Portefeuillehouder
Erwin Hoogland

Acties 2023

1.    Wij voeren het programmamanagement voor het Overijsselse deel van de Europese Programma’s 2014-2020 (afronding van lopende projecten) en 2021-2027 (opstarten nieuwe programmaperiode en nieuwe projecten) - EFRO, Interreg en ELFPO. Wij zien toe op tijdige realisatie van projecten en tijdige besteding van de via onze provincie in te zetten Europese middelen om, via projecten, een bijdrage te leveren aan maatschappelijke opgaven. We zorgen dat wij binnen de door EU gestelde kaders blijven.

2.    Wij bevorderen dat Overijssel, en in het bijzonder het MKB, de Europese (Thematische) fondsen benut. Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we onder meer via het Think East Netherlands innovatieprofiel, het participeren in netwerken als Vanguard en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s en mede overheden en kennisinstellingen.

3.    We informeren, enthousiasmeren en faciliteren de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen. Dit doen we onder meer via EU-trajecten op het gebied van lobby, fondsen en netwerken (het instrumentarium uit de Europa agenda) voor beleidsprogramma’s en het organiseren van leergangen Europa.

Inhoudelijk (indicator)

G

Inhoudelijke toelichting

Europese programma’s en fondsen 
In de jaarlijkse monitor “Europese euro’s in Overijssel” blijkt dat vanaf het begin van de Europese programmaperiode 2014-2020 tot de peildatum 1 juli 2022 in totaal bijna € 517 miljoen Europese subsidie is toegekend aan organisaties (overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven) in Overijssel binnen 3.060 projecten. Ook overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven dragen bij aan deze projecten. De totale investeringsimpuls voor deze projecten in Overijssel in deze periode  is daarom hoger, ruim € 902 miljoen. Dit bedrag is exclusief de Europese inkomenssteun aan landbouwers, dit betreft een bedrag van ruim € 658 miljoen. 

In de Europese programmaperiode 2021-2027 is tot 1 juli 2023 ruim € 92 miljoen een Europese subsidie toegekend aan organisaties in Overijssel. In de afgelopen periode hebben we u geïnformeerd over de Europese programma’s 2014-2020 en de opstart van de Europese programma’s 2021-2027 (o.a. 2022/1110002 en via de reguliere P&C cyclus). In mei 2021 heeft u ingestemd met de Provinciale cofinanciering voor de Europese programma's 2021-2027 (2021/1103304).  

Actie 1: Programmamanagement Europese Programma’s 2014-2020 en 2021-2027 

Onderdeel Interreg 

Periode 2014-2020 
In Overijssel kunnen projecten subsidie ontvangen binnen vier Interreg-programma’s. Onder Interreg A Nederland-Duitsland zijn 182 projecten gerealiseerd en is er € 222 miljoen EU-middelen beschikt. Onder Interreg NWE zijn 102 projecten uitgevoerd, waarvoor projecten in totaal €370 miljoen EU-middelen beschikbaar was gesteld. Onder Interreg NSR zijn 73 projecten gerealiseerd, waarvoor in totaal €177 miljoen EU-middelen beschikbaar was gesteld. Binnen het Interreg Europe programma is verdere uitvoering gegeven aan de projecten Aerial Uptake en Inside Out.  
 
