34.447 Uitgaven (x1000)
Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit

Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit

34.447 Uitgaven (x1000)

Dit is hoe wij denken

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is hoe wij denken

Deze kerntaak richt zich op het behouden van een bruisend cultureel leven, een leefbaar platteland met sociale kwaliteit in Overijssel. 
Een sterke sociale binding is een belangrijke basis voor een gezonde en vitale samenleving. De maatschappelijke en economische ontwikkeling van onze provincie wordt voor een groot deel bepaald door onze cultuur. Het verbindt ons en versterkt onze lokale en regionale identiteit. Denk aan onze streektaal, het historisch erfgoed en tradities. Culturele en sociale voorzieningen dragen bij aan beter onderwijs, hebben positieve effecten op de gezondheid en stimuleren actieve deelname aan de samenleving. 

We zetten ons in voor een levendige provincie, die bol staat van initiatieven. Onze culturele basisinfrastructuur, cultuur educatie- en participatie, cultureel erfgoed en talentontwikkeling zijn belangrijke pijlers voor ons cultuurbeleid. We hebben oog voor de behoeften per regio en willen dat iedereen kan genieten van cultuur, ongeacht leeftijd, achtergrond, inkomen of woonplaats. Als regenboogprovincie vinden wij het belangrijk dat iedereen in Overijssel zich veilig voelt om zichzelf te kunnen zijn.

Bibliotheken hebben een essentiële rol in onze samenleving. Hier ontmoeten lokale organisaties en initiatieven elkaar die zich bijvoorbeeld inzetten tegen bestrijding van laaggeletterdheid en het aanleren van (digitale) basisvaardigheden.

We investeren in kansrijke initiatieven die het zelforganiserend vermogen van inwoners versterken en bijdragen aan levendige gemeenschappen in de stad en op het platteland. 

We dragen actief bij aan een verbeterde sportinfrastructuur voor talentontwikkeling en -herkenning. Gezonde en energieke inwoners hebben de veerkracht om voor zichzelf te zorgen en initiatieven te ontplooien die anderen ten goede komen. Sport speelt hierbij een verbindende rol. 

We werken aan een platteland waar inwoners goed kunnen wonen, werken en leven in een gezonde en mooie omgeving. Dit doen we door bottom up te werken, samen met plattelandsbewoners, erfeigenaren, dorpsgemeenschappen, gemeenten en andere partners op het platteland. 

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen

6.1. Cultureel erfgoed met waarde voor de toekomst

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen - 6.1. Cultureel erfgoed met waarde voor de toekomst

Op basis van de Erfgoedwet zijn wij eigenaar van archeologische vondsten in Overijssel en verplicht deze op te slaan, te conserveren en beschikbaar te stellen voor onderzoek. Ook bieden we de vondsten aan als bruiklenen aan collectiebeherende instellingen met een publieksfunctie. Wij zetten ons in voor de restauratie en doorontwikkeling van rijks- en gemeentelijke monumenten, met als doel het toekomstbestendig behoud van cultureel erfgoed. Met provinciebrede inzet op immaterieel erfgoed en het Nedersaksisch willen we deze bijzondere vormen van erfgoed levend houden en doorgeven aan nieuwe generaties Overijsselaars. Met bijdragen aan initiatieven die het verhaal van Overijssel vertellen en borgen houden we het verleden levend. Dit verleden is een inspiratiebron bij de maatschappelijke en ruimtelijke opgaven van nu en de (nabije) toekomst. Om erfgoed als vertrek- en uitgangspunt te kunnen gebruiken voor deze opgaven is kennis over erfgoed essentieel. Daarom stimuleren we het gebruik van de Cultuurhistorische Waardenkaart en ondersteunen we de samenwerking tussen de erfgoedpartners en voorbeeldprojecten op dit thema.

