Portefeuillehouder
Erwin Hoogland

Acties 2024

  1. Wij voeren het programmamanagement voor het Overijsselse deel van de Europese Programma’s EFRO, Interreg en ELFPO 2014-2020 (afronding) en 2021-2027. Wij zien toe op tijdige realisatie van projecten en tijdige besteding van de via onze provincie in te zetten Europese middelen om, via projecten, een bijdrage te leveren aan de ambities voor Overijssel. We zorgen dat wij binnen de door EU gestelde kaders blijven. 

  2. Wij bevorderen dat Overijssel, en in het bijzonder het MKB, de Europese (Thematische) fondsen benut. Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we onder meer via samenwerkingsverband Think East Netherlands, hét innovatieprofiel van Oost-Nederland, het participeren in Europese netwerken als Vanguard en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s, medeoverheden en kennisinstellingen. 

  3. We informeren, enthousiasmeren en faciliteren de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen. Dit doen we onder meer via EU-trajecten op het gebied van lobby, fondsen en netwerken (het instrumentarium uit de Europa agenda) voor beleidsprogramma’s en het organiseren van de leergangen Europa. 

Inhoudelijke kleurscore

G

Inhoudelijke toelichting

In de jaarlijkse monitor “Europese euro’s in Overijssel” blijkt dat vanaf het begin van de Europese programmaperiode 2021-2027 tot de peildatum 1 juli 2024 € 215 miljoen Europese subsidie is toegekend aan organisaties (overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven) in Overijssel binnen 465 projecten. De totale investeringsimpuls voor deze projecten bedraagt € 302 miljoen. Ook overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven dragen bij aan deze projecten. Dit bedrag is exclusief de Europese inkomenssteun aan landbouwers, dit betreft naast de subsidies een bedrag van ruim € 261 miljoen.  

In de afgelopen periode hebben we u geïnformeerd over de Europese programma’s 2014-2020 en 2021-2027 (meest recent PS24-001244)  en via de reguliere P&C cyclus. In mei 2021 heeft u ingestemd met de Provinciale cofinanciering voor de Europese programma's 2021-2027 (2021/1103304).

Actie 1: Programmamanagement Europese Programma’s 2014-2020 en 2021-2027

Onderdeel Interreg 

Periode 2014-2020
Overijssel valt binnen vier Interreg-programma’s. Onder Interreg A Nederland-Duitsland zijn 182 projecten gerealiseerd en is er € 222 miljoen EU-middelen beschikt. Onder Interreg NWE zijn 102 projecten uitgevoerd, waar voor projecten in totaal €370 miljoen EU-middelen beschikbaar was. Onder Interreg NSR zijn 73 projecten gerealiseerd, waarvoor in totaal €177 miljoen EU-middelen beschikbaar was. Binnen het Interreg Europe programma is uitvoering gegeven aan de projecten Aerial Uptake en Inside Out. Alle Interreg programma’s zitten in de laatste fase van afsluiting. 

Periode 2021-2027
Het Interreg VI-A Nederland Duitsland programma richt zich op innovatie, duurzaamheid en sociale samenhang. Waar mogelijk zijn verdere vereenvoudigingen doorgevoerd voor projectuitvoerders en Interreg partners. Het programma ontvangt € 240 miljoen van de Europese Commissie. Door cofinanciering van de Interreg partners en de eigen bijdrage van projectuitvoerders wordt een programma voorzien van €600 à €700 miljoen. Op dit moment zijn er reeds 81 projecten goedgekeurd met een totale financiële omvang van 232M€ waarvan 101M€ Eu bijdrage. 

Overijssel valt ook in de programmagebieden van Interreg B North West Europe (NWE) en North Sea Region (NSR). NWE is een transnationaal programma met deelname van partijen uit 6 landen. Het doel is het bevorderen van een groene, slimme en rechtvaardige transitie voor alle NWE-gebieden. Daarnaast wil de EU met NWE een evenwichtige ontwikkeling ondersteunen en alle regio's veerkrachtiger maken. Het programma ontvangt €310 miljoen van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op €517 miljoen. In zomer 2025 zal hoogstwaarschijnlijk de laatste call om projecten in te dienen open gaan. Op dit moment zijn er reeds 71 projecten goedgekeurd en in uitvoering. 

