Openbaarheid

Op 1 mei 2022 is de Wet Open Overheid in werking getreden. De Wet open overheid (Woo) is de vervanger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De wet heeft tot doel een transparante overheid te bevorderen en de informatiehuishouding van de overheid op orde te brengen.

Een belangrijk verschil met de Wob is dat de Woo naast informatieverstrekking op verzoek (passief) overheidsorganisaties ook verplicht zelf informatie gefaseerd openbaar te maken (actief). De komende jaren is de inzet er op gericht om meer informatie actief openbaar te maken en daarmee de transparantie te vergroten.

Wij gaan over tot het actief publiceren van de informatiecategorieën op het moment dat er een koninklijk besluit wordt genomen over de inwerkingtreding van de actieve openbaarmakingsplicht voor de verschillende informatiecategorieën. Vooruitlopend op de wettelijke verplichting oefenen wij op beperkte schaal met het publiceren van documenten.

In de Woo is een verplichting opgenomen dat de actief openbaar te maken informatie gepubliceerd moet worden op een door het Rijk te ontwikkelen publicatieplatform. Eind 2022 is, na een advies van het Adviescollege ICT-toetsing, bekend geworden dat de ontwikkeling van het beoogde platform wordt stopgezet en de opzet in zijn geheel herzien. Dit betekent dat een centraal platform geruime tijd op zich laat wachten en er nog geen sprake is van een wettelijke verplichting, anders dan een inspanningsverplichting.

Tussentijds is al wel aan de overheden gevraagd om op een eigen platform alvast informatie uit eigen beweging openbaar te maken.

Actief openbaar maken
Medio 2023 is de start gemaakt met het verder zoeken naar een eigen publicatieplatform. Hierin is de urgentie verder toegenomen omdat het uitgestelde Platform Open Overheidsinformatie (Plooi) nu niet meer door gaat en in de plaats hiervan er slechts een verwijsindex zal worden gerealiseerd. In 2024 willen wij zorgen dat er een goed voorstel op tafel komt voor een eigen publicatieplatform en dat we gefaseerd kunnen beginnen met het publiceren van de eerste wettelijk verplichte actieve openbaarmakingscategorieën. Hiernaast vindt er onderzoek plaats naar informatie categorieën die niet binnen de 11 wettelijke vallen om te kijken of er vanuit eigen beweging op “hot topics” ook informatie actief openbaar gemaakt kan gaan worden. Dit onderzoek wordt voortgezet in 2024. Ook is met ingang van de GS collegevergadering van januari 2024 de samenvatting voor de openbare besluitenlijst uitgebreid. De samenvatting is het onderdeel van de adviesnota dat actief openbaar gemaakt wordt. De uitbreiding van de samenvatting heeft als doel de samenleving inzicht te geven in wat de overwegingen, keuzes en eventuele dilemma’s van het college zijn geweest voor het genomen besluit.
 
Passieve openbaarmaking
Met de inwerkingtreding van de Woo zijn de Wob-verzoeken veranderd in Woo-verzoeken. Dit heeft voor grote wijzigingen gezorgd. Niet alleen neemt het aantal Woo verzoeken toe van 2023 tot 2024, ook neemt de omvang van de verzoeken en de complexiteit van deze verzoeken toe. Er wordt ingeschat dat wij in 2024 tussen de 120 tot 170 verzoeken zullen ontvangen. Eind 2023 is er een nieuwe aanpak voor de behandeling van Woo verzoeken opgezet. Hierbij is de afhandeling van de verzoeken centraal belegd en niet langer bij de eenheden. Afspraken en werkprocessen zijn organisatie breed vastgesteld en nieuwe capaciteit is aangetrokken in de vorm van 2 Woo juristen die de afhandeling van de verzoeken voor hun rekening nemen. Dit centrale Woo team en deze nieuwe aanpak moeten gaan leiden tot meer uniformiteit in de manier van afhandelen. Hogere mate van juridische controle op dit proces en een snellere levertijd van de te ontsluiten documenten staan hierbij centraal. Met het opzetten van deze nieuwe aanpak realiseren we ook de set aanbevelingen van de Rekenkamer Oost (uit 2022). Hierbij zijn de nog openstaande aanbevelingen teruggekoppeld en daarmee beschouwen we de toezegging als afgehandeld.