In de inleidende samenvatting hebben we de drie belangrijkste huidige ontwikkelingen beschreven, te weten: de coronacrisis, stikstofcrisis en verminderde financiële perspectieven. Wij zien geen andere majeure ontwikkelingen die aanleiding geven onze hoofdkoers te verleggen. Wel zien wij een aantal opkomende onderwerpen die de komende jaren of in een volgende coalitieperiode invloed kunnen hebben op onze opgaven, doelen en/of onze strategieën. Deze onderwerpen staan daarom op onze Agenda strategieontwikkeling in de periode 2021-2022. Hieronder lichten we deze toe, onderverdeeld in 3 thema’s.
Per onderwerp beschrijven en analyseren we de ontwikkelingen om dilemma’s, keuzen en handelingsperspectieven in beeld te brengen. De vorm van de producten zal variëren, bijvoorbeeld een rapport of een inspiratiebijeenkomst.
Thema 1: Brede maatschappelijke welvaart
- Onderwerp 1: Vergrijzing, ontgroening en migratie. We brengen de demografische ontwikkelingen in de komende 20 jaar in beeld en verbinden deze met het mogelijke effect op maatschappelijke domeinen waar de provincie mee te maken heeft.
- Onderwerp 2: Financiële en organisatorische vitaliteit van overheden voor het de realisatie transitieopgaven. Gemeenten maar ook de provincie lopen tegen financiële en organisatorische grenzen aanlopen. We onderzoek wat dat betekent voor de uitvoering van de maatschappelijke opgaven. Wat zijn de knelpunten, kansen en handelingsperspectieven?
- Onderwerpt 3: True pricing. Mogelijk worden externe sociale en milieueffecten in toenemende mate beprijsd. Bijvoorbeeld door CO2- en /of stikstofheffingen. We verkennen tot welke kansen en eventuele bedreigingen een dergelijk beprijzen in Overijssel kan leiden. We kijken hierbij naar de economie en de transitie opgaven. Ook brengen we de opties binnen ons eigen beleid in beeld.
Thema 2: Gebiedsgericht werken
- Onderwerp 4: Complex en integraal. Maatschappelijke opgaven – waaronder energietransitie, klimaatadaptatie, wonen, behoud en herstel van natuur en biodiversiteit, perspectief voor de landbouw, goede bereikbaarheid – komen samen in gebieden. Dat vraagt om samenhang en verbinding. Maar wat is een hanteerbaar niveau van complexiteit en integraliteit? Als “alles met alles samenhangt” hoe wordt dan “verzanding van voortgang” voorkomen? We ontwikkelen handelingsperspectieven voor de verdere ontwikkeling van het provinciale gebiedsgerichte beleid.
- Onderwerp 5: Hoe realiseren we systeemsprongen in transities? De transitie-opgaven vragen soms om “systeemsprongen”. Voorbeelden: een klimaatbestendige waterhuishouding, het peilbeheer in de veenweiden, de omslag naar een meer natuur inclusieve ruimtelijke ontwikkeling. Dergelijke systeemsprongen raken vaak aan grote belangen en aan verdelingsvraagstukken, zoals bij ruimte en water. Hierdoor kunnen standpunten zich verharden en transities vertragen. We ontwikkelen mogelijke handelingsperspectieven over hoe hier mee om te gaan.
- Onderwerp 6: Hoe krijg je de meeste maatschappelijk waarde uit publieke investeringen. In de toekomst lijkt sprake van beperkte(re) beschikbaarheid van provinciale (en ook breder: publieke) middelen voor investeringen. Dat staat op gespannen voet met een grote behoefte aan middelen voor het realiseren van de transities. In deze context gaan we strategieën opstellen om hoogste maatschappelijke meerwaarde uit provinciale/publieke investeringen te verkrijgen. Centrale vraag daarbij: hoe verleiden we privaat kapitaal om te investeren in de “transitie en brede welvaart” opgaven waarvoor wij staan?
- Onderwerp 7: Hoe kunnen we als provincie maatschappelijke verbindingen bevorderen? Er is een breed gedragen zorg over de negatieve gevolgen van individualisering en de beperkte mate van betrokkenheid bij en dialoog over collectieve voorzieningen in de samenleving. Tegenstellingen kunnen gemakkelijk (kortstondig) uitgroeien tot polarisatie en we zien groepen die “niet meer mee willen doen”. Deze context vraagt om een overheid die bewust inspeelt op maatschappelijke verbinding in het realiseren van haar beleidsdoelen. Wij ontwikkelen hiervoor handelingsperspectieven.
- Onderwerp 8: Hoe zorgen we dat kennis als belangrijke bron voor besluitvorming behouden blijft? Een belangrijke basis voor beleid is weggelegd voor feitelijke kennisvergaring en betrouwbare analyse en presentatie van informatie. Hoe behoud/versterk je die positie van kennis en informatie? Wij leven immers in een wereld, waarin steeds meer mensen hun informatie en interpretatie van het internet halen. Mediabubbels filteren informatie en presenteren die passend bij de betreffende doelgroep. Het gezag van informatie en de instanties die informatie vergaren staat steeds meer onder druk en wordt ter discussie gesteld. Wij voeren een verkenning uit naar handelingsopties.
Wij informeren uw Staten over de voortgang van bovengenoemde agenda. Al naar gelang de ontwikkelingen zullen wij de lijst onderwerpen actualiseren.