NSR is ook een transnationaal programma en richt zich op de samenwerking van partijen uit 7 verschillende landen rondom de Noordzee. De algemene doelstelling is het stimuleren van innovatie en duurzame economische groei in de Noordzeeregio. Het programma ontvangt €171M van de Europese Commissie. Door de eigen bijdrage van projectuitvoerders ligt de totale omvang op €285 miljoen. Het programmabudget is voor het overgrote merendeel al toegezegd aan projecten. Op dit moment zijn reeds 65 projecten goedgekeurd en in uitvoering.   

Onderdeel EFRO en REACT-EU programma OP Oost

Periode 2014-2020
Het Operationeel Programma Oost-Nederland 2014-2020 en REACT-EU is afgerond. In totaal is er € 233 miljoen subsidie verleend aan 510 projecten in Oost-Nederland (dit zijn Overijssel en Gelderland) via het programma 2014-2020 en REACT-EU.  

Periode 2021-2027
Het EFRO-programma 2021-2027 voor Oost-Nederland heeft als doel de regionale economie te versterken door het aanjagen van innovatie in het mkb. Daarnaast levert EFRO een innovatieve bijdrage aan de energietransitie in Oost-Nederland. Projecten worden uitgevoerd door samenwerkingsverbanden van mkb’ers, met grote bedrijven en met kennisinstellingen.

Het programma 2021-2027 krijgt € 82 miljoen van de Europese Commissie. Naast deze Europese bijdrage is er een Rijksbijdrage van € 23 miljoen en de twee provincies dragen samen € 21 miljoen bij; 30% van het budget is gereserveerd voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiesystemen.  

Er zijn op dit moment drie openstellingen; 1) Algemene Innovatieprojecten, 2) Algemene Test- en Demonstratieprojecten en 3) Schone en Hulpbronefficiënte technologieën (STEP). De openstelling voor innovatieprojecten verloopt nog steeds beter dan verwacht. Daarentegen gaat het moeizamer met de projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiesystemen. Daarom is ervoor gekozen de bestaande energie-prioriteit te vervangen voor een nieuwe prioriteit (STEP). Hiermee is er een gunstiger openstelling voor hernieuwbare energie en energiesystemen mogelijk, die beter is afgestemd op de marktvraag.  

De (VInnovate) openstelling voor projecten buiten de provinciale grenzen, in samenwerking met andere Europese regio’s is succesvol gebleken. Na evaluatie wordt er een vervolgopenstelling voor 2025 verwacht. De openstelling voor financieringsinstrumenten heeft geleid tot 2 aanvragen die beide positief zijn beoordeeld, de hoogst scorende aanvrager zal dit fonds gaan uitvoeren. 

Onderdeel Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3/NSP/LEADER)

Het Plattelandsontwikkelingsprogramma draagt bij aan realisatie van de doelen van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Momenteel wordt gewerkt aan de afronding van POP3 (2014-2022), waarin middels veel verschillende projecten is bijgedragen aan onder meer verduurzaming van de landbouw en de leefbaarheid op het platteland (Voorbeeldprojecten LEADER "https://www.dekrachtvansalland.nl/leadersalland" ). Daarnaast is geïnvesteerd in versterking van de natuur en de waterhuishouding in Overijssel. De komende periode worden de laatste projecten nog afgerond en voorbereid voor declaratie bij de Europese Commissie. Begin 2023 is het Nationaal Strategisch Plan (GLB-NSP 2023-2027) gestart. In dit programma ligt de nadruk op verdere verduurzaming van de agrarische sector, kringlooplandbouw, biodiversiteit, klimaat en milieu. De LEADER-subsidie die een leefbaar platteland bevordert is voor de vier Overijsselse LEADER-gebieden in april 2024 opengesteld. Daarnaast zijn in 2024 openstellingen geweest voor Kennisdeling en demonstratiebedrijven, Innovatie, landschapselementen en bedrijfsmodernisering. Begin 2025 zijn er openstellingen voor Natuur, Groen-, Blauwe diensten en Dierenwelzijn en voor het maken en uitvoeren van Gebiedsplannen maken en uitvoeren. Hierna volgen voor de zomer herhaalopenstellingen van Innovatie, Kennis en demonstratiebedrijven. En na de zomer de herhaalopenstellingen voor Landschapselementen en Water.  

