Grondbeleid

Grondbeleid is een middel voor het realiseren van provinciale doelen. In het grondbeleid wordt aangegeven welke grondinstrumenten beschikbaar zijn en hoe die worden toegepast. Ook geeft het grondbeleid randvoorwaarden en spelregels voor de inzet van de grondinstrumenten.

Succesvolle toepassing van het grondbeleid vergt aansluiting bij ons ruimtelijk beleid en actief signaleren van ontwikkelingen en kansen. Op projectniveau wordt het grondbeleid beschreven in grondstrategieën en verwervingsplannen.

Met de toepassing van het grondbeleid verkrijgen wij gebruiksrechten van gronden en opstallen om realisatie van provinciale doelen mogelijk te maken. Het verkrijgen van eigendom is niet altijd nodig. Voorbeelden van andere instrumenten die wij inzetten zijn:

• de bedrijfsverplaatsingsregeling;
• particuliere zelfrealisatie als onderdeel van de strategie "interventieladder" voor het verkrijgen van grondgebruik in de circa twintig Natura Netwerk Nederland/ Natura2000 gebieden;
•  (tijdelijk) beheren en ontwikkelen van opstallen;
• incidenteel langjarig laten beheren van ingerichte natuurgronden.

Als wel gekozen wordt om het eigendom te verkrijgen, spreken we over project-, ruil- en restgronden.

• Projectgronden zijn nodig voor de realisatie van het provinciale doel en waarderen we na verkrijging tegen de waarde van de nieuwe functie (bijvoorbeeld tegen natuurwaarde, of tegen € 0 als de grond is aangekocht voor infrastructuur).
• Ruilgronden verwerven wij om de aankoop van projectgronden te kunnen compenseren.
• Zijn de gronden niet meer nodig dan worden het restgronden en zoeken we een alternatieve aanwending of de gronden worden verkocht. De ruil- en restgronden waarderen we tegen de waarde van de huidige bestemming (in de meeste gevallen agrarische marktwaarde).

Aan het bezit van gronden zijn risico’s verbonden. Gronden en daarop aanwezige opstallen kunnen in waarde dalen. Ook is het mogelijk dat gronden langer in bezit moeten worden gehouden dan gedacht, waardoor de beheerkosten hoger uitvallen dan verwacht.

Voor de dekking van deze risico’s houden wij de Algemene reserve grond (ARG) aan. Behalve als risicobuffer gebruiken we deze reserve ook voor de afwikkeling van positieve en negatieve transactieresultaten op de verkoop van gronden. Bovendien worden de kosten en opbrengsten van het tijdelijk beheer van gronden en opstallen verrekend met de ARG.

In deze paragraaf worden de gronden verantwoord die in eigendom zijn van de provincie Overijssel. Het betreft alle gronden waarvan de provincie juridisch en / of economisch eigenaar van is. Het betreft de gronden in onderstaande tabel (opgesplitst in projectgrond, ruil- en restgrond).
P8 is het eigendomsregistratiesysteem waarin het provinciaal grondbezit geadministreerd is. Alle grondbezit, de grondtransacties en de contracten voor tijdelijk beheer worden in dit systeem verwerkt. Om het in P8 geregistreerde provinciale bezit te controleren, worden elk kwartaal twee checks uitgevoerd. Daarbij wordt een export van alle P8 gronden, waarop de provincie (economische) rechten bezit (eigendomsrecht of zakelijk recht), en de meest actuele bestanden van het Kadaster met elkaar vergeleken. De resultaten van beide checks worden in een Excelbestand gerapporteerd. Deze checks zijn in 2021 ook uitgevoerd.
De volgende typen gronden worden onderscheiden. Dit onderscheid wordt gehanteerd in het eigendomsregistratiesysteem:

Projectgronden
Deze gronden liggen onder het tracé of binnen de begrenzing van de Ontwikkelopgave Natura 2000. De gronden worden afgeboekt naar € 0,- in geval van een (water)weg of afgewaardeerd naar de natuurwaarde op basis van de grondprijsmonitor  derde kwartaal van het Kadaster in geval van de realisatie van de Ontwikkelopgave Natura 2000. Deze gronden worden niet meegenomen in de bepaling van de hoogte van de ARG. Per 31-12-2021 bestaat het areaal projectgronden uit 1.451 ha.

