118.583 Uitgaven (x1000)
Kerntaak 3: Vitaal platteland

Kerntaak 3: Vitaal platteland

118.583 Uitgaven (x1000)

Dit is hoe wij denken

Terug naar navigatie - Dit is hoe wij denken

Deze kerntaak richt zich op het behouden en toekomstbestendig maken van ons landelijk gebied. We zijn trots op ons landelijk gebied met zijn prachtige (cultuur) landschappen, afwisselende natuur en vitale agrarische bedrijven. Tegelijkertijd gebeurt er veel op het gebied van leefbaarheid, sociale binding, natuur, water, klimaat, landbouw en economie. Een krachtig landelijk gebied is belangrijk om die transities te kunnen dragen.

Om ons karakteristieke landelijk gebied voor de toekomst te behouden, geloven we in een gebiedsgerichte aanpak waarbij betrokkenheid van inwoners, organisaties en bedrijven essentieel is. In ons Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) verenigen we drie doelen: een toekomstbestendige landbouwsector, een goed sociaaleconomisch perspectief en herstel van natuur, watersysteem en klimaat. Zo zorgen we ervoor dat onze inwoners er prettig kunnen leven, dat er goede natuur is en dat mensen er hun geld kunnen verdienen.
 
Wij zijn trots op onze boeren. Onze innovatieve agrarische sector is en blijft belangrijk voor Overijssel. We hebben de boeren nodig voor ons voedsel, de leefbaarheid, de regionale economie, de natuur en andere maatschappelijke opgaven. Als onderdeel van het PPLG ontwikkelen we een landbouwvisie voor Overijssel. We willen dat boeren een gezonde en duurzame bedrijfsvoering kunnen voeren. Vakmanschap en ondernemerschap geven wij de ruimte. We zoeken daarnaast effectieve oplossingen voor situaties waarin ondernemers worden getroffen door falend overheidsbeleid, zoals bij de PAS-melders (Programma Aanpak Stikstof melders). 

We hebben in Overijssel 24 beschermde natuurgebieden die deel uit maken van het Europese Natura 2000-netwerk. We maken de kwetsbare natuur in deze gebieden sterker. Deze opdracht noemen we de Ontwikkelopgave Natura 2000. Binnen deze opdracht werken we met veel partners samen zoals met Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Landschap Overijssel, particuliere natuurbeheerders, LTO, waterschappen en gemeenten.

De natuur voorziet in onze menselijke behoeften: voedselproductie dankzij bodemvruchtbaarheid, verkoeling en zuivere lucht dankzij bomen, bestuiving van onze gewassen dankzij insecten, schoon water uit de kraan en grondstoffen zoals hout. Via het programma Natuur voor Elkaar maken we de leefomgeving van onze inwoners steeds iets groener, bijvoorbeeld door de aanleg van groene schoolpleinen, het aanplanten van bomen samen met buurtbewoners, de ontwikkeling van natuurinclusief bouwen en natuurinclusief bermbeheer als standaard. We helpen (groepen) inwoners, bedrijven en organisaties met de uitvoering van waardevolle initiatieven.

In ons faunabeleid staat de balans tussen beschermen van soorten en het voorkomen van schade door soorten centraal. We zetten in op preventie en maken gebruik van onze bevoegdheid om diersoorten in aantallen te beperken wanneer dat noodzakelijk is. Het faunabeleid is zoveel mogelijk hetzelfde in heel Overijssel. In uitzonderingssituaties kan er maatwerk worden toegepast via de gebiedsgerichte aanpak.  