6.1.1. Materieel, immaterieel erfgoed en erfgoed in transitie

  1. Wij beheren en ontsluiten archeologisch erfgoed door vondsten op te slaan in het provinciale depot en deze zichtbaar te maken via het publieksprogramma 'De Vondst van Overijssel'.  Daarnaast werken wij toekomstscenario's uit voor het beheer en de exploitatie van het archeologisch depot.
  2. Wij ondersteunen gemeenten en erfgoedorganisaties via het Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel, de Monumentenwacht Overijssel-Flevoland en het Erfgoedplatform.
  3. Wij maken met de regeling ‘Restauratie Rijksmonumenten’ ten minste 10 restauratieprojecten mogelijk en begeleiden via Stichting RIBO ten minste 20 leerlingen naar een leerwerkplek in de restauratiebouw.
  4. Wij vertellen het verhaal van Overijssel door ten minste 20 projecten te ondersteunen via de regeling ‘Verhaal van Overijssel’ en in totaal 60 kleinere projecten via het Fonds Kleine Culturele Initiatieven Overijssel (KCIPO). Zie ook 6.3.1.
  5. Wij monitoren onze prestatieafspraken met de Overijsselacademie over een actueel programma rond het Nedersaksisch en wij monitoren onze prestatieafspraken met het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland over het borgen van  immaterieel erfgoed.
  6. Wij bevorderen een erfgoedinclusieve benadering van ruimtelijke opgaven door  erfgoed mee te nemen in gebiedsprocessen. Dit doen wij door kennis en instrumenten beschikbaar te stellen aan gemeenten en gebiedspartners, en door samen te werken met organisaties zoals Landschap Overijssel aan projecten waarin erfgoed bijdraagt.             
  7. Wij  stimuleren een passende en duurzame toekomst van religieus erfgoed door het versterken van kennis, draagvlak en netwerk. In 2026 gaan wij gemeenten, eigenaren en initiatiefnemers ondersteunen door middel van het uitvoeren van het Kerkenloket, het aanbieden van een nieuwe leerlijn Behoud je Kerkgebouw en het doorontwikkelen van het Torenpad. Wij werken hierbij samen met onze partners  het Steunpunt Cultureel Erfgoed, de Erfgoedacademie en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Hiermee geven wij uitvoering aan de motie Invulling Monumentale Kerken van 2 juli 2025. 

Gert Harm ten Bolscher

6.2. Breed en professioneel cultureel aanbod en talentontwikkeling

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen - 6.2. Breed en professioneel cultureel aanbod en talentontwikkeling

Onze ambitie is dat iedere inwoner van Overijssel moet kunnen genieten van en deelnemen aan cultuur. Overijssel kent een levendig en gevarieerd cultureel aanbod. Hiervoor is een sterke culturele piramide, van brede basis tot top, nodig. In aanloop naar de stelselherziening in 2029 kiezen we voor bestendiging en waar nodig voor versterking van de culturele piramide. Voor een levendig, gezond en ondernemend productieklimaat investeren wij samen met het rijk en de cultuurregio's in een sterke culturele infrastructuur en ruimte voor talent om zich te ontwikkelen. Een ondernemende, weerbare en wendbare culturele sector is essentieel om hoogwaardig cultureel aanbod te kunnen blijven bieden. Wij vinden het belangrijk om kennisdeling te stimuleren en om nieuwe ondersteuningsmogelijkheden te verkennen om de sector daarbij te helpen. 

6.2.1. Een basis voor cultureel aanbod en talentontwikkeling

  1. Wij zetten in op kwalitatief sterke topinstellingen met een uitnodigend, inspirerend en divers aanbod voor onze inwoners. In dit verband monitoren wij de voortgang van onze meerjarige cofinancieringsafspraken met culturele instellingen in Overijssel die voor 2025-2028 meerjarige subsidie van het Rijk (BIS/Cultuurfondsen) ontvangen. 
  2. Wij voeren samen met het ministerie van OCW en onze partners in Landsdeel-Oost (cultuurregio’s en provincie Gelderland) het cultuurconvenant 2025-2028 uit, waarin onze samenwerkingsafspraken zijn vastgelegd. We zetten ons hiermee gezamenlijk  in op versterking van de culturele infrastructuur in Landsdeel-Oost.
  3. Wij monitoren de voortgang van onze prestatieafspraken met museum De Fundatie over haar museale activiteiten. Hierbij betrekken wij het bedrijfsplan dat het museum  heeft opgesteld voor de periode vanaf 2026.
  4. Wij monitoren de voortgang van meerjarige onze prestatieafspraken met het Filmkenniscentrum, en Poppunt Overijssel. Dit zijn onze provinciale netwerkorganisaties op gebied van film en van popmuziek. Filmvertoners ondersteunen we op het gebied van kennis en netwerkvorming,  met Poppunt ondersteunen we talenten en startende ondernemers. Hiermee dragen wij bij aan de weerbaarheid van  de sector.
  5. Wij bespreken met Stichting 4Oost (de vier schouwburgen in Overijssel) de uitvoering van het Programmeringsfonds waarmee we bijdragen aan versterking van de podiuminfrastructuur in Oost-Nederland.
  6. Wij monitoren de voortgang van onze prestatieafspraken met  Stichting Cultuurprijs Overijssel 2025-2028 over de jaarlijkse cultuur- en talentprijs.

