128.744 Uitgaven (x1000)
Kerntaak 3: Vitaal platteland

Kerntaak 3: Vitaal platteland

128.744 Uitgaven (x1000)

Dit is hoe wij denken

Terug naar navigatie - Dit is hoe wij denken

Natuur en landschap zijn belangrijk voor welzijn en welvaart van onze inwoners. Het is daarom van belang, dat onze inwoners zich verbonden voelen met natuur en landschap en daarvoor verantwoordelijkheid blijven nemen. Het natuurbeleid blijven we dan ook breed oppakken. Onze ambitie is dat landbouw, natuur, recreatie, energieproductie, klimaatadaptatie en toerisme duurzaam samengaan en profijt hebben van elkaar. We blijven dus inzetten op beleven, benutten en beschermen van natuur. We stimuleren plannen voor de inrichting van het platteland die zowel voordelen voor de economie als de natuur hebben. Hierdoor houden we het platteland vitaal. De agrarische sector willen we een toekomstbestendig perspectief bieden, door onder meer innovaties in de agrarische keten – van boer tot consument - te stimuleren en te faciliteren. Al deze sectoren zijn van invloed op het welzijn en de welvaart. In het landelijk gebied komen veel verduurzamingsopgaven samen die elkaar beïnvloeden. Daarom is het van belang dat wij de transitie richting een toekomstbestendig landelijk gebied in samenhang met ondernemers, inwoners en andere partijen oppakken.  

Wij zijn trots op ons landelijk gebied met zijn prachtige (cultuur)landschappen en afwisselende natuur. We willen de karakteristiek van deze landschappen voor de toekomst behouden. Niet door er een museum van te maken, maar op een wijze die ontwikkelingen mogelijk maakt met behoud van de karakteristieke kenmerken en kwaliteiten van het gebied. De natuur voorziet in onze basisbehoeften: voedselproductie dankzij bodemvruchtbaarheid, schoon water uit de kraan, verkoeling en zuivere lucht dankzij bomen, en bestuiving van onze gewassen dankzij insecten. Daarnaast levert ze ons grondstoffen zoals hout. Het herstel van deze biodiversiteit vergt onder meer een verbetering van de leefgebieden van planten en dieren, zowel in beschermde natuurgebieden in het agrarische cultuurlandschap als in de bebouwde omgeving.  

Al sinds 2013 werken we - samen met onze partners - in het kader van de Ontwikkelopgave N2000 aan natuurherstel. De aanvullende maatregelen richten zich op het toekomstbestendig maken van de Natura 2000-gebieden en op het terugbrengen van de stikstofdepositie, zodat herstel van natuur mogelijk is. Sinds de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 over het Programma Aanpak Stikstof is duidelijk dat we geen hypotheek op de toekomst mogen nemen met betrekking tot de stikstofgevoelige natuur. Sinds die uitspraak en op basis van het rapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek is er aanvullende wetgeving en Rijksbeleid gemaakt om zeker te stellen, dat we aanvullende maatregelen nemen om de Natura 2000 gebieden te herstellen. Deze uitdagende opgave vraagt ingrijpende keuzes. 

Een goede waterhuishouding is een essentiële randvoorwaarde. Niet alleen voor een gezonde natuur en een gevarieerd landschap, maar ook voor de landbouw, een goed woon- en vestigingsklimaat en voor recreatie en toerisme. Groen-blauwe dooradering geeft een impuls aan klimaatadaptatie, biodiversiteit en de beleving van het landschap. Bosbouw wordt steeds belangrijker voor Overijssel. Zowel economisch, ecologisch als in termen van klimaatmitigatie. Wij willen het ‘natuurlijk kapitaal’ van Overijssel duurzaam beheren en benutten. 