Periode 2021-2027 
Het Interreg VI-A Nederland Duitsland programma richt zich op innovatie, duurzaamheid en sociale samenhang. Waar mogelijk zijn verdere vereenvoudigingen doorgevoerd voor projectuitvoerders en Interreg partners.  Het programma ontvangt € 240 miljoen van de Europese Commissie. Door cofinanciering van de Interreg partners en de eigen bijdrage van projectuitvoerders wordt een programma voorzien van €600 à €700 miljoen . Er zijn al meerdere projecten goedgekeurd en lopend.
Overijssel valt ook in de programmagebieden van Interreg B North West Europe (NWE) en North Sea Region (NSR). Er zijn al meerdere projecten goedgekeurd en gestart. NWE is een transnationaal programma met deelname van partijen uit 6 landen. Het doel is het bevorderen van een groene, slimme en rechtvaardige transitie voor alle NWE-gebieden. Daarnaast wil de EU met NWE een evenwichtige ontwikkeling ondersteunen en alle regio's veerkrachtiger maken. Het programma ontvangt €310  miljoen van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op €517  miljoen. De helft van het programmabudget is op dit moment nog beschikbaar voor het uitvoeren van nieuwe projecten. 
NSR is ook een transnationaal programma en richt zich op de samenwerking van partijen uit 7 verschillende landen rondom de Noordzee. De algemene doelstelling is het stimuleren van innovatie en duurzame economische groei in de Noordzeeregio. Het programma ontvangt €171  miljoen van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op €285  miljoen. Het programmabudget is grotendeels al toegezegd aan projecten. In zomer 2024 zal hoogstwaarschijnlijk de laatste call voor dit programma open gaan. 

Onderdeel EFRO en REACT-EU programma OP Oost

Periode 2014-2020 
Het Operationeel Programma Oost-Nederland 2014-2020 en REACT-EU naderen het einde, de afronding is gestart vanaf 31 december 2023. In totaal is er € 167 miljoen subsidie verleend aan 479 projecten in Oost-Nederland (dit zijn Overijssel en Gelderland) via het programma 2014-2020. Via REACT-EU is voor bijna 100 miljoen aan Europese subsidie toegezegd aan 47 projecten in Oost-Nederland.

Periode 2021-2027 
Het EFRO programma 2021-2027 voor Oost Nederland heeft als doel de regionale economie te versterken door het aanjagen van innovatie in het mkb. Daarnaast levert EFRO een innovatieve bijdrage aan de energietransitie in Oost-Nederland. Projecten worden uitgevoerd door samenwerkingsverbanden van mkb’ers, met grote bedrijven en met kennisinstellingen.  
Het programma 2021-2027 krijgt € 82 miljoen van de Europese Commissie. Naast deze Europese bijdrage is er een Rijksbijdrage van € 23 miljoen en de twee provincies dragen samen € 21 miljoen bij, 30% van het budget is gereserveerd voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiesystemen. Er zijn op dit moment twee openstellingen, de eerste projecten zijn inmiddels beschikt en gestart.  

Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3/NSP/LEADER)

Het Plattelandsontwikkelingsprogramma draagt bij aan realisatie van de doelen van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Momenteel wordt gewerkt aan de afronding van POP3 (2014-2022), waarin middels veel verschillende projecten is bijgedragen aan onder meer verduurzaming van de landbouw (voorbeeldproject Roundhouse en de leefbaarheid op het platteland Voorbeeldprojecten LEADER. Daarnaast is geïnvesteerd in versterking van de natuur en waterhuishouding in Overijssel. De komende periode worden deze projecten nog afgerond en voorbereid voor declaratie bij de Europese Commissie. Begin 2023 is het Nationaal Strategisch Plan (GLB-NSP 2023-2027) gestart. In dit programma ligt de nadruk op verdere verduurzaming van de agrarische sector, biodiversiteit, klimaat en milieu. Voor LEADER zijn de nieuwe Lokale Ontwikkelingsstrategieën (LOS-en) goedgekeurd door een onafhankelijk selectiecomité. De vier Overijsselse LEADER-gebieden zijn van start met hun Lokale Actiegroepen (LAG’s) en werken hard aan een openstelling in het voorjaar. In november is er op de startdag officieel afgetrapt. De regeling niet productieve investeringen water is in november open gegaan voor aanvragen, en vanaf voorjaar 2024 volgen andere. 