Tijs de Bree

6.2.2. Cultureel aanbod en talentontwikkeling vernieuwen en ontwikkelen

  1. Wij voeren samen met onze partners, waaronder de cultuurregio’s en Cultuur+Ondernemen,  activiteiten uit waarmee wij het ondernemerschap in de culturele sector helpen versterken. Een ondernemende culturele sector draagt bij aan welzijn en welvaart  in de provincie.
  2.  Wij geven onze jaarlijkse opdracht aan museum De Fundatie tot beheer, onderhoud en vernieuwing van onze provinciale collectie.
  3. Wij monitoren onze prestatieafspraken met het OKTO (Overleg Kleine Theaters Overijssel) over versterking van de deskundigheid van de aangesloten theaters.
  4. Wij monitoren met de cultuurregio’s de voortgang van onze prestatieafspraken over de drie regioprojecten Cross-TIC in Twente, De Werf in Stedendriehoek en VAKTOR in regio Zwolle. Met deze projecten zetten wij in op talentontwikkeling en vernieuwing van het culturele aanbod in de provincie. 
  5. Wij organiseren ons jaarlijkse Cultuurcongres waarmee we kennisdeling en ontmoeting in de cultuursector stimuleren en faciliteren.

Tijs de Bree

6.3. Cultuur voor iedereen

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen - 6.3. Cultuur voor iedereen

Wij vinden het belangrijk dat iedereen in Overijssel kan meedoen aan cultuur. Daarom investeren wij samen met het Rijk en gemeenten in Cultuureducatie en Cultuurparticipatie ‘dicht bij de mensen’. Met deze partners maken wij ons sterk voor toegang tot kwalitatief goed cultuuronderwijs voor alle kinderen in Overijssel en investeren wij in de kwaliteit van het cultuuronderwijs. Cultuurparticipatie vergroot het welzijn van inwoners, vormt gemeenschappen en versterkt daarmee de brede welvaart van inwoners. We blijven verbinding zoeken tussen onze instrumenten ter ondersteuning van cultuurparticipatie en amateurkunst en gemeentelijke initiatieven en fondsen. Op landelijk niveau zijn afspraken gemaakt over cultuurbeoefening 2025-2028 tussen het ministerie van OCW, het IPO en de VNG . We zetten in op een goede vertaling van de uitgangspunten van deze afspraken naar Overijssel. De cultuurmakelaars zijn aanspreekpunt voor het lokale verenigingsleven en amateurkunstactiviteiten, zij geven advies en jagen nieuwe samenwerkingen en initiatieven aan, ook die bijdragen aan andere provinciale ambities en programma's. Wij streven naar een provinciaal dekkend netwerk van cultuurmakelaars.

6.3.1. Cultuureducatie en cultuurparticipatie

  1. Wij monitoren onze afspraken met schoolbesturen en alle Overijsselse gemeenten over goed cultuuronderwijs en kansengelijkheid van kinderen op basis van het Bestuurlijk Kader Cultuuronderwijs Overijssel 2019-2026. We  onderzoeken met deze partners een mogelijk vervolg van dit bestuurlijk kader voor de periode na 2026.
  2.  Wij monitoren onze prestatieafspraken met Rijnbrink op basis van het matchingsprogramma Cultuureducatie met Kwaliteit, Versterking landelijke infrastructuur amateurkunst (VLIAK) en de bestuurlijke afspraken die over Cultuurbeoefening met IPO, VNG en OCW zijn gemaakt.
  3.  Wij voeren de regeling 'Cultuureducatie Overijssel' uit,  waarmee we afspraken maken met alle Overijsselse gemeenten om cultuureducatie aan te bieden aan primair,  gespecialiseerd en eventueel voortgezet onderwijs.
  4.  Wij maken ten minste 15 projecten mogelijk met onze subsidieregeling 'Cultuurparticipatie'.
  5.  Wij maken met onze subsidieregeling 'Overijssel Toont Talent' amateurkunst zichtbaar in ten minste 12 gemeenten.
  6.  Wij maken met onze regeling ‘Cultuurmakelaars’ met ten minste 12  gemeenten afspraken over de inzet van cultuurmakelaars om nieuwe culturele initiatieven te ondersteunen, deskundigheid te vergroten en slimme verbindingen te maken met andere sectoren.
  7.  Wij maken ten minste totaal 60 kleinschalige projecten mogelijk met onze storting in het Fonds Kleine Culturele Initiatieven Overijssel (KCIPO) uitgevoerd door het Cultuurfonds Overijssel  (zie ook 6.1.1).

