschikbaar te stellen voor de uitvoering. 

Co financiering invasieve exoten - € 2 miljoen incidenteel
Wij hebben de wettelijke taak om invasieve exoten (zo goed mogelijk) te bestrijden en zo schade aan biodiversiteit, volksgezondheid, hoogwaterveiligheid, waterhuishouding en economie te voorkomen. Deze taakstelling geldt in het bijzonder voor N2000-gebieden waar aangewezen habitats of doelsoorten in het gedrang komen. Vanuit het Rijk is een LIFE-subsidieregeling beschikbaar waarbij als voorwaarde is gesteld dat Overijssel een cofinanciering beschikbaar stelt van € 300.000 voor de komende vijf jaar. Daarnaast willen we ook de cofinancieringscomponent voor de natuurorganisaties NM en SBB (ieder € 50.000) vergoeden. Wij stellen voor om in de periode 2024-2028 incidenteel € 400.000 per jaar beschikbaar te stellen voor deze cofinanciering.

Actieplan geluid - € 1,8 miljoen incidenteel
Wij hebben de wettelijke taak om een Actieplan geluid 2024-2029 op te stellen op basis van de Europese richtlijn omgevingslawaai (2002/49/EG) en Artikel 2.26 van de Omgevingswet. Het actieplan geluid moet een beschrijving van het beleid voor de komende jaren bevatten om de geluidbelasting die wordt veroorzaakt door de provinciale wegen te beperken en daarmee de leefbaarheid en gezondheid van inwoners in Overijssel te behouden en te verbeteren. Tevens moet het actieplan geluid een plandrempel voor de geluidbelasting op geluidgevoelige gebouwen bevatten. De plandrempel is het geluidniveau waarboven het bestuursorgaan maatregelen overweegt om de geluidbelasting te beperken. De hoogte van de plandrempel bepaalt de provincie zelf. Sinds de Omgevingswet is de wettelijke bovengrens voor het geluidsniveau op geluidsgevoelige gebouwen door provinciale wegen 65 dB Lden. In het vorige actieplan is een plandrempel gekozen van 63 dB Lden, maar is geen extra budget beschikbaar gesteld voor het verminderen van de geluidsbelasting door onze provinciale wegen. 

We stellen voor om € 1,8 miljoen beschikbaar te stellen voor het realiseren van geluidsreducerend asfalt op locaties waar dit het meest doelmatig is (d.w.z. de hinder is hoog en de maatregel is effectief voor meerdere woningen). Daarnaast wordt er werk met werk gemaakt en vindt de aanleg van geluidsreducerend asfalt alleen plaats op locaties waar al werkzaamheden zullen plaatsvinden de komende 
5 jaar. 

We stellen voor om € 40 miljoen te reserveren voor cofinanciering (gemeenten, regio’s, Rijk, Europa). Er is een aantal concrete beleidsonderwerpen waarop wij verwachten dat een cofinancieringsvraag kan komen:

Europese programma's
We voorzien dat in deze coalitie periode (waarschijnlijk 2026) toezeggingen gedaan moeten worden over cofinanciering voor de Europese programma’s 2028 – 2034. 

Nationale parken
In 2023 heeft het ministerie voor Landbouw Natuur en Visserij (LNV) het beleidsprogramma Nationale Parken 2024-2030 vastgesteld. Het Rijk heeft ook bekend gemaakt om de komende jaren € 35 miljoen beschikbaar te stellen voor de ontwikkeling van de Nationale Parken. LNV is op dit moment bezig met de voorbereidingen van de Parkendeal die ze wil sluiten tussen parken, provincies en Rijk. De uitwerking van een nieuwe Parkendeal kan leiden tot een cofinancieringseis voor de provincie. Hiervoor is het noodzakelijk dat eerst de spelregels vanuit het ministerie van LNV helder zijn. 

N36
Na jarenlange lobby heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat € 125 miljoen beschikbaar gesteld voor fysieke rijbaanscheiding op de N36. Vanuit de regio hebben wij in 2023 als meekoppelkansen voorgesteld om vijf gelijkvloerse kruisingen en twee aansluitingen op de N36 aan te passen ter verbetering van de verkeersveiligheid en doorstroming. Drie locaties sluiten aan op ons provinciaal wegennet. Naar verwachting neemt in 2025 de minister een besluit of de meekoppelkansen onderdeel worden van de scope van de maatregelen op de N36. Op dat moment dienen nadere afspraken te worden gemaakt over cofinanciering. 

In de begroting 2024 zijn incidentele en structurele buffers aangehouden om gedurende het jaar extra benodigde indexering van budgetten op te kunnen vangen (algemeen en specifiek voor inflatie op het gebied van infrastructuur). Wij stellen voor om deze buffers tot de Perspectiefnota volgend jaar aan te houden en eventuele restanten volgend jaar te laten vrijvallen.

In de algemene buffer resteert na de verwerking van onderstaande voorstel om de extra benodigde dekking voor de CAO 2024-2025 te dekken uit deze buffer, nog circa € 2,5 miljoen voor het opvangen van overige autonome kostenontwikkelingen als gevolg van inflatie. 
 
