Weerstandsvermogen

Weerstandsvermogen

Dit is hoe wij denken

Terug naar navigatie - Dit is hoe wij denken

We voeren als provincie zelfstandig of met partners grote projecten van maatschappelijk belang uit. Dit brengt risico's met zich mee, deze gaan we niet uit de weg. Het tijdig signaleren en beheersen van risico’s is essentieel. Risicomanagement heeft een belangrijke plaats binnen onze beleidsuitvoering.

Provinciale Staten stellen het risicomanagementbeleid periodiek (eens per 4 jaar) vast. Dit is begin 2022 voor het laatst gebeurd. We zorgen voor voldoende reserves om de voorziene en onvoorziene risico's met financieel gevolg op te vangen. Daarbij houden wij voor de ratio van het weerstandsvermogen een minimumniveau aan van 1,4. Deze ratio betreft de verhouding tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit. Het minimum vastgestelde niveau van 1,4 staat voor ‘ruim voldoende’ weerstandsvermogen. Wanneer de ratio onder deze norm komt, is aanvullen van de reservepositie vereist.

Benodigde weerstandscapaciteit

Terug naar navigatie - Benodigde weerstandscapaciteit

De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald aan de hand van de risico's die wij hebben geïnventariseerd. Bij de berekening van het benodigde niveau van de weerstandscapaciteit streven we naar een zo volledig mogelijk risicoprofiel. Niet alle risico’s zijn te voorzien, het risicoprofiel is daardoor nooit 100% volledig. Wij berekenen de benodigde weerstandscapaciteit op basis van een kansberekening. Hierbij gaan wij uit van een zekerheidspercentage van 90%. Dit betekent 90% kans dat alle geïnventariseerde risico's zich op hetzelfde moment voordoen. De aansluiting tussen onderstaande tabel en de tabel met het actuele weerstandsvermogen is daardoor niet één op één te maken.

Periodiek actualiseren wij de risico's en beheersmaatregelen van de organisatie. Deze inventarisatie heeft geleid tot een actueel beeld van de benodigde weerstandscapaciteit. De benodigde weerstandscapaciteit bedraagt volgens dit laatste beeld € 51,5 miljoen. Dit is een afname ten opzichte van de Jaarrekening 2021.  Doordat de uitvoering van een aantal mobiliteitsprojecten vordert nemen de daaraan gekoppelde risico's af.  Bovendien zijn een aantal projecten nog niet aanbesteed. Van de nog niet aanbestede projecten nemen wij zowel de risico's als het beschikbare weerstandsvermogen nog niet op. In totaal leiden deze factoren tot een afname van het benodigd weerstandsvermogen met € 17 miljoen.

Er kan onderscheid gemaakt worden tussen incidentele en structurele risico's. Bij de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit behandelen we alle risico's als incidenteel. Indien structurele risico's zich voordoen kunnen we hier namelijk binnen een jaar maatregelen voor treffen ter voorkoming van dergelijke risico's in de toekomst. In onderstaande tabel geven we weer welke activiteiten de grootste impact hebben op de benodigde weerstandscapaciteit. In de tabel hebben we twee risico's niet genoemd die wel aandacht verdienen. Dit zijn risico's ten aanzien van vermogensbeheer en grond. 

Vermogensbeheer
De marktontwikkelingen zijn van invloed op de obligatieportefeuille. Dit heeft effect op de omvang van het vermogen. De onderliggende renterisico’s en koersrisico’s beschrijven we in de paragraaf financiering. Het financiële gevolg van dit risico nemen we niet mee in de benodigde weerstandscapaciteit.

Grond
In de paragraaf grondbeleid gaan we in op de risico’s van ons grondbezit, waarvan de financiële gevolgen zijn afgedekt door de algemene reserve grond (ARG). Het financiële gevolg van deze risico's nemen we niet mee in de benodigde weerstandscapaciteit.