Tijs de Bree

6.4. Toekomstbestendige bibliotheken en basisvaardigheden voor iedereen

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen - 6.4. Toekomstbestendige bibliotheken en basisvaardigheden voor iedereen

Openbare bibliotheken zijn een fundamentele basisvoorziening voor alle inwoners van Overijssel. De bibliotheek biedt een breed scala aan functies die bijdragen aan de educatieve, culturele en sociale ontwikkeling van individuen en gemeenschappen. De bibliotheek ontwikkelt zich steeds meer tot een ontmoetingsplaats in de lokale samenleving; een plek om te lezen èn te leren, zowel voor inwoners als lokale organisaties en initiatieven.
Op basis van de Wet Stelsel Openbare Bibliotheken ondersteunen wij het Overijsselse bibliotheeknetwerk waarmee wij werken aan een volwaardige bibliotheekvoorziening in elke Overijsselse gemeente, bevorderen wij het interbibliothecair leenverkeer en stimuleren wij bibliotheekinnovatie. Hierbij werken wij samen met gemeenten, bibliotheken en Rijnbrink. Daarnaast bereiden wij ons voor op de zorgplicht van gemeenten en provincies. 
Bibliotheken worden met succes ingezet bij leesbevordering en bestrijding van laaggeletterdheid. Basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden) zijn essentieel voor het kunnen mee doen in de maatschappij. We blijven inzetten op het verbeteren van deze vaardigheden van onze inwoners.

6.5 Vitale en gezonde Overijsselaars die meer bewegen

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen - 6.5 Vitale en gezonde Overijsselaars die meer bewegen

De provincie Overijssel werkt samen met haar partners aan een gezonde, inclusieve en beweegvriendelijke leefomgeving. Via (regionale) netwerken stimuleren wij de gezondheid, welbevinden en sociale cohesie in de samenleving waarbij de thema’s sport & bewegen, sociale ontmoetingsplekken, inclusie, vrijwilligerswerk en positieve gezondheid centraal staan. De provincie ondersteunt in dit kader initiatieven uit de samenleving en helpt gemeenten met gezondheid, welzijn en preventiebeleid. 

 

6.6 Een sterk zelforganiserend vermogen

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen - 6.6 Een sterk zelforganiserend vermogen

We versterken het zelforganiserend vermogen van inwoners van Overijssel met duurzame voorzieningen en verbindingen. Een eigentijdse ontmoetingsplek in dorpen en wijken is de plek waar inwoners elkaar ontmoeten en waar goede ideeën ontstaan voor een aantrekkelijke leefomgeving. We ondersteunen deze sociale ontmoetingsplekken om te komen tot toekomstbestendige accommodaties. We geven hen de kans om nieuwe activiteiten te ontwikkelen en inkomsten te verhogen. Wij evalueren de subsidieregeling 'Sociale hypotheek' en op basis van de onderzoeksbevindingen gebruiken geven we verder uitvoering aan het instrument Sociale Hypotheek.   
Vrijwilligers en initiatiefnemers zijn de basis voor een aantrekkelijke en vitale leefomgeving. Als provincie waarderen en stimuleren wij de Overijsselse vrijwilligers en initiatiefnemers door middel van kennisuitwisseling. Onze initiatievencoaches ondersteunen initiatiefnemers om te komen tot mooie projecten. (6.6.1).

6.7 Leefbaar platteland

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Dit is wat wij doen - 6.7 Leefbaar platteland

We werken aan een leefbaar platteland, zodat inwoners hier ook in de toekomst goed kunnen wonen, werken en leven in een gezonde en mooie omgeving. 
Dit doen we vanuit een gebiedseigen aanpak, samen met dorpsgemeenschappen en gemeenten, waarbij initiatieven van inwoners, organisaties en ondernemers uit de gebieden centraal staan. 
Daarnaast zetten we in op lokaal leren door kennis en praktijk te verbinden in een lerend netwerk en werken we toe naar structureel plattelandsbeleid.