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Dit is wat wij doen

Dit is wat wij doen

Terug naar navigatie - Dit is wat wij doen

3.1 Beschermen: behouden en vergroten van biodiversiteit

Terug naar navigatie - 3.1 Beschermen: behouden en vergroten van biodiversiteit

Met beleidsontwikkeling op het gebied van natuur en landschap spelen we in op en/of geven we invulling aan nieuwe ontwikkelingen of nieuwe regelgeving (3.1.1). Met de andere provincies en het Rijk beïnvloeden we waar mogelijk het Europese natuurbeleid. Door onderzoek te doen, verwerven we kennis om beleidsvragen adequaat te beantwoorden. Wij borgen de basiskwaliteit van de natuur door vergunningen te verlenen voor de Wet Natuurbescherming en te controleren of regels worden nageleefd (3.1.2). Voor de Europees beschermde Natura2000-gebieden stellen we plannen op voor het beheer en we houden deze plannen actueel (3.1.3). We werken aan behoud en herstel van de biodiversiteit door het subsidiëren van natuurbeheer (3.1.4), agrarisch natuurbeheer (3.1.5) en projecten om de leefomgeving van bedreigde soorten te herstellen (3.1.6). Door te monitoren en te evalueren zien we hoe de natuur zich ontwikkelt en kunnen we bijsturen (3.1.7).

3.1.1 Beleidsontwikkeling en kaderstelling natuur en landschap

1. Wij doen beleidsontwikkelend onderzoek in relatie tot provinciale opgaven en  ambities voor natuur en landschap, biodiversiteit en klimaat, voor stedelijk en landelijk gebied. 

2. Wij beoordelen of er aanleiding is voor bijstelling van ons natuurbeleid. Dit doen wij op basis van ervaringen bij de uitvoering van natuurbeleid en relevante ontwikkelingen, zoals nieuwe kennis, jurisprudentie of landelijke initiatieven zoals de Agenda Natuurinclusief.

3. Wij ontwikkelen producten en instrumenten waarmee we het voor initiatiefnemers gemakkelijker maken te voldoen aan de Wet natuurbescherming. 

4. Wij stellen het jaarprogramma vergunningverlening, toezicht en handhaving vast voor 31 december. 

5. Wij delen relevante beleidsontwikkelingen met onze partners, bijvoorbeeld via stakeholderbijeenkomsten, seminars en congressen. 

6. Wij leveren een actieve bijdrage aan de landelijke Actualisatie van het Natura 2000 doelensysteem met als inzet om VHR-doelbereik (Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen) effectiever en efficiënter te maken, kansen te benutten en knelpunten op te lossen.

Maurits von Martels

3.1.2 Vergunningverlening, toezicht en handhaving natuur en landschap

  1. Wij verlenen vergunningen en ontheffingen en handelen meldingen af binnen de wettelijke termijn. In overleg met de aanvrager kunnen wij van de wettelijke termijn afwijken. 
  2. Wij voeren het toezicht op de naleving uit overeenkomstig het jaarprogramma Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving. We rapporteren hierover in het VTH (vergunningverlening, toezicht en handhaving) jaarverslag. 
  3. Wij voeren onze wettelijke coördinatietaak met betrekking tot handhaving van de groene wetten uit. 
  4. Wij informeren inwoners, ondernemers en medeoverheden over de regelgeving om de bekendheid te vergroten. 

Gert Harm ten Bolscher, Tijs de Bree

3.1.3 Opstellen en actualisatie beheerplannen Natura2000

  1. Wij stellen het beheerplan (1.0) voor Wierdense Veld (in ontwerp) vast.
  2. Wij stellen voor drie Natura 2000-gebieden een herzien beheerplan (in ontwerp) vast.
  3. Wij stellen een addendum op het huidige beheerplan voor Wieden / Weerribben vast. 
  4. Wij starten voor vier andere Natura-gebieden de herziening van het beheerplan op. 

Maurits von Martels

3.1.4 Beheer natuurterreinen

  1. Wij subsidiëren het beheer van natuur volgens het Natuurbeheerplan.
  2. Wij actualiseren jaarlijks het Natuurbeheerplan.
  3. Wij werken samen met de beheerders aan de verdere verbetering van de kwaliteit van het natuurbeheer.
  4. Wij voeren veldcontroles uit.

Maurits von Martels

3.1.5 Beheer natuurwaarden in agrarisch gebied

  1. Wij subsidiëren agrarisch natuurbeheer volgens het Natuurbeheerplan.
  2. Wij actualiseren jaarlijks het Natuurbeheerplan.
  3. Wij stimuleren dat de agrarische collectieven maatregelen uitvoeren voor behoud en inrichting van de leefgebieden voor weidevogels.
  4. Wij geven verder invulling aan het nationale Aanvalsplan grutto, onder meer met inzet van de instrumenten uit het GLB-NSP (Gemeenschappelijk Landbouwbeleid – Nationaal Strategisch Plan).