In de structurele buffer voor inflatie op het gebied van infrastructuur resteert, na de verwerking van onderstaande voorstel om voor de baggeropgave een aanvullende storting in de voorziening te doen en te dekken vanuit deze buffer, nog circa € 1,4 miljoen.  

Onderhandelingsresultaat CAO 2024/2025
Het onderhandelingsresultaat vraagt om € 2,1 miljoen aanvullende structurele dekking naast de middelen die reeds voor het CAO resultaat waren gereserveerd. Doordat de personeelsbudgetten worden meegenomen in de reguliere indexeringen over 2025 is er een reservering voor een volgende CAO.

Baggerwerkzaamheden
In de Perspectiefnota 2022 is voor de onderhoudsvoorziening waterwegen structureel een verhoging van € 960.000 per jaar opgenomen voor baggerwerkzaamheden. De meest actuele raming op basis van de recentste peilingen, resultaten van milieukundige waterbodemonderzoeken en verwachte aanwas van slib in de komende jaren laat zien dat de voorliggende opgave voor het baggeren rond de € 21 miljoen ligt. De komende baggerronde voeren we zodanig uit dat de eerstvolgende baggerronde over 10 jaar is. Dat is economisch gezien de voordeligste werkwijze. Dit resulteert in een grotere onttrekking aan de voorziening de komende jaren.
 
In de begroting 2024 was reeds rekening gehouden met de grotere opgave. Hiervoor was € 5 miljoen gereserveerd binnen de incidentele buffer voor inflatie van infrastructuur. Hiervan is bij de Jaarrekening 2023 een bedrag van € 1,5 miljoen toegevoegd aan de voorziening groot onderhoud vaarwegen. We stellen u bij deze Perspectiefnota voor het resterende deel van € 3,5 miljoen toe te voegen. Daarnaast stellen we voor de toekomstige baggeropgave voor om structureel € 750.000 toe te voegen aan de voorziening groot onderhoud vaarwegen. Door het toevoegen van deze budgetten aan de begroting voor de komende jaren kunnen toekomstige baggeropgaven gerealiseerd worden. 

Technology Base Twente
De provincie Overijssel en gemeente Enschede, als partners in de Gemeenschappelijke Regeling Technology Base Twente, werken samen met een tweetal private partijen aan een voorstel betreffende de toekomst van vliegveld Twente. Dit leidt mogelijk tot het verzoek aan PS tot een extra financiële bijdrage. 

Collecties en archief
Op 23 februari 2023 hebben PS de motie “erfgoed goed bewaard” aangenomen en GS verzocht de mogelijkheden te onderzoeken om een nieuw, innovatief, duurzaam provinciaal Collectiecentrum te realiseren. Het eerste deel van het onderzoek, de probleemanalyse, is inmiddels afgerond. Hieruit blijkt dat er op meerdere fronten van onze collecties en het archief knelpunten zijn, onder andere op het gebied van opslagcapaciteit, klimatologische omstandigheden, kennisdeling en het overbrengen van het papieren archief. Naar aanleiding hiervan wordt vervolgonderzoek gestart naar de wijze waarop de geconstateerde knelpunten het beste kunnen worden weggenomen. Mocht dit onderzoek leiden tot de conclusie dat het meerwaarde heeft om een provinciaal Collectiecentrum te realiseren, dan leidt dit mogelijk tot een verzoek aan PS voor een extra financiële bijdrage. Los hiervan zijn, gelet op de bevindingen in de probleemanalyse, sowieso maatregelen nodig om een toekomstbestendig en duurzaam collectiebeheer te waarborgen. In dat kader wordt opgemerkt dat voor de archiefwet reeds een autonome ontwikkeling is opgenomen in deze Perspectiefnota.

Omgevingsvisie
De totstandkoming van de Omgevingsvisie vraagt meer tijd en inzet dan momenteel is voorzien. Op het moment dat meer duidelijkheid is over de financiële consequenties hiervan wordt een voorstel opgenomen in de P&C-cyclus.

Bediencentrale Noordwest Overijssel
Wij verkennen verschillende varianten voor de Bediencentrale Noordwest Overijssel. Op basis van de huidige inzichten is het bestaande budget hiervoor ontoereikend, vanwege prijsstijgingen en nieuwe inzichten over de geschiktheid van de eerder beoogde locatie. Op het moment dat meer duidelijkheid is over de financiële consequenties hiervan wordt een voorstel opgenomen in de P&C cyclus.

Boordvoorzieningen KADH
De aanpak van de boordvoorzieningen van het Kanaal Almelo de Haandrik wordt momenteel onderzocht en uitgewerkt. Er is een flink grotere opgave die ook een grotere investering vraagt dan nu meerjarig is voorzien. Op basis van (risicogestuurd) onderzoek willen we de opgave in tijd spreiden. Hiervoor wordt een apart voorstel gemaakt. Daarnaast vinden er intensievere schouwwerkzaamheden plaats.