6.7.1 Een platteland waar inwoners goed kunnen wonen, werken en leven in een gezonde en mooie omgeving

  1. Wij voeren de subsidieregelingen Leefbaar Platteland die in 2024 en 2025 zijn opengesteld verder uit.  Het gaat om de regelingen "Dorpsplannen", “Planvorming, uitwerking en analyses leefbaar platteland” en “Fysieke investeringen leefbaar platteland”. Hiermee investeren we in het opstellen van dorpsplannen en de uitvoering van lokale initiatieven in dorpen en kernen in Overijssel. Met onze subsidies maken wij plannen en initiatieven van ten minste 20 dorpen mogelijk.
  2. Wij bouwen verder aan een lerend netwerk waarin ervaringen vanuit de praktijk en kennis vanuit de wetenschap bij elkaar komen. Hiervoor organiseren wij ten minste vier ‘Dorpsschool’-bijeenkomsten waarin inwoners, deskundigen en samenwerkingspartners zoals Rijksuniversiteit Groningen kennis, ideeën, inspiratie en ervaringen kunnen delen.
  3. Samen met de inwoners van het platteland, ondernemers van het platteland, gemeenten en andere betrokken organisaties stellen we een Visie Leefbaar Platteland 2035 op. Hiervoor hanteren we een aanpak waarin we verschillende momenten gesprekken organiseren om mee te denken en input te leveren. De resulterende visie is daarmee een visie van het ons Overijsselse platteland. Mede op basis hiervan maken we een Plattelandsagenda voor leefbaar platteland. 

Gert Harm ten Bolscher

6.7.2 BoerenPerspectief Overijssel

  1. Wij stellen samen met de Overijsselse gemeenten de financiële middelen beschikbaar aan de gezamenlijke Agrarische Collectieven in Overijssel om in het kader van BoerenPerspectief Overijssel naast actieve boeren ook voormalige agrariërs en particuliere erfeigenaren te begeleiden. BoerenPerspectief Overijssel wordt gefinancierd door het Rijk voor Sociaaleconomische Begeleiding (SEB) van agrariërs. Aanvullend kunnen met de provinciale bijdrage en gemeentelijke cofinanciering procesbegeleiders in het kader van BoerenPerspectief Overijssel alle erfeigenaren in de betreffende gemeenten ondersteunen om toekomstbestendige keuzes te maken bij actuele vraagstukken, zoals stikstof, aanpassingen in de bedrijfsvoering en leegstaande gebouwen.

Gert Harm ten Bolscher

6.7.3 Een extra leefbaarheidsimpuls aan het gebied Kanaal Almelo - De Haandrik

  1. Wij stellen een investeringsvoorstel op waarmee we uitvoering geven aan de motie Maatschappelijk Initiatievenfonds. Deze draagt bij aan het herstel van noaberschap en sociale kwaliteit in het gebied Kanaal Almelo – De Haandrik.

Gert Harm ten Bolscher

Risico's

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Risico's

Samenwerking met partners onder druk
Samenwerkingspartners, zowel (semi)publieke partners als private partners en burgers en  gemeenschappen,  zijn onmisbaar bij de uitvoering van ons beleid. We zien een aantal risico's waardoor deze samenwerking onder druk komt te staan.

Beleidsverandering bij medeoverheden vermindert draagvlak en financiering
Als gevolg van veranderingen in de financiële context bij medeoverheden  bestaat de kans dat zij andere beleidskeuzes maken. Hierdoor bestaat het risico dat het draagvlak en het inhoudelijk fundament voor het provinciaal beleid verloren gaat en er minder geld voor cofinanciering van ons beleid beschikbaar komt.

Afname burgerbetrokkenheid en gemeenschapszin belemmert beleidsuitvoering
Verder is eigen initiatief en betrokkenheid van burgers, gemeenschappen, dorpen en instellingen onmisbaar om ons beleid succesvol uit te voeren. Dit eigen initiatief en deze betrokkenheid komen steeds vaker onder druk te staan, mede als gevolg van afname van gemeenschapszin en afkalving van het maatschappelijk middenveld. Als er geen of onvoldoende betrokkenheid bij de samenleving is dan kunnen onze beleidsdoelstellingen mogelijk niet of niet volledig behaald worden.

Toelichting meerjarenbegroting

Terug naar navigatie - Kerntaak 6: Cultuur en sociale kwaliteit - Toelichting meerjarenbegroting

6.7.1 Platteland: wonen, werken en leven
Provinciale staten hebben incidentele middelen toegekend tot en met 2027

6.7.2 BoerenPerspectief Overijssel
De voorganger van Boerenperspectief is het programma Erfcoaches, dat liep tot en met 2025.  Voor Boerenperspectief stelt provinciale staten een budget van €200.000 beschikbaar.

6.7.3 Een extra leefbaarheidsimpuls aan het gebied Kanaal Almelo - De Haandrik
Deze prestatie is nieuw. Bij de Perspectiefnota 2026 hebben provinciale staten incidenteel €200.000 beschikbaar gesteld voor 2026 en 2027 (naast de middelen voor een separaat investeringsvoorstel).