Maurits von Martels

3.1.6 Projecten voor verbeteren biodiversiteit

  1. Wij ontwikkelen, ondersteunen en stimuleren maatregelen om de condities voor aandachtsoorten te verbeteren.
  2. Wij stimuleren ecologisch beheer van infrastructuur van andere weg- en waterbeheerders.
  3. Wij stimuleren gemeenten om deel te nemen aan de pre-SMP methodiek (soorten managementplannen) voor de bescherming van gebouw bewonende soorten bij de na-isolatie van woningen.
  4. Wij stellen een investeringsvoorstel voor een nieuw Uitvoeringsprogramma Natuur voor Elkaar op, waarin we aandacht besteden aan een actief soortenbeleid.

Maurits von Martels. Martijn Dadema

3.1.7 Monitoring en evaluatie natuur en landschap

  1. Wij monitoren het Natuur Netwerk Nederland in Overijssel en beoordelen de ontwikkeling van de kwaliteit.
  2. Wij leveren de benodigde gegevens aan voor de landelijke Voortgangsrapportage natuur.
  3. Wij leveren een financiële bijdrage aan de Nationale Database Flora en Fauna die telgegevens verzamelt, beheert en beschikbaar stelt.
  4. Wij voeren de monitoring van het agrarisch natuurbeheer, Natura 2000 en het programma Natuur uit.
  5. Wij monitoren soorten buiten het Natuur Netwerk Nederland.
  6.  Wij dragen bij aan het landelijk verbeterprogramma Vogel- en habitatrichtlijn natuurmonitoring

Maurits von Martels

3.2 Beleven: een versterkte verbondenheid van mensen met natuur

Terug naar navigatie - 3.2 Beleven: een versterkte verbondenheid van mensen met natuur

De natuur toont zich in het landschap. Om ons mooie Overijsselse landschap te kunnen blijven beleven, moeten we dit beheren. Wij stimuleren dat lokale gemeenschappen zich eigenaar voelen van hun landschap en ondersteunen het beheer (3.2.1). Het beleven van de natuur bevorderen we door projecten uit te voeren waarin natuur en mensen elkaar ontmoeten (3.2.2). Wij brengen kinderen in aanraking met de natuur door het vergroenen van schoolpleinen, en door speelnatuur en natuureducatie te stimuleren. We stimuleren het vergroenen van steden en dorpen, waarmee we ook negatieve effecten van klimaatverandering als hittestress en wateroverlast verminderen. Met projecten stimuleren we dat mensen die weinig toegang hebben tot de natuur, bijvoorbeeld vanwege ziekte of gezondheidsproblemen, toch van de natuur kunnen genieten en zo hun herstel of welzijn kunnen bevorderen.

3.3 Benutten: een duurzaam samengaan van mensen met natuur

Terug naar navigatie - 3.3 Benutten: een duurzaam samengaan van mensen met natuur

Uit de Natuurdoelanalyses (NDA) van 2023 blijkt dat de huidige staat van de natuur in de Natura 2000 gebieden onvoldoende is. Stikstof wordt beschouwd als één van de belangrijkste factoren. Rijksregelingen voor mogelijkheden om stikstof te reduceren zijn in ontwikkeling. Wij combineren deze met aanvullende maatregelen vanuit de provincie zelf (3.3.1). De Nationale Parken richten zich op de bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap en op het versterken van natuurgerichte recreatie. Wij ondersteunen deze ontwikkeling (3.3.2). We bevorderen natuurinclusief denken en werken, onder andere in de bouw en infrastructuur (3.3.3). Soms staan natuur en economische belangen op gespannen voet. Door het beheren van in het wild levende dieren, minimaliseren we economische schade (3.3.4). Ook bieden wij, onder voorwaarden, een tegemoetkoming in de schade. Wij bestrijden niet-inheemse planten en dieren die onze Overijsselse natuur bedreigen (invasieve exoten)(3.3.5).