Actie 2: Wij bevorderen benutten Europese (Thematische) fondsen

Wij zien kansen om de mogelijkheden die de (thematische) fondsen bieden, voor de periode 2021-2027 nog beter te gaan benutten. De benchmark laat zien dat we het goed doen maar dat er voor Overijssel ruimte voor groei is. Hiervoor zijn goede projecten, die bijdragen aan de Europese thema’s én passen in provinciaal beleid, nodig. Wij zetten onder meer in op projectontwikkeling binnen Th!nk East Netherlands, hét innovatieprofiel van Oost-Nederland. Daarbij werken we samen met onze partners in de provincie (overheden, kennisinstellingen, bedrijven). De provincie wil hierbij een verbindende, informerende en initiërende rol spelen.

Dit doen we door te informeren, te stimuleren, te faciliteren en (mede) te ontwikkelen. Dit doen we, naast projectontwikkeling binnen Think East Netherlands, door het participeren in netwerken als het Vanguard Initiative en het organiseren van leergangen Europa voor collega’s en medeoverheden en kennisinstellingen.

 Actie 3: informeren, enthousiasmeren en faciliteren van de interne organisatie om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van beschikbare EU-fondsen

Voor de interne organisatie is voor de prioriteiten uit de Europa-agenda door ons Expertisecentrum Europa een EU-scan traject gestart. Hierbij wordt per EU-agenda thema een match van onze beleidsdoelen met de Europese prioriteiten en mogelijkheden gemaakt. Vervolgens wordt maatwerk begeleiding geboden om tot een concrete actie te komen en deze uit te voeren (bijvoorbeeld lobbyboodschap, EU-aanvraag of deelname EU-netwerk). Doel is om – nog meer dan nu al het geval is – onze beleidsopgaven te koppelen aan fondsen, relevante wet- en regelgeving en netwerken op Europees niveau (het instrumentarium uit de Europa agenda). Daarnaast bieden we de eerdergenoemde leergangen Europa aan.

Financiële kleurscore

R

Financiële toelichting

Op prestatie 5.5.3 worden de Europese programma's voor de periodes 2014-2020 en 2021-2027 verantwoord.

Het programma voor de periode 2014-2020 bevindt zich in de afrondende fase. De afronding duurt langer dan voorzien, vanwege diverse Europese controles. De afronding van dit programma is voor ons een autonome ontwikkeling. Hierdoor lopen de kosten langer door dan voorzien. 

Het programma voor de periode 2021-2027 is inmiddels van start gegaan. Alle voor dit jaar geplande middelen zijn nodig voor de uitvoering en cofinanciering van beide programma’s. Echter, het moment waarop betalingen plaatsvinden, is afhankelijk van het tempo van de uitvoering en de bijbehorende kosten. Hierbij spelen verschillende factoren een rol, zoals het aantal openstellingen, de kwaliteit van de ingediende aanvragen, de benodigde cofinanciering, en het tijdstip waarop beschikkingen kunnen worden afgegeven en betalingen kunnen worden uitgevoerd. 

Reserve Europese Programma's

Er is in 2024 een budget van €5,5 miljoen geraamd. De lasten bedragen €6,7 miljoen. Dit leidt tot een tekort van €1.200.000. Verklaring hiervoor is dat de Europese programma's inmiddels goed op stoom zijn gekomen en er openstellingen en toekenningen zijn geweest, waardoor de uitgaven in 2024 hoger zijn uitgevallen. U heeft voor de Europese programma's een langjarig budget ter beschikking gesteld voor de periode t/m 2027 (PS/2021/110330).  De budgetten in de begroting en meerjarenraming zijn indicatief, evenals de verdeling over de programma's. en hier staat meerjarige dekking tegenover. In 2024 is er sprake van een tekort van circa €1.200.000, maar dit past binnen de meerjarenbegroting . Het tekort op de jaarschijf 2024 dekt u uit de hiervoor bestemde Reserve Europese Programma's, binnen het bestaand budget.

Wij stellen u voor om een bedrag van € 1,2 miljoen te onttrekken aan Reserve Europese Programma's en toe te voegen aan de Algemene reserve. Deze mutatie vindt plaats onder "Overhead, Financiering en Algemene Dekkingsmiddelen".

Statenvoorstellen en -besluiten

Begrotingswijziging

  • PS Begrotingswijziging

Baten begrotingswijziging

Lasten begrotingswijziging

Resultaatbestemming

Verantwoordelijk portefeuillehouder

Erwin Hoogland