Wij zien het Nationaal Programma Landelijk Gebied als een middel voor de realisatie van de doelen van het coalitieakkoord voor natuur, water, klimaat, landbouw en leefbaarheid in het landelijke gebied. Het programma biedt goede kansen de natuur en het water en de brede leefomgevingskwaliteit in Overijssel te verbeteren. De impact van dit programma op ontwikkelingsmogelijkheden van de landbouw is groot. De omvang van de veehouderij zal afnemen. De uitdaging is het enerzijds realiseren van de opgaven voor water, biodiversiteit en broeikasgassen en anderzijds het ontwikkelen van perspectieven voor de agrarische sectoren. Dit alles op een dusdanige wijze, dat er ook oog is voor de sociaaleconomische aspecten ervan als ook de ruimtelijke kwaliteit. Wij zullen deze laatste aspecten nadrukkelijk in ons Provinciaal Programma Landelijk Gebied integreren.

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Dit is wat wij doen

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Dit is wat wij doen

3.1 Beschermen: behouden en vergroten van biodiversiteit

Terug naar navigatie - 3.1 Beschermen: behouden en vergroten van biodiversiteit

Met beleidsontwikkeling en kaderstelling rondom natuur spelen we in op nieuwe ontwikkelingen (3.1.1). Met de andere provincies en het Rijk spelen we in op en beïnvloeden waar mogelijk het Europese natuurbeleid. Door onderzoeken krijgen we inzicht in maatschappelijke vraagstukken. Wij borgen de basiskwaliteit van de natuur en landbouw door vergunningen te verlenen voor de Wet Natuurbescherming en te controleren of regels nageleefd worden (3.1.2). Voor de Europees beschermde Natura2000-gebieden stellen we plannen op voor het beheer en we houden deze plannen actueel (3.1.3). We werken aan behoud en herstel van de biodiversiteit door het subsidiëren van natuurbeheer (3.1.4), agrarisch natuurbeheer (3.1.5) en projecten om de leefomgeving van bedreigde soorten te herstellen (3.1.6). Door te monitoren en te evalueren zien we hoe natuurwaarden zich ontwikkelen en kunnen we bijsturen (3.1.7).

3.2 Beleven: een versterkte verbondenheid van mensen met natuur

Terug naar navigatie - 3.2 Beleven: een versterkte verbondenheid van mensen met natuur

De natuur toont zich in het landschap. Om ons mooie Overijsselse landschap te kunnen blijven beleven, moeten we dit beheren. Wij bevorderen dat lokale gemeenschappen zich eigenaar voelen van hun landschap en ondersteunen het beheer (3.2.1). Het beleven van de natuur bevorderen we door projecten uit te voeren waarin natuur en mensen elkaar ontmoeten (3.2.2). Wij brengen kinderen in aanraking met de natuur door het vergroenen van schoolpleinen, en door speelnatuur en natuureducatie te stimuleren. We stimuleren het vergroenen van steden en dorpen, waarmee we ook negatieve effecten van klimaatverandering als hittestress en wateroverlast verminderen. In projecten stimuleren we dat mensen die weinig toegang hebben tot de natuur, bijvoorbeeld vanwege ziekte of gezondheidsproblemen, van de natuur kunnen profiteren.

3.3 Benutten: een duurzaam samengaan van mensen met natuur

Terug naar navigatie - 3.3 Benutten: een duurzaam samengaan van mensen met natuur

We blijven - binnen de juridische kaders van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn - werken aan de balans tussen natuur en economie. We versterken de natuur, ook om ruimte te creëren voor economische ontwikkelingen (3.3.1). De Nationale Parken richten zich op de bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap en op het versterken van natuurgerichte recreatie. Wij ondersteunen deze ontwikkeling (3.3.2). We bevorderen natuurinclusief denken en werken in de bouw en infrastructuur (3.3.3). Soms staan natuur en economische belangen op gespannen voet. Door het beheren van in het wild levende dieren minimaliseren we economische schade (3.3.4). Ook bieden wij, onder voorwaarden, een tegemoetkoming in de schade. Tot slot bestrijden wij schadelijke invasieve exoten (3.3.5).