3.3.1 Beleidsontwikkeling stikstof

  1. Wij dragen bij aan de gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie van provincies voor het stikstofbeleid, waaronder een bijdrage voor het programma Aerius.
  2. Wij werken nationale wetgeving en interprovinciale afspraken uit tot een passend Overijssels beleid op het gebied van stikstof. Voorbeelden hiervan zijn: ontwikkelen van beleidsregels, de uitvoering van bronmaatregelen en de verdeling van de stikstofruimte.
  3. Wij ontwikkelen een beleidskader met duidelijke criteria voor een evenwichtige beoordeling van vergunningen.
  4. Wij monitoren de reductie van stikstof in alle sectoren en brengen jaarlijks een rapportage uit.
  5. Wij stimuleren innovatieve oplossingen/maatregelen om onder andere stikstof te reduceren (zie ook Agro&Food-programma).

Maurits von Martels

3.3.2 Nationale parken

1. In het eerste kwartaal van 2024 leggen wij een voorstel aan PS over de inzet van Overijssel i.r.t. het rijksbeleid voor de nationale parken.

Erwin Hoogland

3.3.4 Faunabeheer

  1. Wij verlenen, binnen de meerjarensubsidie 2021-2024, subsidie aan de Faunabeheereenheid (FBE).
  2. Wij verlenen een meerjarensubsidie 2024-2029 aan de FBE. 
  3. Wij verlenen subsidie(s) aan de FBE voor het laten uitvoeren van onderzoeken naar populaties van specifieke soorten i.r.t. faunaschades en naar invloed van faunabeheer op andere natuurwaarden. 
  4. Wij betalen tegemoetkomingen in faunaschade conform beleidsregels.
  5. Wij monitoren populaties van wilde dieren, in relatie tot het handhaven van een goede balans tussen natuurwaarden en hinder (vraatschade, ecologische schade, verkeersveiligheid).
  6. Wij actualiseren indien nodig het beleid voor schade veroorzakende diersoorten, in overleg met de FBE en terreinbeherende organisaties.
  7. Wij stellen een investeringsvoorstel op voor de inzet van de middelen die zijn opgenomen in het coalitieakkoord 2023-2027.

Maurits von Martels

3.3.5 Invasieve exoten

  1. Wij bestrijden of beheersen schadelijke plant- en diersoorten die van nature niet in Nederland voorkomen.
  2. Wij verstrekken subsidie voor de bestrijding of beheersing van invasieve exoten op basis van de prioritering uit het plan van aanpak Invasieve exoten Overijssel.
  3. Wij voeren onderzoek uit of monitoren exoten waar weinig over bekend is en dragen nieuwe inzichten uit voor bestrijding of beheersing.

Maurits von Martels

3.4 Ontwikkelen: een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem

Terug naar navigatie - 3.4 Ontwikkelen: een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem

Het Rijk is primair verantwoordelijk voor het landbouwbeleid. Het Rijk zet in op een transitie naar kringlooplandbouw. Dat vraagt ingrijpende veranderingen van agrarische bedrijven, terwijl het verdienmodel onder druk staat. Wij willen deze transitie waar mogelijk faciliteren en stimuleren. Tegelijkertijd spelen in het landelijk gebied meerdere grote opgaven die elkaar onderling beïnvloeden. De transitie naar kringlooplandbouw vraagt om grote investeringen en daarmee om een perspectief voor de lange termijn en helderheid over de rol van de provincie (3.4.1.). Ondertussen zetten we onze inzet op concrete handelingsperspectieven voort: met ons Agro & Food programma stimuleren we verduurzaming door innovaties en concrete initiatieven gericht op een duurzame, toekomstbestendige landbouw in de Agro & Food-keten te ondersteunen (3.4.2). Door het ondersteunen van herverkavelingsprojecten (3.4.3) helpen wij de sector te optimaliseren en bevorderen we de realisatie van andere opgaven in het landelijk gebied.