Grootste risico's weerstandscapaciteit

Terug naar navigatie - Grootste risico's weerstandscapaciteit
Risico’s met grootste invloed op benodigde weerstandscapaciteit
Omschrijving risico Invloed op benodigde weerstands-capaciteit Kerntaak
Kanaal Almelo de Haandrik
Provincie Overijssel dient schade bij omwonenden Kanaal Almelo de Haandrik te vergoeden. 25,12% Mobiliteit
EHS / Ontwikkelopgave
Binnen de ontwikkelopgave komen risico’s rondom verwerving, inrichtingsmaatregelen, eindbeheer en verbetervoorstellen naar voren. 23,62% Gebiedsontwikkelingen
Concessie en contractbeheer openbaar vervoer
Verminderde reizigersopbrengsten, rijksbezuinigingen en ontwikkelingen ten aanzien van indexering. 14,69% Mobiliteit
Cyber
Het langdurig onbeschikbaar zijn van bedrijfskritische processen danwel processen die de rol van de Provincie in het openbaar bestuur kunnen beinvloeden. Voorbeelden hiervan zijn succesvolle systeemhack, DDos-aanval, phishing en andere vormen van cybercriminialiteit of het opgetreden datalek. 10,46% Kwaliteit openbaar bestuur
Tecbase
De provincie neemt risicodragend deel in de gemeenschappelijke regeling Technology Base en dient de risico’s in de onderliggende grond- en luchthavenexploitatie op te vangen via het weerstandsvermogen. 9,04% Regionale economie

Beschikbare weerstandscapaciteit

Terug naar navigatie - Beschikbare weerstandscapaciteit

Voor het vaststellen van het beschikbare weerstandsvermogen inventariseren wij de hoogte van de risicoreserves van de provincie. Dit zijn reserves die voor het opvangen van risico’s zijn aangemerkt. De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt € 121,7 miljoen. Hierin hebben wij de onbenutte belastingcapaciteit niet meegenomen. In het coalitieakkoord 2019-2023 is afgesproken dat de opcenten op de motorrijtuigenbelasting gehandhaafd blijven op het huidige niveau. Ten opzichte van de jaarrekening 2021 is het beschikbaar weerstandsvermogen afgenomen met € 21,9 miljoen:

  • De stand van de Algemene risicoreserve is € 22,7 miljoen lager dan begroot. Vanuit deze reserve is € 25,0 miljoen beschikbaar gesteld voor de aanpak PAS-melders. Via een resultaatbestemming bij de Jaarrekening 2021 is bovendien € 1,3 miljoen bestemd voor noodsteun aan de culturele sector. Tegenover deze bestemmingen staan toevoegingen van € 3,6 miljoen vanuit de Jaarrekening 2021 voor de Vechtdalverbinding (€ 3,1 miljoen) en vanuit de Specifieke uitkering culturele voorzieningen (€ 0,5 miljoen).
  • De uitvoering van een aantal mobiliteitsprojecten vordert waardoor de projectbudgetten afnemen net als de daaraan gekoppelde risicobuffers. Bovendien zijn een aantal projecten nog niet aanbesteed. Van de nog niet aanbestede projecten nemen wij zowel de risico's als het beschikbare weerstandsvermogen nog niet op. In totaal leiden deze factoren tot een afname van het beschikbare weerstandsvermogen met € 13,5 miljoen. 
  • Op basis van de actualisatie van de Uitvoeringsreserve natuurnetwerk Nederland draagt deze reserve voor € 14,3 miljoen bij aan het beschikbare weerstandsvermogen.

De beschikbaar gestelde middelen voor de aanpak PAS-melders zien wij als voorfinanciering. De te ontvangen rijksmiddelen voor deze aanpak kunnen weer worden toegevoegd aan de Algemene risicoreserve. Een besluit daarover leggen wij u voor via een P&C-document volgend op de beschikbaarstelling van middelen door het Rijk.

Onderstaande tabel geeft een specificatie van de beschikbare weerstandscapaciteit. 