3.4 Ontwikkelen: een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem

Terug naar navigatie - 3.4 Ontwikkelen: een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem

Het Rijk is primair verantwoordelijk voor het landbouwbeleid. Het Rijk zet in op een transitie naar kringlooplandbouw. Dat vraagt ingrijpende veranderingen van agrarische bedrijven, terwijl het verdienmodel onder druk staat. Wij willen deze transitie waar mogelijk faciliteren en stimuleren. Tegelijkertijd spelen in het landelijk gebied meerdere grote opgaven die elkaar onderling beïnvloeden. De transitie naar kringlooplandbouw vraagt om grote investeringen en daarmee om een perspectief voor de lange termijn en helderheid over de rol van de provincie (3.4.1.). Ondertussen zetten we onze inzet op concrete handelingsperspectieven voort: met ons Agro & Food programma stimuleren we verduurzaming door innovaties en concrete initiatieven gericht op nieuwe verdienmodellen in de Agro & Food-keten te ondersteunen (3.4.2). Door het ondersteunen van herverkavelingsprojecten (3.4.3) helpen wij de sector te optimaliseren en bevorderen we de realisatie van andere opgaven in het landelijk gebied. 

3.5 Ontwikkelen: Transitie naar een toekomstbestendig landelijk gebied

Terug naar navigatie - 3.5 Ontwikkelen: Transitie naar een toekomstbestendig landelijk gebied

In het programma Ontwikkelopgave Natura 2000 werken we aan het herstel van de biodiversiteit door de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland (3.5.1). We nemen maatregelen om de natuur te behouden, herstellen en versterken. Dit is onder andere om ruimte te creëren voor economische ontwikkeling. De 24 projecten van Natura2000 worden in Overijssel uitgevoerd volgens het principe  ‘samen werkt beter’. Hierin zijn natuurorganisaties, landbouworganisaties, waterschappen en gemeenten verenigd. We hanteren een gebiedsgerichte aanpak die recht doet aan de verschillende belangen.

Elk van de 24 Natura 2000-gebieden in Overijssel is uniek en heeft specifieke maatregelen nodig voor behoud en herstel van biodiversiteit. In het kader van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn onderzoeken we voor elk Natura 2000-gebied welke herstelmaatregelen nodig zijn en voeren deze uit. De besteding van de aanvullende Rijksmiddelen 2021-2023 voor projecten natuurherstel uit het Programma Natuur zal via de Ontwikkelopgave N2000 verlopen.

Om de klimaatverandering tegen te gaan, moet de uitstoot van broeikasgassen in het Veenweidegebied worden teruggedrongen. Dat heeft gevolgen voor de hier gevestigde agrarische bedrijven. Voor het Veenweidegebied maken we met de huidige gebruikers een gebiedsprogramma waarin de opgaven voor dit gebied in onderlinge samenhang worden uitgewerkt (3.5.2).

Met de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) verankert het Rijk de structurele aanpak van de stikstofproblematiek. De Overijsselse aanpak geven we vorm via vijf schakels: bronmaatregelen; natuurherstel; vergunningverlening, toezicht en handhaving; verdeling stikstofruimte en de Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof (GGA), waarin de verschillende aspecten samenkomen. Het doel van de GGA (3.5.4) is drieledig: een robuustere natuur, perspectief voor maatschappelijke en economische ontwikkelingen en een toekomstbestendig Overijssel door slimme combinaties met andere opgaven. Omdat de stikstofaanpak nog volop in beweging is, hanteren we een gefaseerde adaptieve aanpak.

Eind 2020 is door het ministerie LNV en de provincies een landelijke bossenstrategie opgesteld. Elke provincie werkt deze strategie uit in een provinciale bossenstrategie. In de Bossenstrategie richten we ons op biodiversiteitsdoelen én klimaatdoelen (vastlegging CO2) (3.5.5).

De Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) schrijft voor dat Gedeputeerde Staten vóór 1 juli 2023 een provinciaal gebiedsplan Wsn voorlegt aan de minister voor Natuur en Stikstof. Wij geven onze huidige stikstofaanpak vorm en inhoud aan de hand van vijf schakels namelijk: Bronmaatregelen, Natuurherstel, Vergunningverlening, toezicht en handhaving, Verdeling stikstofruimte en de Gebiedsgerichte Aanpak. In het verlengde van het op te zetten NPLG is de provincie bezig met het opstellen van een Provinciaal Programma Landelijk Gebied (3.5.6). Dit in de vorm van een gecombineerde aanpak van natuurversterking, reductie van Stikstof belasting op stikstof gevoelige natuur, Kader Richtlijn Water, en klimaat (onderdeel landbouw-landgebruik; met name Veenweide, methaan en bossenstrategie). Dit alles met als fundament het perspectief voor de landbouw en met zorg voor de sociaal-economische impact. De nu nog afzonderlijk opgepakte onderdelen GGA stikstof, als ook de veenweideproblematiek en (deels) de bossenstrategie zullen hier uiteindelijk in worden opgenomen.