3.5 Ontwikkelen: Transitie naar een toekomstbestendig landelijk gebied

Terug naar navigatie - 3.5 Ontwikkelen: Transitie naar een toekomstbestendig landelijk gebied

In het programma Ontwikkelopgave Natura 2000 werken we aan het herstel van de biodiversiteit door de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland (3.5.1). We nemen in 24 natuurgebieden maatregelen om de natuur te behouden, herstellen en versterken. Elk van de 24 Natura 2000-gebieden is uniek en heeft specifieke maatregelen nodig voor behoud en herstel van biodiversiteit. Dit doen we samen met onze partners: natuurorganisaties, landbouworganisaties, waterschappen en gemeenten. Met aanvullende Rijksmiddelen uit het Programma Natuur nemen we extra maatregelen om het natuurherstel te versnellen en zo eerder weer (economische) ontwikkelingen mogelijk te maken.
Om de klimaatverandering tegen te gaan, moet de uitstoot van broeikasgassen in het Veenweidegebied worden teruggedrongen. Dat heeft gevolgen voor de hier gevestigde agrarische bedrijven. Voor het Veenweidegebied maken we met de huidige gebruikers een gebiedsprogramma waarin de opgaven voor dit gebied in onderlinge samenhang worden uitgewerkt (3.5.2).
De Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof (GGA Stikstof) is daarmee als afzonderlijk onderdeel vervallen. Sinds de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 over het Programma Aanpak Stikstof is duidelijk dat we geen hypotheek op de toekomst mogen nemen met betrekking tot de stikstofgevoelige natuur. Op basis van deze uitspraak heeft het Rijk specifiek beleid ontwikkeld. De uitvoering hiervan loopt vertraging op. In Overijssel zijn we in 2023 geconfronteerd met handhavingsverzoeken bij PAS-melders. Dit heeft voor een aantal bedrijven geleid tot een zeer gespannen situatie. Het uitvoeringsprogramma PAS-melders wordt in 2024 gecontinueerd (3.5.4). 
Eind 2020 is door het ministerie LNV en de provincies een landelijke bossenstrategie opgesteld. Elke provincie werkt deze strategie uit in een provinciale bossenstrategie. In de Bossenstrategie richten we ons op biodiversiteitsdoelen én klimaatdoelen (vastlegging CO2). We geven prioriteit aan “boscompensatie”, het realiseren van nieuwe bossen om de bomenkap die nodig is in het kader van het herstel van onze natuurgebieden te compenseren (3.5.5). De andere onderdelen van de bossenstrategie geven we vorm in samenhang met het PPLG. Voor de bossenstrategie wordt een Statenvoorstel geschreven.
De Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) schrijft voor dat Gedeputeerde Staten vóór 1 juli 2023 een provinciaal gebiedsplan Wsn voorlegt aan de minister voor Natuur en Stikstof. In 2023 hebben we een concept Provinciaal Programma Landelijk Gebied opgesteld waarin de aanpak van natuurherstel, de uitvoering van de Kader Richtlijn Water, klimaatmaatregelen en de reductie van stikstof centraal staan en in samenhang worden opgepakt (3.5.6). Leefbaarheid van het landelijk gebied en toekomstperspectief voor de agrarische sector zijn daarbij overkoepelende doelstellingen van het programma. We zullen het concept programma definitief maken, waarna we ons tot het Rijk zullen wenden voor voldoende middelen voor de uitvoering van het programma. De uitvoering van het programma pakken wij, in samenwerking met onze partners, inwoners en ondernemers in gebiedsprocessen.

3.5.1 Realisatie Natuurnetwerk Nederland

  1. Wij hebben voor 24 (deel)gebieden binnen Natura-2000 de (voor)ontwerp ruimtelijke plannen voor de externe maatregelen afgerond.  
  2. Wij werken voor 6 Natura-2000 gebieden aan de feitelijke uitvoering van de externe maatregelen en hebben voor 15 (deel)gebieden de externe maatregelen afgerond.
  3. Binnen de Natura-2000 werken wij in 16 (deel)gebieden aan de feitelijke uitvoering van de interne maatregelen en hebben voor 20 (deel)gebieden de interne maatregelen afgerond.
  4. Wij stimuleren de afronding van de verbetervoorstellen als onderdeel van het NNN en hebben de knelpunten in de voortgang inzichtelijk.
  5. Wij voeren in alle gebieden gesprekken over schadeloosstelling met de grondeigenaren die geraakt worden door de uitvoering van de herstelmaatregelen.
  6. Wij realiseren de aanvullende natuurherstelmaatregelen die met het Rijk zijn afgesproken in het kader van het Programma Natuur.

