18.088 Uitgaven (x1000)
Kerntaak 2: Milieu en energie

Kerntaak 2: Milieu en energie

18.088 Uitgaven (x1000)

Dit is hoe wij denken

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Dit is hoe wij denken

Een schoon milieu 
Onze inwoners hebben recht op een gezonde leefomgeving in de volle breedte: lucht, water, ondergrond, licht, geluid, welzijn en veiligheid. We borgen de basiskwaliteit van het milieu. Niet alleen voor de huidige generatie, maar ook om toekomstige generaties een gezonde en veilige leefomgeving te bieden. Daarom hebben we bij onze projecten oog voor (gezondheid)risico’s voor mens, dier en milieu. Daarnaast richten we ons ook op andere factoren die van belang zijn voor de gezondheid van onze inwoners, zoals de aanwezigheid van voldoende groen (kerntaak 3). 

In de afgelopen decennia is de milieusituatie in Overijssel verbeterd. Tegelijk blijven we geconfronteerd worden met hardnekkige milieuproblemen en doen nieuwe zich voor. We werken continu aan een leefomgeving waarin de milieucondities op orde zijn en blijven.
We benutten de in de samenleving aanwezige kennis bij het bereiken van onze doelen. 

Een toekomstgericht energiesysteem 
We werken toe naar een klimaatbestendig en CO2-neutraal Overijssel in 2050. Daarvoor zijn besparing van energie, ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen en aanpassing van de energie-infrastructuur nodig. Onbeperkte toegang tot elektriciteit is door de huidige netcongestie niet langer vanzelfsprekend. Dit vraagt om visie op het toekomstige energiesysteem. We houden ons aan de afgesproken doelen voor duurzame energie voor 2030. De energietransitie biedt ook economische kansen op het gebied van innovatie en werkgelegenheid.  
 
Terwijl we gericht werken aan het behalen van onze energiedoelen, vinden we participatie van betrokkenen belangrijk. We zien de zorgen die deze grote transitie met zich meebrengt. Daarom vinden we het belangrijk om bij onze projecten de meest actuele wetenschappelijke inzichten te betrekken ten aanzien van de gevolgen voor mens, dier en milieu. Ook betrekken we daar onze inwoners bij.  

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Dit is wat wij doen

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Dit is wat wij doen

2.1 De kwaliteit van bodem, lucht, geluid en milieu(veiligheid) voldoet aan wettelijke eisen

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Dit is wat wij doen - 2.1 De kwaliteit van bodem, lucht, geluid en milieu(veiligheid) voldoet aan wettelijke eisen

2.1 Wij borgen en verbeteren de milieukwaliteit van de leefomgeving. 

Wij werken cyclisch aan de kwaliteit van bodem, lucht, geluid en milieu(veiligheid) door beleid te maken en kaders te stellen. Met monitoring en evaluatie kijken we of de basiskwaliteit van lucht, geluid en bodem blijft voldoen aan de wettelijke normen (2.1.1). De gezondheid van onze inwoners staat centraal in ons milieu- en omgevingsbeleid. Iedere vier jaar herzien we ons beleid ten aanzien van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Wij maken jaarlijks een uitvoeringsplan, waarin we de prioriteiten vastleggen. Wij stemmen vergunningverlening, toezicht en handhaving door verschillende bestuursorganen op elkaar af. Door vergunningverlening en toezicht zorgen de Omgevingsdiensten er namens ons en gemeenten voor dat de basiskwaliteit van de leefomgeving voldoet aan de wettelijke eisen (2.1.2). Indien geconstateerd wordt dat er niet aan de wettelijke eisen wordt voldaan, dan zullen wij handhavend optreden. We voeren milieueffectrapportages uit voor onze plannen, programma’s en projecten (2.1.3). 