Ruilgronden
Deze gronden zijn aangekocht voor een project of programma en zijn in bezit om ingezet te worden als ruilgrond voor dat project. De gronden worden geactiveerd op de balans tegen marktwaarde (agrarische bestemming), maar worden niet meegenomen in de bepaling van de hoogte van de ARG. Het risico over deze gronden wordt meegenomen in de risicoanalyse van het betreffende project en vormen financieel onderdeel van het project. Per 31-12-2021 bestaat het areaal ruilgronden uit 1.142 ha.

Restgronden
Gronden die buiten de plangrenzen liggen en niet gebruikt worden als ruilgrond, worden bestempeld als restgronden. Deze gronden worden actief verkocht. De gronden zijn geactiveerd op de balans en zijn onderdeel van de bepaling van de hoogte van de ARG. Deze gronden vormen financieel dus geen onderdeel meer van het project. Per 31-12-2021 bestaat het areaal restgronden uit 537 ha.

Daarnaast heeft de provincie nog circa 2.747 hectare grond in eigendom als structureel eigendom. Dit is grond onder provinciale wegen of onder het provinciehuis. Deze gronden hebben geen boekwaarde.

Een belangrijk doel van de Algemene reserve grondzaken (ARG) is het afdekken van risico’s die gepaard gaan met provinciaal grondbezit van gronden die hun einddoel nog niet bereikt hebben. Door het instellen van een aparte reserve voor gronden worden de risico’s van gronden gescheiden van de financiële huishouding voor de overige provinciale taken. De ARG maakt het mogelijk om eenduidig risico’s te beheersen die gepaard gaan met het provinciale grondbezit.

Spelregels ARG
De volgende spelregels zijn van toepassing op de ARG (naast de algemene spelregels die gelden voor reserves):

PS stellen jaarlijks bij het Jaarverslag de hoogte van de ARG vast;
Deze wordt opgebouwd uit 10% van de boekwaarde van die gronden binnen het provinciaal grondbezit waarvoor de ARG het risico draagt;
Storting in de ARG vindt plaats via een resultaatbestemming;
Als blijkt dat de ARG een hoger bedrag bevat dan de norm, dan wordt de ARG afgeroomd tot de norm ten gunste van de Algemene Dekkings Reserve (ADR);
Indien dit het geval is dan besluit PS hierover bij het Jaarverslag;
Onttrekkingen aan de reserve vinden plaats via een resultaatbestemming.

Omvang:
Het risico van de restgronden, per peildatum 31-12-2021, wordt berekend over de boekwaarde gronden geregistreerd onder project ‘af te stoten gronden’. De totale boekwaarde inclusief voorzieningen betreft € 8.185.492.

Gewenste omvang en mutaties
De gewenste benodigde hoogte van het gedeelte van de ARG dat bedoeld is als risicovoorziening van het grondbezit is € 818.549,-. Dit bedrag is gebaseerd op 10% van de boekwaarde van de restgronden. De restgronden met betrekking tot de ILG-gronden en -gebouwen zijn niet meegenomen omdat hiervoor al een voorziening is getroffen  ten tijde van de overdracht in 2014.

Werkelijke hoogte en storting
De omvang van het gedeelte van de ARG dat bedoeld is als risicovoorziening voor het grondbezit is € 922.762. De gewenste hoogte van dit deel van de ARG is € 818.549. Via deze jaarrekening stellen wij u daarom voor om vanuit de ARG € 104.213 toe te voegen aan de Algemene reserve.

De Meerjaren Investeringsprognose Grondbeleid 2021  is als bijlage opgenomen bij de jaarstukken. U vindt de bijlagen in de rechter bovenhoek van de pagina, onder de gelijknamige knop.