Financiƫn

Terug naar navigatie - Financiƫn

In onderstaande tabel staan de baten en lasten van deze kerntaak. De tabel is uit te klappen voor meer details. Een meerjarig overzicht is te vinden in het onderdeel financiën - meerjarig overzicht baten en lasten.

Bedragen x €1.000
Saldo baten en lasten Begroting 2023
Lasten
3.1 Beschermen: behouden en vergroten van biodiversiteit
3.1.1 Beleidsontwikkeling en kaderstelling natuur en landschap 487
3.1.2 Vergunningverlening, toezicht en handhaving natuur en landschap 2.568
3.1.3 Opstellen en actualisatie beheerplannen Natura2000 304
3.1.4 Beheer natuurterreinen 21.617
3.1.5 Beheer natuurwaarden in agrarisch gebied 4.047
3.1.6 Projecten voor verbeteren biodiversiteit 2.408
3.1.7 Monitoring en evaluatie natuur en landschap 946
Totaal 3.1 Beschermen: behouden en vergroten van biodiversiteit 32.378
3.2 Beleven: een versterkte verbondenheid van mensen met natuur
3.2.1 Beheer landschap 1.957
3.2.2 Projecten die relatie tussen natuur en mensen bevorderen 1.314
Totaal 3.2 Beleven: een versterkte verbondenheid van mensen met natuur 3.271
3.3 Benutten: een duurzaam samengaan van natuur en economie
3.3.1 Beleidsontwikkeling stikstof 1.451
3.3.2 Nationale parken 150
3.3.3 Stimuleren natuurinclusief denken en werken 300
3.3.4 Faunabeheer 2.504
3.3.5 Invasieve exoten 315
Totaal 3.3 Benutten: een duurzaam samengaan van natuur en economie 4.721
3.4 Ontwikkelen: een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem
3.4.1 Beleidsontwikkeling verduurzaming landbouw 208
3.4.2 Innovatieprogramma Agro&Food 2.798
Totaal 3.4 Ontwikkelen: een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem 3.007
3.5 Ontwikkelen: Ontwikkelopgave, Veenweideprogramma, Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof, Bossenstrategie
3.5.1 Realisatie Natuurnetwerk Nederland 52.173
3.5.2 Gebiedsgerichte Aanpak Noordwest Overijssel 3.700
3.5.3 Afronding natuuropgave pMJP-projecten 5.313
3.5.4 Gebiedsgerichte aanpak Stikstof 9.767
3.5.5 Bossenstrategie en boscompensatie 538
Totaal 3.5 Ontwikkelen: Ontwikkelopgave, Veenweideprogramma, Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof, Bossenstrategie 71.491
3.66 Totaal personeelsgebonden kosten
3.66.66 Toegerekende personeelsgebonden kosten 13.877
Totaal Lasten 128.744
Baten
3.1 Beschermen: behouden en vergroten van biodiversiteit
3.1.2 Vergunningverlening, toezicht en handhaving natuur en landschap 807
3.4 Ontwikkelen: een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem
3.4.2 Innovatieprogramma Agro&Food 798
3.5 Ontwikkelen: Ontwikkelopgave, Veenweideprogramma, Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof, Bossenstrategie
3.5.1 Realisatie Natuurnetwerk Nederland 14.862
3.5.2 Gebiedsgerichte Aanpak Noordwest Overijssel 3.700
3.5.5 Bossenstrategie en boscompensatie 538
Totaal 3.5 Ontwikkelen: Ontwikkelopgave, Veenweideprogramma, Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof, Bossenstrategie 19.100
Totaal Baten 20.706