Beschikbare weerstandscapaciteit
Omvang reserve
Reserve (x € 1 miljoen)
Algemene risicoreserve 67,7
Diverse bestemmingsreserves 48,9
Risicoreservering binnen projecten 4,8
Totaal incidenteel 121,4
Onvoorzien 0,3
Totaal structureel 0,3
Totaal beschikbare weerstandsvermogen 121,7
Ongebruikte belastingcapaciteit 66,5

Ratio weerstandsvermogen

Terug naar navigatie - Ratio weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen is op dit moment toereikend. De confrontatie van de beschikbare weerstandscapaciteit van € 121,7 miljoen en de benodigde weerstandscapaciteit van € 51,5 miljoen levert een ratio op van 2,4.

Actueel weerstandsvermogen op concernniveau (x € 1 miljoen)
Benodigde Beschikbare Ratio
weerstandscapaciteit weerstandscapaciteit weerstandsvermogen
51,5 121,7 2,4

Financiele kengetallen

Terug naar navigatie - Financiele kengetallen
Financiële kengetallen
Belastingcapaciteit: Opcenten Realisatie Begroting
2021 2022 2023 2024 2025 2026
Netto schuldquote -137,45% -109,07% -80,27% -75,13% -73,13% -66,08%
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen -231,39% -199,57% -174,88% -170,83% -172,85% -175,45%
Solvabiliteitsratio 82,08% 81,83% 80,80% 81,61% 82,49% 82,14%
Kengetal grondexploitatie 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00%
Structurele exploitatieruimte 4,61% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00%
Belastingcapaciteit: Opcenten 95,72% 95,72% 95,46% 95,46% 95,46% 95,46%

Definities kengetallen

Terug naar navigatie - Definities kengetallen

In bovenstaande tabel treft u vijf financiële kengetallen aan. Deze geven inzicht in onze financiële positie. De cijfers lichten we hieronder verder toe.

  • De netto schuldquote drukt de netto schuld uit in een percentage van de totale baten. De netto schuld is het saldo van de uitstaande schulden enerzijds en de in het bezit zijnde liquide middelen en vorderingen anderzijds. Onze netto schuldquote is door het ontbreken van enige vaste schuld van betekenis uitstekend te noemen. De bezittingen overtreffen de schulden, waardoor het kengetal negatief wordt. Zolang de netto schuldquote negatief is, heeft dit kengetal een beperkte waarde. De netto schuldquote wordt de komende jaren fors minder negatief. Dit is vooral een gevolg van de voortgang van de uitvoering van de investeringsprogramma’s en de daarmee samenhangende afname van onze liquiditeitspositie.
    In de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen zijn ook de leningen aan deelnemingen, openbare lichamen en overige verstrekte leningen opgenomen. Het kengetal wordt door het opnemen van de verstrekte leningen nog negatiever dan de netto schuldquote. Ook dit kengetal heeft een beperkte waarde.

  • De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin wij in staat zijn om aan onze financiële verplichtingen te voldoen. De solvabiliteitsratio geeft de omvang van het eigen vermogen (= reserves) weer als percentage van het balanstotaal. Onze solvabiliteit is uitstekend. In de literatuur wordt een minimum van tussen de 25 en 40% genoemd om een niet-financiële onderneming gezond te mogen noemen. Met een solvabiliteitspercentage van 81% komt de provincie uit op een zeer gezonde vermogenspositie. 

  • Het kengetal grondexploitatie geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Wij hebben geen grondexploitaties, waardoor dit kengetal 0% bedraagt en geen betekenis heeft.

  • De structurele exploitatieruimte geeft aan welke structurele ruimte wij hebben om de eigen lasten te dragen. Het saldo van de structurele baten en lasten wordt daartoe uitgedrukt in een percentage van de totale baten. Onze structurele lasten worden geheel gedekt met structurele baten. 
  • De belastingcapaciteit geeft aan hoe de belastingdruk in Overijssel zich verhoudt tot het landelijke gemiddelde. De belastingcapaciteit  wordt berekend door het aantal opcenten in het begrotingsjaar te vergelijken met het gemiddelde aantal opcenten van alle provincies in jaar in het voorgaande begrotingsjaar. Uit dit kengetal blijkt dat wij minder belasting heffen dan het gemiddelde in Nederland. In het coalitieakkoord 2019-2023 is opgenomen dat de opcenten op de motorrijtuigenbelasting voor de provincie Overijssel bevroren blijven op het tarief van 79,9%.