Actie 2: Wij bevorderen benutten Europese (Thematische) fondsen

Wij zien kansen om de mogelijkheden die de (thematische) fondsen bieden, voor de periode 2021-2027 nog beter te gaan benutten. De benchmark laat zien dat we het goed doen maar dat er voor Overijssel ruimte voor groei is. Hiervoor zijn goede projecten, die bijdragen aan de Europese thema’s én passen in provinciaal beleid, nodig. Wij zetten onder meer in op projectontwikkeling binnen Th!nk East Netherlands, hét innovatieprofiel van Oost-Nederland. Daarbij werken we samen met onze partners in de provincie (overheden, kennisinstellingen, bedrijven). De provincie wil hierbij een verbindende, informerende en initiërende rol spelen.

Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we, naast projectontwikkeling binnen Th!nk East Netherlands, door het participeren in netwerken als Vanguard en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s en medeoverheden en kennisinstellingen. 

Actie 3: informeren, enthousiasmeren en faciliteren van de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen. 

Voor de interne organisatie is voor de prioriteiten uit de Europa-agenda door ons Expertisecentrum Europa een EU-scan traject gestart. Hierbij wordt de per EU-agenda thema een match van onze beleidsdoelen met de Europese prioriteiten en mogelijkheden gemaakt. Vervolgens wordt maatwerk begeleiding geboden om tot een concrete actie te komen (bijvoorbeeld lobbyboodschap, EU-aanvraag of deelname EU-netwerk). Doel is om – nog meer dan nu al het geval is – onze beleidsopgaven te koppelen aan fondsen, relevante wet- en regelgeving en netwerken op Europees niveau (het instrumentarium uit de Europa agenda). Daarnaast bieden we de eerdergenoemde leergangen Europa aan.

 

Geld (indicator)

O

Geld (toelichting)

Europese programma 2021-2027 
In de monitor I 2023 hebben we een begrotingswijziging voorgesteld om de € 59 miljoen cofinanciering maximaal in te zetten binnen de Europese programma’s. Er is geen extra cofinanciering gevraagd, per saldo was dit voorstel budgetneutraal. Aangezien de fasering over de jaren en de cofinancieringsbehoefte per programma niet op voorhand voor de gehele periode is vast te stellen, is ingestemd met flexibiliteit. Er is dan ook sprake met een indicatieve verdeling van benodigde cofinancieringsmiddelen, waarbij we waar nodig jaarlijks, binnen de afgesproken kaders, bijstellen in fasering in jaren en over programma’s. Deze wijziging was nodig om de hoogte van de besteding (verwachte bestedingen) over de komende jaren te actualiseren met de kennis van dat moment. 
Terugkijkend op 2023 is na deze verlaging van het nieuwe begrote bedrag van € 6.1 miljoen nog € 3,5 miljoen overgebleven. We kunnen dan ook niet anders dan concluderen dat de inschatting begin dit jaar, gezien alle inspanningen, te optimistisch was voor het kalenderjaar 2023. Dit neemt niet weg dat de programma's EFRO, Interreg en de inzet op thematische fondsen ondertussen van start zijn en NSP in de startblokken staat. De bestedingen zullen in de komende jaren dan ook alsnog volgen. Bij de 2e monitor 2023 hebben wij voorgesteld om middelen door te zetten naar de komende jaren echter stellen wij voor, vanwege zorgvuldigheid, dit bij de eerste monitor 2024 uit te voeren. Wederom zal dit een budgettair neutrale wijziging zijn in de toedeling naar jaren en evt. programma's betreffen. 

Europese programma's 2014-2020  
In 2023 liep dit programma financieel goed, van de € 2,6 miljoen begroot is uit eindelijk € 0,4 miljoen overgebleven. Dit komt voornamelijk door de baten van medeoverheden waaronder de EU. Deze programma’s zitten in de afrondende fase. Zodra alle programma’s zijn gesloten en de definitieve vaststellingen en afrekeningen hebben plaatsgevonden zullen wij bij u terug komen. 

Statenvoorstellen en -besluiten

Begrotingswijziging

  • Geen

Baten begrotingswijziging

Lasten begrotingswijziging

Resultaatbestemming