2.1.1 Beleidsontwikkeling en kaderstelling milieu en gezondheid

  1. Wij ontwikkelen samen met gemeenten, GGD en andere partners provinciaal milieubeleid waarbij de gezondheid van inwoners centraal staat en verankeren dit in de Provinciale omgevingsvisie. We geven hiermee uitvoering aan de door ons vastgestelde Milieunota. 
  2. Wij bevorderen een gezonde leefomgeving door projecten en activiteiten te initiëren en te ondersteunen. Die zijn onder andere gericht op meer bewustzijn, betrokkenheid en gedrag van inwoners op de thema's lucht, geluid en (zwerf)afval. We zetten in op kennisdeling en kennisontwikkeling door bijeenkomsten te organiseren voor en met diverse partners als GGD en gemeenten.  
  3. Wij werken samen met andere provincies aan (inter)nationale en interprovinciale beleid- en kennistrajecten. 
  4. Wij voeren de wettelijke coördinatietaak uit op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. 
  5. Wij stellen het jaarprogramma vergunningverlening, toezicht en handhaving voor 31 december vast. Daarbij zetten we ook in op het toekomstbestendig maken van ons vergunning-, toezicht- en handhavingsbeleid (VTH-beleid) en de uitvoering daarvan op complexe dossiers als zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) en circulaire economie. 
  6. Wij beperken daar waar mogelijk hinder van vliegtuiglawaai. 
  7. Wij monitoren de luchtkwaliteit in Overijssel en wisselen relevante data uit ten behoeve van milieu en gezondheid met onze partners waaronder de GGD. 

Tijs de Bree

2.1.2 Vergunningverlening, toezicht en handhaving milieu

  1. Wij verlenen vergunningen en ontheffingen en handelen meldingen af binnen de wettelijke termijn. In overleg met de aanvrager kunnen wij van de wettelijke termijn afwijken.
  2. Wij voeren het toezicht op de naleving uit overeenkomstig het jaarprogramma Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving. Wij rapporteren hierover in het VTH jaarverslag.
  3. Wij geven opdrachten aan de omgevingsdiensten voor uitvoering van de ingebrachte taken.
  4. Wij beoordelen bij risicovolle bedrijven de vergunningen jaarlijks op actualiteit, bij overige bedrijven doen wij dit eenmaal in de vijf jaar.
  5. Wij investeren extra in de Omgevingsdienst IJsselland om de organisatie te versterken en de uitvoering te verbeteren.

Gert Harm ten Bolscher, Tijs de Bree

2.1.3 Ondersteunen en (laten) uitvoeren van milieueffectrapportages / duurzaamheidsrapportages (plan MER)

  1. Wij ondersteunen en adviseren bij het in beeld brengen van milieu- en omgevingseffecten van (eigen) plannen, programma’s en projecten, zoals de provinciale Omgevingsvisie, een nieuwe drinkwaterwinning, inrichtingsplannen voor Natura 2000 gebieden, plannen rondom nieuwe energie, plannen en projecten die grensoverschrijdende invloed kunnen hebben, en projecten rondom provinciale wegen.
  2. Wij adviseren over en toetsen op het gebied van milieu- en omgevingseffecten van voorgenomen plannen en projecten van derden waar wij een rol als bevoegd gezag hebben. 

Tijs de Bree

2.2 Milieuproblemen zijn gesaneerd of beheerst

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Dit is wat wij doen - 2.2 Milieuproblemen zijn gesaneerd of beheerst

Voor de sanering van vervuilde bodems voeren we programma’s uit voor met asbest verontreinigde bodems en voor het beheersen van andere bodemvervuilingen (2.2.1). Verwerende asbestdaken blijft een vraagstuk als het gaat om het creëren van een gezonde leefomgeving. Wij blijven stimuleren dat eigenaren hun asbestdak saneren (2.2.2). Goed beheer van stortplaatsen voorkomt dat de basiskwaliteit van bodem, lucht en leefmilieu wordt aangetast. Vanuit onze wettelijk taak verzorgen wij het financieel beheer voor de nazorg van stortplaatsen (2.2.3). 

