Budgettair perspectief

Bij deze begroting presenteren we een geactualiseerd budgettair perspectief ten opzichte van de perspectiefnota 2023. Het betreft een saldo van alle baten en  lasten. Daarbij maken we onderscheid tussen de saldi op de structurele en incidentele middelen. De doorgevoerde mutaties ten opzichte van de Perspectiefnota lichten wij toe. De mutaties hebben we gekwalificeerd als niet beïnvloedbaar. Daarbij gelden twee kanttekeningen:

- In afwijking van het besluit bij de Perspectiefnota 2023 stellen wij u voor de hogere provinciefondsuitkering slechts ten dele toe te voegen aan de buffer voor prijsindexeringen. De resterende hogere uitkering voegen we dan toe aan het budgettair perspectief en draagt daarmee bij aan de vrije ruimte in de Algemene reserve (2023) en de begrotingssaldi vanaf 2024. Onder 'buffer voor indexeringen' lichten wij dit verder toe.
- Onder de post 'Extra reservering CAO' is € 0,2 miljoen opgenomen voor de gerichte verbreding van de regeling woon-werkverkeer. Wij achten dit noodzakelijk vanuit de gemaakte afspraken in de Werkgeversaanpak duurzame mobiliteit, onze werkgeversvisie 2025 en het streven naar aantrekkelijk werkgeverschap. Zoals ook benoemd in het statenvoorstel voor deze begroting is dit deelaspect een beïnvloedbare mutatie. 

Buffer voor indexeringen
Na het vaststellen van de perspectiefnota zijn verschillende ontwikkelingen van invloed op het budgettair perspectief. De belangrijkste mutatie is de toegenomen omvang van de bijdrage die wij ontvangen uit het provinciefonds. Uit de meicirculaire over het provinciefonds blijkt dat deze toename structureel € 10,95 miljoen hoger is dan waar wij bij de perspectiefnota rekening mee hebben gehouden. De hogere uitkering wordt vooral veroorzaakt door een bijstelling van het accres als gevolg van hogere rijksuitgaven door onder andere de oorlog in Oekraïne en inflatie.

Bij de perspectiefnota is besloten meevallers in het Provinciefonds toe te voegen aan de buffer voor prijsinflatie van jaarlijks € 4,5 miljoen. Gezien de hoogte van de meevaller stellen wij voor om slechts een deel van de meevaller toe te voegen aan de buffer. De hoogte van de buffer was gebaseerd op het destijds geldende prijsindexcijfer (geharmoniseerde consumentenprijsindex) van 6%. In de augustusraming van het CBS komt deze index uit op ruim 11%. Op basis van dit indexpercentage stellen we voor de buffer te verhogen naar € 8,25 miljoen. Dat betekent dat structureel € 3,75 miljoen van de hogere provinciefondsuitkering wordt toegevoegd aan de buffer voor prijsindexeringen.

Daarnaast stellen wij voor om de buffer voor indexeringen te benutten voor de budgetten voor onderhoud, vervanging en realisatie van provinciale infrastructuur. Hiervoor is € 2,7 miljoen benodigd. De contracten voor deze werkzaamheden bevatten clausules over aanpassing aan het geldende indexcijfer.

Vrije ruimte
De resterende meevaller op de provinciefondsuitkering van structureel € 7,2 miljoen wordt dan toegevoegd aan de Algemene reserve (2023) en de begrotingssaldi in de jaren 2024 en verder. In aanvulling op deze meevaller zijn nog diverse andere mutaties verwerkt, waaronder een hogere uitkomst van de personeelskosten als gevolg van de nieuwe CAO. Een overzicht van alle mutaties en een toelichting daarop is opgenomen onder ‘mutaties budgettair perspectief’.

De vrije ruimte in de Algemene reserve stijgt als gevolg van de mutaties naar € 11,7 miljoen. Ook de begrotingssaldi voor de jaren vanaf 2024 stijgen met circa € 7,0 miljoen. Vanaf 2026 was en is er sprake van een lager begrotingssaldo dan in de voorgaande jaren. Dit wordt veroorzaakt door het vanaf 2026 vastzetten van het accres voor het provinciefonds door het Rijk en de bevriezing van de opschalingskorting in dat jaar. Beide ontwikkelingen leiden naar verwachting voor ons tot een lager accres van circa € 5 miljoen. Hiermee was al rekening gehouden bij de Perspectiefnota 2023. Overigens zal het accres in 2024 en 2025 naar verwachting nog groeien, waarmee de terugval in 2026 uiteindelijk circa € 20 miljoen zal bedragen.

Volgende coalitieperiode
In deze coalitieperiode hebben wij in de Algemene reserve € 50 miljoen gereserveerd voor benutting in de volgende Statenperiode. Dit bedrag is beschikbaar bovenop de gepresenteerde ruimte in de tabellen onder 'Budgettair perspectief 2023 - 2026'.

Toekomst provinciale financiën
Onder andere in de perspectiefnota 2023 zijn we ingegaan op de toekomst van de provinciale financiën. Ten opzichte van de perspectiefnota is het budgettair perspectief verbeterd. Desondanks geldt de boodschap dat onze budgettaire positie in de toekomst noopt tot het maken van fundamentele keuzes onverminderd. Dit wordt ingegeven door de volgende ontwikkelingen:

- Aflopende incidentele budgetten vanuit reserves als gevolg de inmiddels grotendeels uitgegeven Essent-opbrengsten.
- De in de begroting verwerkte afloop van incidentele budgetten ter grootte van € 30 miljoen, die worden ingezet voor incidentele impulsen waarvan continuering door onszelf en door de samenleving vaak als wenselijk wordt gezien.
- Een nog ongedekt deel van de structurele vervangingsopgave voor provinciale infrastructuur.
- Onzekerheden over de inkomsten als gevolg van discussies over de financieringssystematiek voor provincies , de herverdeling van het provinciefonds en wijziging van het belastinggebied.