Maurits von Martels

3.5.2 Gebiedsgerichte Aanpak Noordwest Overijssel

  1. Wij werken, samen met de andere overheden en maatschappelijke partners, aan een integraal toekomstperspectief voor het gebied. De Gebiedsagenda stikstof (GGA Stikstof) en de Regionale Veenweidestrategie (Klimaatakkoord) zijn hier onderdeel van.
  2. Wij herijken de opgaven en het gebiedsproces op basis van de doelen en kaders van het Nationaal Programma voor het Landelijke Gebied en de doorvertaling daarvan in het Provinciaal Programma voor het landelijk gebied en het bijbehorende Gebiedsprogramma Noordwest Overijssel.
  3. Wij investeren in kennis, onderzoek en pilots voor de reductie van CO2 uitstoot en het remmen van de bodemdaling. Wij maken samen de andere overheden en maatschappelijke partners een Regionale Veenweidestrategie 2.0 die vervolgens wordt opgenomen als een maatregelpakket binnen het PPLG Overijssel. 
  4. Wij besteden de rijksmiddelen van de specifieke uitkering Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland (IBP-VP) aan de met het rijk afgesproken projecten van onszelf en de andere gebiedspartners. Het gaat om projecten voor het tegengaan van bodemdaling, het vasthouden van CO2 en het versterken van landbouw, natuur en toerisme.
  5. Wij besteden de rijksmiddelen uit de specifieke uitkering Impuls Veenweiden conform de afspraak met het rijk aan de aankoop en vernatting van landbouwgronden binnen de bestaande plannen voor de uitwerkingsgebieden N2000. Aanvullend kunnen we (op vrijwillige basis) grond of bedrijven in het veenweidegebied aankopen als hefboom voor het gebiedsproces.

Maurits von Martels

3.5.3 Afronding natuuropgave pMJP-projecten

  1. Wij handelen de jaarbijdrage Groenfondsleningen (via het Nationaal Groenfonds en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) ten behoeve van particuliere natuurrealisatie (SKNL) administratief af.
  2. Wij handelen de subsidieregeling Tender Particuliere Natuurrealisatie, gericht op het realiseren van 70 ha nieuwe natuur, administratief af.

Maurits von Martels

3.5.4 Aanpak PAS melders

  1. Wij geven uitvoering aan de Aanpak van de PAS-melders
  2. Afronden MGA-1 (Opkoopregeling veehouderijen) 

Maurits von Martels

3.5.5 Bossenstrategie en boscompensatie

  1. Wij zetten de realisatie van 60 hectare bos voort, die in 2021 is gestart. Wij starten in samenwerking met inwoners met de realisatie van de volgende 110 hectare compensatie-bos zoals in 2022 is vastgesteld.
  2. Wij leveren de Overijsselse inbreng in de landelijke uitwerking en uitvoering van de bossenstrategie.
  3. Wij vragen een nieuwe subsidie aan bij het rijk voor de realisatie van bos.
  4. Wij stimuleren het planten van bomen door inwoners, bedrijven, partners en maatschappelijke organisaties in het kader van het Actieplan 1,1 miljoen bomen. 

Maurits von Martels

3.5.6 Provinciaal programma landelijk gebied

  1. Wij stellen het definitieve Provinciaal Programma Landelijk Gebied op, op basis van lopende trajecten en programma's.
  2. Wij brengen in beeld wat de impact is van de maatregelen op sociaal-economische vlak.
  3. Wij actualiseren de gebiedsdossiers en het uitvoeringsprogramma drinkwaterwinningen Overijssel.

Maurits von Martels

Financiƫn

Terug naar navigatie - Financiƫn

In onderstaande tabel staan de baten en lasten van deze kerntaak. De tabel is uit te klappen voor meer details. Een meerjarig overzicht is te vinden in het onderdeel financiën - meerjarig overzicht baten en lasten.

Bedragen x €1.000