2.3 Een robuust en duurzaam energiesysteem

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Dit is wat wij doen - 2.3 Een robuust en duurzaam energiesysteem

Wij voeren het Statenvoorstel Nieuwe Energie Overijssel 2024-2027 en het energiebeleid uit die in 2024 zijn vastgesteld. Wij stimuleren duurzame energiebronnen, helpen energienetwerken aan te passen en te ontwikkelen en ondersteunen bij energiebesparing en het overstappen op andere vormen van energie door inwoners en bedrijven. Daarnaast ondernemen we acties die de energietransitie in de volle breedte helpen. Zoals ondersteuning van energie coöperaties, organisatie van werkplaatsen en stimuleren van innovaties. 

2.3.1 Stimuleren van energiebesparende maatregelen en de opwekking van hernieuwbare energie

  1.  Wij ondersteunen de verdere ontwikkeling van duurzame energiebronnen. Wij concretiseren wat Small Modular Reactors (SMRs) en andere nieuwe duurzame energiebronnen na 2030 voor Overijssel kunnen gaan betekenen. Wij voeren een ruimtelijke verkenning uit naar SMRs.
  2. Wij leveren elke 2 jaar een provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK) op. Het pMIEK bevat de prioritaire energie-infraprojecten voor de middellange termijn en is input voor de investeringsplannen van de netbeheerders. In 2026 werken wij aan de totstandkoming van het pMIEK dat in 2027 wordt vastgesteld.
  3. Wij werken samen met medeoverheden en netbeheerders als onderdeel van de uitvoeringsagenda van onze energievisie aan het sneller bouwen van uitbreidingen van het energienetwerk en het beter benutten van het bestaande en nieuwe energienetwerk (bijvoorbeeld door het helpen realiseren van Smart Energy Hubs). Wij zetten in op aansluiting op het landelijke transportnetwerk voor waterstof. Wij werken aan voldoende publieke realisatiekracht voor warmtenetten.
  4. Wij ondersteunen bedrijven op diverse manieren bij het verduurzamen: grote industrie met uitvoering van hun transitieplannen, wij jagen een collectieve aanpak op bedrijventerreinen aan en kleine MKB-ers ondersteunen wij bij het concreet starten van de verduurzaming van hun pand.
  5. Wij ondersteunen gemeenten met kennis en kunde. Wij stimuleren natuurvriendelijk isoleren. Wij stimuleren de industrialisatie en opschaling van verduurzaming van woningen.
  6. De provincie streeft naar 50% lokaal eigendom. Daarom helpen wij energiecoöperaties om hun realisatiekracht te vergroten, bijvoorbeeld met het aanbieden van passende financiering.
  7. Wij organiseren maandelijks twee werkplaatsen.

Tijs de Bree

2.3.2 Financieren van projecten door Energiefonds Overijssel

  1. Wij stellen het Jaarplan en de Begroting van 2026 vast waarbij wij zullen letten op efficiënte en doelmatige inzet van de (extra) fondsmiddelen, ten behoeve van de provinciale doelen voor nieuwe energie.
  2. Wij zien toe op de uitvoering van het Jaarplan 2026 van Energiefonds Overijssel.
  3. Wij treffen voorbereidingen voor de aanbesteding van het fondsbeheer in de volgende beheerperiode vanaf 2028.

Tijs de Bree

2.3.3 Realiseren van een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam regionaal energienetwerk (deelneming Enexis)

  1. Wij denken actief mee met Enexis in het vinden van oplossingen voor - en het omgaan met - de capaciteitsschaarste op het provinciale elektriciteitsnet.
  2.  Wij zien toe op de bedrijfsmatige en financiële ontwikkeling van Enexis.
  3. Wij monitoren de uitvoering van het Strategisch plan van Enexis.
  4. Wij stellen de jaarrekening over 2025 met winstbestemming vast en  geven invulling aan de uitoefening van de aandeelhoudersbevoegdheden inzake wijzigingen in de governance van de onderneming.
  5. Wij rapporteren over de door Enexis voorgenomen en gerealiseerde  investeringen in Overijssel.

