Openbaarheidsparagraaf

Wet open overheid
De Wet open overheid (Woo) vraagt dat wij in de Begroting en Jaarstukken een openbaarheidsparagraaf opnemen. Hiermee geven wij u inzicht in de stappen die we zetten naar een open en transparante provincie Overijssel en de voortgang daarin.

Passieve openbaarmaking
Passieve openbaarmaking – het op verzoek openbaar maken van documenten – neemt toe in aantal en complexiteit. Dit heeft gevolgen voor ons imago, de werkdruk en het risico op juridische procedures of dwangsommen. Op dit moment lukt het te vaak niet om verzoeken binnen de wettelijke termijn af te handelen. De belangrijkste oorzaak is dat onze informatiehuishouding nog onvoldoende op orde is, waardoor informatie lastig vindbaar is. Ook de personele invulling van het centraal georganiseerde WOO –cluster is een uitdaging gebleken. Met de toename van het aantal WOO- verzoeken zal dit ook in 2026 een punt van aandacht blijven.

Actieve openbaarmaking
Naast openbaarmaking op verzoek zijn wij verplicht bepaalde informatie actief openbaar te maken. Voor twaalf categorieën is dit wettelijk vastgelegd. De invoering gebeurt in vier tranches:

Tranche 1 (november 2024) – reeds ingevoerd, provincie voldoet.
Tranche 2 (verwachting begin 2026) – o.a. vergaderstukken decentrale overheden, adviezen, jaarplannen en Woo-verzoeken.
Tranche 3 (verwachting medio 2026) – o.a. convenanten, onderzoeksrapporten en klachtoordelen.
Tranche 4 (verwachting vanaf 2027) – beschikkingen.

De landelijke planning is vertraagd door ICT-uitdagingen; een nieuw schema wordt in september 2025 bekendgemaakt. Overijssel voldoet aan tranche 1, maar is nog niet klaar voor de volgende tranches. Dit kent dezelfde oorzaak als hiervoor beschreven. Daarnaast vraagt de actieve openbaarmaking een organisatie brede verandering in werkwijze en gedrag. Tot op heden is er onvoldoende inzicht in wat dit behelst en hoe dit gerealiseerd kan worden.

Ambitie en samenhang
De Woo heeft als doel het recht op toegang tot overheidsinformatie te versterken en het vergroten van transparantie, betrouwbaarheid en controleerbaarheid van de overheid. Voor Overijssel is dit niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een kans om maatschappelijk vertrouwen, transparantie en de kwaliteit van onze informatiehuishouding te vergroten. De Woo is onderverdeeld in de passieve en actieve kant maar versterken elkaar wanneer beide kanten gerealiseerd worden. Tegelijkertijd overlappen veel Woo-eisen met andere kaders, zoals de Archiefwet, AVG en standaarden voor digitale toegankelijkheid. We werken daarom aan een aanpak die gekenmerkt wordt door samenhang met andere opgaven en opdrachten en integrale sturing.

Aandachtspunten 2026
Naast de invoering van de tweede tranche (zie hierboven) en de uitvoering van de binnenkomende WOO verzoeken (zie ook prestatie 7.3.2), zal in 2026 de nadruk liggen op het leggen van een structurele basis door meer grip op de opgave te krijgen met een sturingsplan en concrete keuzes;

Het vaststellen en regie nemen op de implementatie van centrale kaders (informatiebeheer, publicatieprocessen, juridische toetsing);
Het voeren van regie op IV-voorzieningen (en verplichte koppelingen met landelijke voorzieningen);
Werken aan een heldere rolverdeling en werkwijzen, conform 3-lijnenmodel;
Het starten met structurele monitoring van naleving en prestaties;
verdere uitrol van bewustwording binnen de organisatie en voorbeeldrol van management en bestuur over openbaarheid en transparantie.
Zo werken we aan een provincie die niet alleen aan de wet voldoet, maar ook invulling geeft aan openheid als publieke waarde.