Tijs de Bree

2.3.4 Uitvoering windbeleid

  1. Wij voeren het vastgesteld windbeleid uit en nemen de regie op de realisatie van de windopgave - door uitvoering te geven aan de programmeringsafspraken. 
  2. Wij bevorderen de 50% lokaal eigendom van windinitiatieven  door ondersteuning van energiecoöperaties en toetsing van het initiatief op een inspanningsverplichting.

Tijs de Bree

Risico's

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Risico's

VTH stelsel blijft onder druk staan

Het rapport “Om de leefomgeving” van de commissie Van Aartsen heeft laten zien dat het VTH-stelsel verbeterd kan worden. De inzet van gekwalificeerd personeel is cruciaal voor een solide VTH-stelsel dat (Europese) ontwikkelingen bij kan houden, beleid kan voorbereiden en in geval van milieu-incidenten adequaat kan reageren. In deze krappe arbeidsmarkt is het lastig om voldoende gekwalificeerd personeel te vinden, waardoor het VTH-stelsel onder druk blijft staan. Voor de provinciale handhavingstaken stelden we in 2025 een nieuwe risico-analyse vast die voor een aantal handhavingstaken in 2026 zal leiden tot een hogere controlefrequentie.

Netcongestie: het elektriciteitsnet bereikt zijn grenzen
De grenzen van wat ons stroomnet aankan zijn bereikt of komen in zicht. Er is meer vraag naar ruimte voor transport van stroom dan ons stroomnet aankan.

Huishoudens en bedrijven stappen vanwege de duurzaamheid in hoog tempo over van aardgas naar elektriciteit. De hoge gasprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne hebben dit versneld. Deze overstap legt echter ook grote druk op ons stroomnet. Het stroomnet is nu zo vol dat grootverbruikers de komende jaren waarschijnlijk geen nieuwe of zwaardere aansluiting kunnen krijgen. Dit heeft gevolgen voor onze maatschappelijke doelen, zoals de verduurzaming van gebouwen, woningen en mobiliteit. En het leidt ook tot een slechter vestigingsklimaat voor bedrijven en remt daarmee de werkgelegenheid.  

Wij verwachten niet dat netcongestie in Overijssel de komende jaren wordt opgelost, ondanks de grote investeringen die momenteel in het elektriciteitsnet worden gedaan. Dit is gebaseerd op de ervaringen in andere delen van het land, signalen van landelijk netbeheerder Tennet en de regionale netbeheerders. De vraag naar duurzame energie blijft sneller stijgen dan het elektriciteitsnet kan worden uitgebreid. Hierdoor blijven de wachtlijsten groeien en is het omslagpunt nog niet in zicht. Alternatieve energiedragers zoals groen gas en warmtenetten kunnen op korte termijn nog niet voldoende bijdragen om de druk op het elektriciteitsnet te verlichten. 

Toelichting meerjarenbegroting

Terug naar navigatie - Kerntaak 2: Milieu en energie - Toelichting meerjarenbegroting

2.2.1 Sanering en beheersing (asbest)verontreinigde bodemlocaties
Onze bodem(sanerings)werkzaamheden worden vanuit verschillende bronnen gefinancierd. Waar mogelijk maken we gebruik van specifieke uitkeringen (SPUKS) en waar nodig zetten wij de Reserve Bodemsanering in.  Het bestedingsritme is gegeven de aard en omvang van de werkzaamheden moeilijk te voorspellen. Bovendien zijn we voor  een belangrijk deel afhankelijk van SPUKS. Wij stellen daarom jaarlijks een uitvoeringsagenda vast waarin we onze activiteiten koppelen aan de beschikbare middelen. Via de Monitor stellen wij u vervolgens voor deze middelen toe te voegen aan de Begroting. U ziet daarom een fluctuatie op dit budget. Onze inzet en lobby op dit onderwerp blijven onverminderd groot.

2.3.1 Stimuleren van energiebesparende maatregelen en de opwekking van hernieuwbare energie
Onder deze prestatie vallen een aantal specifieke uitkeringen. De looptijd daarvan wordt per beschikking door het Rijk bepaald.  Dit is de oorzaak van de fluctuatie van het budget.